Rozwój graffiti na świecie
Jeżeli chcemy mówić o graffiti w ogóle, niezbędne jest przedstawienie jego rozwoju na terenie Stanów Zjednoczonych, bo właśnie tam sięgają korzenie twórczości, która dziś jest nierozerwalnym elementem ikonosfery miast całego świata.
Cholo writing
Za pierwszą formę sztuki miejskiej w XX wieku , często pomijane przez współczesnych badaczy, możemy uznać tzw. „Cholo writing”. Termin ten odnosi się do oznaczeń terytorialnych, jakie były wypisywane przez latynowskie gangi na ścianach dzielnic miast Los Angeles, czy Californi. Oznaczenia te nazywano „placas”. Forma tych dzieł miała charakter kolektywny, a głównym ich zadaniem było ukazanie tego, że dany gang uznał konkretną dzielnicę za swoją strefę wpływów, co miało również odstraszać inne grupy od jakiegokolwiek działania w tym rejonie. Często na murach toczyła się swoistego rodzaju wojna. Placas jednych grup były przekreślane przez inne, które następnie oznaczały dany teren własnym oznaczeniem. Nakrycie danej osoby na przekreślaniu placas innego gangu mogło okazać się posunięciem szalenie kosztownym. Z początku dzielnice oznaczano dzięki pędzlom, do czasu pojawienia się farby w sprayu, co zdecydowanie ułatwiło prace.
Pierwsze oficjalne formy nowoczesnego graffiti pojawiały się już w latach 60-tych w mieście Filadelfia. Działali tam writerzy o pseudonimach Cornbred i Cool Earl, którzy dziś często uznawani są za swego rodzaju prekursorów gatunku. Miejscem, w którym graffiti zyskało szczególne znaczenie, a tempo jego rozwoju i eskalacji sięgnęło niebotycznego poziomu, jest Nowy Jork. Owo miasto jest dziś uznawane za kolebkę współczesnego street art-u. Pierwsze tagi na terenie Nowego Jorku pojawiły się już pod koniec lat 60-tych wraz z pojawieniem się na rynku pierwszych wodoodpornych mazaków. Główną przestrzenią jaką zajmowali się ówcześni writerzy były wagony nowojorskiego metra. Za szczególnego rodzaju przełom w rozwoju tej sztuki możemy uznać rok 1971, kiedy na łamach czasopisma „The New York Times” pojawia się artykuł o młodym greku imieniem Demetraki. Pracował jako goniec, co dawało mu szerokie możliwości w pozostawianiu swojej zaszyfrowanej sygnatury TAKI 183, stworzonej na podstawie nazwiska i numeru miejsca jego zamieszkania. Dzięki pojawieniu się artykułu nie tylko Demetrius mógł cieszyć się sławą, ale również sama dyscyplina, która od teraz rozwijała się w jeszcze bardziej zawrotnym tempie.
Przez ogromną liczbę writerów, zyskanie sławy stało się szalenie trudnym zadaniem. Twórcy zostali zmuszeni do zrobienia czegoś, co pozwoli im się wyróżnić na tle innych writerów. Tagi, których istotą była sygnatura jako taka zaczęły ewoluować. Z czasem w pełni wykształciła się nowa forma graffiti jaką znamy pod nazwą wrzuty (ang. masterpiece), których rozwój w znacznym stopniu przyspieszył, dzięki pojawieniu się farby w sprayu. Główną rolę gra tutaj nie tyle sam podpis, co estetyka, sposób wykonania jak i jego skala. Trudno określić kto wykonał wrzutę jako pierwszy. Za jedną z najbardziej klasycznych wrzut w historii kultury uznawane jest wykonanie STAY HIGH 149. Charakterystyczne jest tu użycie jointa stanowiącego poziomą kreskę w literze H, jak i aureola inspirowana serialem telewizyjnym „Święty” .
Graffiti ewoluowało nie tylko stylem, ale również swoją wielkością. Wrzuty stawały się coraz większe. Używano w tym okresie wiele nowych stylów takich jak polka dots, crosshatches i checkers, a ich popularność intensywnie wzrastała. Artyści tworzyli prace co raz większych rozmiarów. Po raz pierwszy w tym okresie mamy do czynienia z tzw: „Top-to bottoms”, którego podstawą było zamalowanie wagonu na całą jego szerokość jak i wysokość. Graffiti tworzone w tym okresie było jeszcze bardziej widoczne, a uwaga społeczeństwa zwiększona. Jedną z kluczowych postaci tego okresu był Hugo Martinez, który w 1972 założył tzw. „ United Graffiti Artist” skupiający wokół siebie czołowe postacie ówczesnego street artu. Ich głównym celem było doprowadzenie do momentu, kiedy ich twórczość uznawana będzie za w pełni uprawniona sztukę, a dzieła wystawiane będą w galeriach.
Hugo Martinez
To, w jaki sposób traktował graffiti możemy zrozumieć dzięki jednemu z artykułów w „New York Magazine”. ,„Założyłem United Graffiti Artists w 1972 jako kolektyw, który dostarczył alternatywę do świata sztuki. Widziałem to jako początek Amerykańskiego malarstwa-wszystko inne wcześniej przybyło z Europy.” Traktował graffiti jako rodzimy styl malarski, który w pełni został wytworzony przez Amerykanów. Należy jednak pamiętać, że sztuka ta w tym samym czasie rozwijała sie na terenie całego świata, przybierała ona jednak różne treści, a determinowały je warunki ekonomiczne, gospodarcze, polityczne, czy kulturowe. Graffiti rozwijało się równocześnie w różnych zakątkach świata. To, co wyróżniało twórczość Ameryki Północnej od reszty świata to forma i treść.
Autor: Lee Quinones
W roku 1977 writerzy zaczęli napotykać na ogromne trudności. Przez zwiększoną ochronę metra, jak i coraz bardziej skuteczne metody czyszczenia wagonów, prace writerów często były usuwane, zanim jeszcze zdążyły ukazać się światłu dziennemu. Szukano sposobu na rozwiązanie tej jakże trudnej sytuacji. Za człowieka, który dokonał innowacji w tej dziedzinie uznaje się Lee Quinones, którego prace coraz częściej widywano nie na wagonach metra, a ulicach Nowego Jorku. Jego pracami zainteresował się Fab 5 Freddy, który na początku lat 70 –tych należał do grupy Fabolous 5. Napisał on artykuł do mało znanego tygodnika muzycznego „The Village Voice”. Dzięki artykułowi ich prace zyskały uznanie także za granicą, dzięki czemu mogli je pokazać w rzymskiej galeri sztuki „Medusa”. Nowojorskim graffiti zainteresował się również holenderski handlarz sztuką Yaki Kornbli, który w sprawny sposób zorganizował wokół siebie najważniejszych twórców. Dzięki niemu prace ukazały się w galerii w Rotterdamie, i zyskały uznanie w Europie Zachodniej. Rozwój graffiti widoczny jest nie tylko na terenie Ameryki Północnej, ale także w innych częściach globu. Nigdzie indziej nie przybrało jednak, tak mocno widocznej u twórców Stanów Zjednoczonych formy indywidualnego wyrazu.
Autor: Ever
W tym czasie, gdy na ulicach Filadelfi pojawiają się pierwsze tagi, w Ameryce Łacińskiej pojawia się graffiti, mające formę wyrazu sztuki kolektywnej. W zdecydowanej większości twórczość ta ma wyrażać sprzeciw społeczny wobec panującego porządku. Pod tym względem graffiti Ameryki Łacińskiej w znacznym stopniu przypomina nasze rodzime, gdyż wyrasta z tego samego źródła jakim jest protest. Był to wyraz buntu wobec represyjnej władzy, która nie pozwalała dojść do głosu opozycji czy społeczeństwu. Współczesne graffiti latynoamerykańskie cechuje się połączeniem technik nowoczesnych, jak i tych tradycyjnych. W dzisiejszych czasach graffiti, jak i jego pochodne, są uważane za rodzaj uniwersalnej wypowiedzi. Kluczowym słowem staje się w tym miejscu pojęcie uniwersalności. Nawet najbardziej biegli eksperci mogą mieć problemy z określeniem, w jakim kraju dana praca została wykonana. Powodem jest zamazanie nierówności między artystami różnych narodowości. Mimo tej stylistycznej jednorodności, możemy stwierdzić, że street art latynoamerykański odbiega w pewnym stopniu od mainstreemowych trendów. Szczególny charakter latynoamerykańskiego graffiti wynika z pewnej szczególnej fuzji, jaka dokonała się współcześnie między tym, co tradycyjne, a tym co nowoczesne.
Autorzy: Ever i Rosanna Bach
Jednym z artystów, który w pełni realizuje to połączenie, jest argentyński twórca o pseudonimie „Ever”. Charakter jego prac w pełni oddają pojęcia surrealizm i tajemniczość. Wyraźne w jego pracach jest nawiązanie do meksykańskiego ruchu muralistów, działających już na przełomie XIX i XX wieku, którzy za główny cel postawili sobie rozbudzanie świadomości politycznej wśród społeczeństwa. Często w swoich pracach nawiązuje do władz chińskich, których, jak wynika z analizy jego prac, stawia w bardzo negatywnym świetle. Jego prace, głównie polityczne, nie zawsze takimi są.
Jedna z jego najbardziej znanych wrzut nosi hasło „Pamiętaj, ciało to tylko strój, który nosimy na Ziemi” w żaden sposób nie odnosi się do polityki. Ever rozpoczął swoją działalność już w latach 90 -tych. Już wtedy jego firmowym znakiem stały się połne kolorów fale wypływające z oczu postaci prezentowanych na murze. Bez względu na tematykę, każdej z jego prac towarzyszy aura surrealizmu i pewnej tajemnicy.
Bardzo fajny wpis. Bez obrazy tylko, to w całości jest Twój tekst?
Tak. Już od dawna interesuje się tym tematem i przyglądam się mu z wielu punktów widzenia. Powyższy tekst można traktować raczej jako wstęp do ciekawej historii do której chciałbym wszystkich was serdecznie zaprosić. Już niedługo kolejny tekst, który ukaże aspekt graffiti absolutnie z innej strony niż ta przedstawiona powyżej. :) Pozdrawiam
Jeżeli się podoba to zapraszam do głosowania! :)
To gratuluję, leci vote. Czekam na kolejny post, daj znać jak napiszesz, żebym nie przegapił.
Ok :) Zgodnie z umową daje znać :D Kolejny tekst już na blogu :)
To moje ulubione graffiti, a przekaz!
;)
Następny artykuł o napisach na murach będzie poświęcony właśnie Polsce i czasom II wojny. Myślę, że będzie bardzo ciekawie! Zachęcam i pozdrawiam!
Czekam z niecierpliwością.
Nie mogłem znaleźć grafiki, ale w którejś książce widziałem podobne mistrzostwo na murze:
"Zomo bijące serce partii"
Kolejny tekst już na blogu. W między czasie jeszcze wrzucę pewnie coś innego, jednak w planach jest tekst o graffiti w PRL. Myślę, że to powinno cię jeszcze bardziej zainteresować? :D
Bazgroły takie typowe, to nie, ale jak murale i do tego tematyczne, to szanuje :)
Witaj @ryklwa! Gratuluję pierwszego wpisu.
Wiele radości z czytania, oceniania i pisania na steem 😋
Dobry artykuł, ciekawy temat można by go dalej pociągnąć. A co do street artu to moim zdaniem powinien on wypełniać kolorami miasta wzdłuż i wszerz, zamiast tych szarych, ponurych bloków i murów.
Witam! :) Bardzo cieszą Mnie pozytywne opinie :) Będę starał się pociągnąć całą serię o street arcie.... myślę, że będzie co raz ciekawej :D
I ciągniemy dalej. Kolejny artykuł już na blogu :)
Bardzo dobry artykul ! zapraszam na mojego bloga/kanal gdzie pokazuje jak się uczę graffiti ( spray paintingu ) ;)
Cześć! :) Dzięki za dobre słowo! Założyłem, że teksty na ten temat będę wstawiał regularnie także zapraszam do śledzenia :)
Bardzo dobry artykuł.
Polecam zamianę tagów na pwszechniej uzywane na #polish - np. #pl-kultura, #pl-sztuka no i zdecydowanie pasuje do #pl-artykuly. :)
Ok dzięki! :)
Congratulations @ryklwa! You have completed some achievement on Steemit and have been rewarded with new badge(s) :
Click on any badge to view your own Board of Honor on SteemitBoard.
For more information about SteemitBoard, click here
If you no longer want to receive notifications, reply to this comment with the word
STOP[BOT] Witamy ryklwa na #polish, tagu używanym przez Polaków do publikacji polskich treści w ekosystemie Steem (np. Steemit czy Busy). W ekosystemie Steem wspiera się oraz nagradza się nową i autorską twórczość.
Dobry artykuł! Powodzenia!
:)
Dzięki! :)