Uygur Türkleri'nde Türeyiş Mitolojisi

Daha önce Göktürklerde türeme efsanesinden bahsetmiştim. Bu yazımda ise Türk milletinin büyük kollarından biri olan Uygurların türeme hikayesinden bahsedeceğim.

Efsane şöyledir;

"Tolga ve Selenga ırmaklarının birleştiği yerde, Kamlancu adlı bir bölge vardı. Bu bölgede iki tane ağaç yetişirdi. Birisi Farsların Naj dedikleri ağaca benzerdi. Meyvesi tıpkı çam fıstığına benziyordu. Diğerinin adı ise Tur'du. Bir gün bu iki ağacın arasına bir ışık indi. İki yandaki dağlar büyüyüp yükselmeye başladılar. Bunu göre halk çok şaşırdı ve oraya doğru yaklaşmaya başladılar. Yaklaştıkça kulaklarına çok güzel bir müzik sesi gelmeye başladı. Artık her gece buraya bir ışık indi ve etrafında otuz tane şimşek çaktı. Bir gün burada, birbirlerinden ayrı uzaklıklarda kurulmuş beş ayrı çadır gördüler. Her bir çadırda bir çocuk vardı. Çocukların karşısında ise onları doyuran, içleri süt dolu emzikler asılıydı. Çadırların tabanları ise gümüş ile döşenmişti.

Tüm boylardan insanlar bu manzarayı görmek için geldiler. Daha sonra çocukları alıp dışarı çıkardılar. Süt annelere ve dadılara verdiler. Çocuklar büyüyüp serpilince Uygurlara anne ve babalarının kim olduklarını sordular. Uygurlarda çocuklara o iki ağacı gösterdi. Çocuklar diz çöküp ağaçlara saygı gösterisinde bulundular. Ağaçlarda dile gelip : "İyi çocuklar anne ve babalarına işte böyle saygı gösterirler. Ömrünüz uzun, adınız namlı, şöhretiniz devamlı olsun. " dediler. Tüm bölge insanları onlara saygı gösterdiler ve her birine bir ad koydular. Birincisi Sonkur Tekin oldu, ikincisi Kotur Tekin, üçüncüsü Tükel Tekin, dördüncüsü Or Tekin, beşincisi ise Bökü Tekin oldu. Çocukların doğumundaki mucizeye şahit olanlar, bunların Tanrı tarafından gönderildiğine hükmedip, başlarına hükümdar yapmak istediler. Onlar içinden Bökü Tekin, tüm özellikleri ile göz dolduruyordu ve onu başlarına hükümdar seçtiler. O Uygurları adaletle yönetti, memleket zenginleşti, millet çoğaldı."

NOT : Türklerde Kurt, Ağaç ve Işık üçlemesi türeme hikayelerinde önemli yer tutar. Bu efsanede Türklerde Ağaç Kültü'nün ve ağacın doğurması hikayesinin önemli bir yer tuttuğunu görüyoruz. Ayrıca ışıkta önemli bir görev üstlenmiştir. Göktürklerde ana unsur kurt iken, Uygurlarda ağaç ve ışıktır. Gelecek yazılarda görüşmek dileği ile.

Bilgi, sevgi ve takiple kalın..