Aynalı Çarşı / Çanakkale

Tarihçe

Aynalı Çarşı diğer adıyla Halyo Çarşısı, Çanakkale'de bulunan kapalı çarşıdır. 1890 senesinde şehrin Musevi cemaatinin ileri gelenlerinden Eliyau Hallio tarafından yaptırılmıştır. Henüz doğruluğu ispatlanamamış bir iddiaya göre ise, çarşı çok daha önceki bir tarihte yapılmıştır. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Aynalı Çarşı’dan söz edilmektedir.

Çarşı Mart 1915’de Gelibolu çıkartması sırasında bombardıman ve yangınlarla tahrip olmuştur. 1918 - 1921 yıllarında İngilizlerin Çanakkale’yi işgali sırasında, İngilizler atlarını barındırmak için Aynalı Çarşı’yı uygun görmüşler ve burayı ahır olarak kullanmışlardır.

1921’den sonra bir dönem, giriş kapısı dışında büyük ölçüde yıkık kalmış ve çarşı olarak kullanılmamıştır. Resmi kayıtlarda bedesten arsası olarak yer almaktadır. Daha sonra arsaya 14 dükkan inşa edilmiştir.

1934’de Yahudilere yönelik saldırı ve yağma olayları sırasında çarşının kapısının üzerinde yer alan kitabe sıvayla kapatılmış, 1967 yılında Sadi Fenercigil’in başkanlığında sırasında temizlenmiş ve bugünkü görünümü ortaya çıkmıştır. Aynı yıl kadastro uygulaması yapılarak çarşının krokisi çizilmiştir.

Kitabe

Kapı kitabesinin üzerinde Osmanlıca ve İbrani Harfli Ladino iki yazı bulunmaktadır. Osmanlıca olan yazıda çarşının "Abdülhamid Han-ı Sani El Gazi (II. Abdülhamid) efendimizin saye-i ihsaniye ve riayetperverîlerinde tebaa-yı sadıka-yı Museviyye'sinden Elya Halyo bendeleri" tarafından yaptırıldığı ifade edilmiştir. Ladino olan kitabede ise çarşının Yahudi Takvimi'ne göre 5650 yılının Tişri ayında "Sultan İkinci Abdülhamid'in saltanatının 14. yılı münasebetiyle Eliyau Hallio tarafından yaptırıldığı" yazılmıştır.

Türkçesi ise aşağıdaki fotoğrafta görülmektedir.

İsminin Aynalı Çarşı Olmasının Nedeni

Aynalı Çarşı gerçekten aynalı mı?

Aynalı Çarşı’nın içinde eskiden atlar için koşum ve süs eşyası yapan dükkanlar yer alıyordu. Ayna adı verilen at gözlüklerinin çarşıda satılmasından dolayı buraya Aynalı Çarşı denilmiştir.

Dört adet girişi olan Aynalı Çarşı içerisinde hediyelik eşya dükkanlarıyla, baharatçılarıyla ve yan tarafındaki güzel avlusuyla gezilip görülesi, tarihi bir kapalı çarşıdır.

Not: Kameram arızalı olduğundan fotoğrafları cep telefonu ile çektim. Kalite biraz düşük affola :)
Kaynak 1
Kaynak 2