Świece japońskie - formacje wieloświecowe

Jeśli przyjrzymy się wykresom cen na rynku forex, to zauważymy różnorodność powtarzających się formacji świecowych, które sygnalizują możliwe zachowania rynku. Przewaga świec danego koloru, ich długość czy nawet pojedyncza świeca traktowana jako formacja jednoelementowa, potrafią dostarczyć nam sporo informacji o tym co dzieje się na rynku. Szczególnie duże prawdopodobieństwo zaistnienia danego zjawiska rynkowego dają formacje wieloświecowe, najlepiej w połączeniu z innymi narzędziami analizy technicznej.

Formacje świecowe to zespoły świec o określonym kształcie i konfiguracji, będące zwykle zbiorem 1-6 świec, które mogą zapowiadać kontynuację lub odwrócenie trendu. Formacje kontynuacji trendu potwierdzają kierunek i siłę aktualnego kierunku, zaś formacje odwrócenia sygnalizują osłabienie trendu oraz możliwość jego odwrócenia. Identyfikując jakąś formację należy jednak pamiętać, że zwykle potrzebne jest jeszcze tzw. potwierdzenie, którym może być na przykład nienależąca do formacji dodatkowa świeca o określonej budowie (im niższy interwał tym ważniejszym czynnikiem wydaje się być potwierdzenie). Kolejnym istotnym elementem wpływającym na poprawność interpretacji danej formacji świecowej jest jej pojawienie się w wyraźnym trendzie rynkowym wznoszącym albo spadającym. Trend boczny znacząco osłabia znaczenie formacji. Pamiętać należy także, aby daną formację interpretować dopiero po zamknięciu wszystkich składających się na nią świec.

Specjaliści potrafią wyróżnić naprawdę dużą liczbę formacji świecowych, jednak każdy trader powinien znać przynajmniej kilka podstawowych.

Formacja objęcia hossy (engulfing) to dwuświecowa formacja, w której pierwsza świeca jest spadkowa a kolejna wzrostowa, przy czym druga ma zdecydowanie większy korpus niż pierwsza („obejmuje” w całości korpus pierwszej). Im większa jest przewaga drugiej, tym z silniejszym sygnałem odwrócenia mamy do czynienia. Występuje po spadkach i zapowiada nadejście wzrostów.

Formacja objęcia bessy (engulfing) to dwuświecowa formacja, w której pierwsza świeca jest wzrostowa a kolejna spadkowa, przy czym druga ma zdecydowanie większy korpus niż pierwsza („obejmuje” w całości korpus pierwszej). Im większa jest przewaga drugiej, tym z silniejszym sygnałem odwrócenia mamy do czynienia. Występuje po wzrostach i zapowiada nadejście spadków.

Harami (wzrostowe albo spadkowe) to formacja dwuświecowa, która w sensie graficznym jest przeciwieństwem formacji objęcia. W tym przypadku bowiem pierwsza świeca posiada zdecydowanie większy korpus niż druga. W przypadku harami wzrostowego, pierwsza świeca to kontynuacja trendu spadkowego. Druga pojawia się w okolicy połowy pierwszej i ma krótki korpus. Natomiast w przypadku harami spadkowego, pierwsza świeca stanowi kontynuację trendu wzrostowego. Druga świeca może mieć charakter spadkowy lub wzrostowy, a niekiedy występować w formie doji (mówimy wówczas o krzyżu harami). Harami stanowi sygnał wyczerpania siły dotychczasowego trendu.

Zasłona ciemnej chmury to dwuświecowa formacja, w której pierwsza świeca przełamuje ostatnie maksimum cenowe a druga ma charakter spadkowy i znosi przynajmniej 50% wartości poprzedniej świecy, ale nie przekracza poziomu zamknięcia pierwszej świecy, zapowiadając tym samym odwrócenie trendu wzrostowego. Jest to formacja odwrócenia trendu pojawiająca się zwykle na końcu fali wzrostowej.

Formacja przenikania to dwuświecowa formacja stanowiąca przeciwieństwo zasłony ciemnej chmury. W tym przypadku bowiem pierwsza świeca przełamuje ostatnie minimum cenowe a druga ma charakter wzrostowy i znosi przynajmniej 50% wartości poprzedniej świecy, zapowiadając tym samym odwrócenie trendu spadkowego.

Gwiazda poranna to trójświecowa formacja wzrostowa, w której pierwsza świeca spadkowa o długim korpusie poprzedza krótką środkową, zaś ostatnia świeca ma przeciwnie do pierwszej charakter wzrostowy i zamyka się zdecydowanie powyżej połową korpusu pierwszej. Świeca środkowa może mieć postać szpulki (wzrostowej lub spadkowej) albo doji. Stanowi wyraźny znak osłabienia trendu spadkowego.

Gwiazda wieczorna to trójświecowa formacja, w której pierwsza świeca wzrostowa o długim korpusie poprzedza krótką środkową, zaś ostatnia świeca ma przeciwny do pierwszej charakter spadkowy i zamyka się zdecydowanie poniżej połową korpusu pierwszej. Świeca środkowa może mieć postać szpulki (wzrostowej lub spadkowej) albo doji. Zapowiada odwrócenie trendu wzrostowego.

Trzech białych żołnierzy to trójświecowa formacja zbudowana z trzech podobnych, kolejno występujących świec wzrostowych, z których każda zamyka się powyżej poprzedniej. Jest formacją odwrócenia trendu spadkowego. Jeżeli otwarcie kolejnej świecy układu przypada w pobliżu zamknięcia świecy poprzedniej a knoty świec wchodzących w skład formacji są krótkie, tym silniejszy jest sygnał kupna.

Trzy czarne wrony to trójświecowa formacja będąca przeciwieństwem formacji trzech białych żołnierzy. Zbudowana jest z trzech podobnych, kolejno występujących świec spadkowych, z których każda zamyka się poniżej poprzedniej. Sygnalizuje odwrócenie trendu wzrostowego. Jeżeli otwarcie kolejnej świecy układu przypada w pobliżu zamknięcia świecy poprzedniej a knoty świec wchodzących w skład formacji są krótkie, tym silniejszy jest sygnał sprzedaży.

Poza wymienionymi istnieje jeszcze wiele innych formacji a ich wykorzystanie w tradingu cieszy się znaczną popularnością, gdyż pozwalają zrozumieć sytuacje, które mają miejsce na rynku oraz identyfikować przełomowe momenty rynkowe, dostarczając tym samym sygnałów transakcyjnych.

Ps.
Świece japońskie to jedno z najważniejszych narzędzi analizy sytuacji na rynkach finansowych, opowiadają o tym co dzieje się na rynku „tu i teraz”. Dlatego zrozumienie „mowy” świec jest niezwykle istotne dla każdego, kto chce zajmować się tradingiem. Rynki finansowe to emocje (przede wszystkim strach i chciwość), a świece to obraz tych emocji. Jeżeli więc nauczymy się je rozumieć, będziemy mogli podejmować decyzje inwestycyjne w oparciu o fakty zamiast zgadywać przyszłość.