Sonsuzluğun Vücut Bulmuş Hali : Pi

Bir daireyi ve çemberi ölçmeye çalışalım. Çapı ölçmek oldukça basit olacaktır; sadece düz çizgi olduğundan bir cetvelle ölçebiliriz. Ama çevreyi ölçebilmek için bir parça ip veya mezura gibi farklı ölçme araçları gerekli olacaktır.

Bir dairenin veya çemberin çevresi çapının büyümesine, küçülmesine göre değişecegi aşikârdır. Bu değişme doğru orantılı olacaktır. Basit düzeyde belirttiğimiz bu ilişki bizi sonsuz derinlikte bir sonuca götürür. İkisi arasındaki oran yani çevrenin çapa oranı, dairenin veya çapın büyüklüğünden bağımsız olarak, her zaman aynı sayıyı verir.

Bu sayının ne zaman bulunduğu kesin belli olmamakla birlikte, 4000 yıldan fazla bir süredir bir şekilde kullanılıyor ve biliniyor. Sayının hesaplanmasına yönelik çalışmalar Mısırlı, Yunanlı, Çinli, Hintli matematikçilerin belgelerinde rastlanıyor.

Günümüzde bu sayı pi adını almıştır. Yunan alfabesinin 16. harfi olan π sembolu ile gösterilmektedir. Pi sayısı ile ilgili en belirgin çalışmalar Ludolph ve Euler tarafından yapılmış, Eulerden sonra kullanımı yaygınlaşmıştır. π sayısı, çok eskiden beri bilinen, çok yaygın olan geometrik bir cisim ile ilgili olmasından dolayı, çok çeşitli tanımlamalara neden olmuştur. Bir kural olmadan devam eden ondalık açılımın akılları zorlayan bir kavram olmasından dolayı gizemini korumuştur. Tarihte π sayısının yer yer 3 kabul edildiği bile görülmüştür.

Peki π Sayısının Kaç Basamağını Biliyorsunuz ?

Virgülden sonraki kısmı ile ilgili hesaplama rekoru Fabrice Bellard tarafından yapılmıştı. 2 trilyon 700 milyar rakamdan oluşmaktaydı bu hesaplama(Bilgisayar yardımı olmadan). Bunu yazmak için gereken sayfa sayısını veya bilgisayarda kaplayacağı alanı düşünmeyi size bırakıyorum. Ayrıca bir milyarıncı basamağının 9 olduğunu öğrendiğimden beri hiç unutmam.

π Sayısını Nerelerde Kullabiliriz ?

Mimari gizemini hala koruyan Mısır Piramitlerinin yapımında çok önemli yere sahip olduğu düşünülüyor. Günümüzde ise bilgisayarların hızını, π sayısını hesaplattırarak ölçebiliyoruz. Quantum bilgisayarlar π sayısını 2 kattrilyonuncu basamağına kadar hesaplayabilmektedir ama bilimsel çalışmalar için yaklaşık ilk 40 basamağa kadar ihtiyaç vardır. Hacimler, uydu yörüngelerinin tespitlerinde π sayısından yararlanılmaktadır. Eğrisel bölgelerin alan hesaplamalarında kullanılmaktadır.
Periyodik ve salınımlı sistemleri anlamamızı sağlar. Saatler, elektromanyetik dalgalar ve hatta müzik gibi ...

İstatistikte ise bir normal dağılım eğrisinin altındaki alanı hesaplarken π sayısı imdadımıza yetişir. Bu durum ise test sonuçları, finansal modellemeler veya bilimsel bulguların hata payları dağılımlarının belirlenmesinde işe yarar.

Büyük Hadron Çarpıştırıcısında bile π sayısının yeri büyüktür, bu çarpıştırıcının yuvarlaklığından ve parçacıkların izlediği yollardan dolayı.

Bence en eşsiz olanı evrenin yoğunluğunu hesaplamada kullanılan kilit eleman olmasıdır. π sayısının kriptoloji yani şifreleme, numaralandırma işlemlerinde kullanılması bu alana çağ atlatmıştır. π sayısının virgülden sonraki basamakları sonsuz ve tekrarsız şekilde(aşkın sayı olma özelliği) dizilime sahiptir. Bu kısımda doğum tarihlerimiz, telefon numaralarımız, T.C. kimlik numaralarımız, bilet kodları vs. gizlenmiş durumda bulunmaktadır. Bunların uygulamada görülmesini sağlayan bazı siteler mevcuttur, araştırmasını size bırakıyorum.

Fotoğraf : https://pixabay.com/tr/ba%C4%9Fbozumu-hesap-makinesi-pi-649760/