Kripto Para Nedir? Avantajları, Dezavantajları ve Dünya'daki Kullanım Durumu [Cointurk 27. Projesi] [Mehmet Ali#8236]
Kripto Paralar
Belirli bir amaca hizmet için oluşturulan projeleri finanse edebilmek ve projenin piyasada alınıp satılabilmesine olanak sağlamak amacıyla üretilen ve paraya dönüştürülebilen birimlere kripto para denir. Kısaca tek başına anlamı olmayan projesi ile değerlenip dolaşımı artabilir. Türkiye'de Kripto Para başlıklı yazımda hem teknolojisinden hemde ülkemizdeki durumundan bahsetiştim. İlk kripto para birimi olarak bilinen Bitcoin 2008 yılında deneysel olarak üretilmeye başlanmıştır. Arkasındaki teknolojinin desteği ile hızlı bir şekilde yayılmış ve muadilleri bile üretilmeye başlanmıştır.
Kripto Paraların Avantajları
- Merkezi Olmaması: Merkezi olmamasından dolayı şifrelerinizi paylaşmadığınız sürece kimse sizin paranızı ele geçiremez. Zimmetine geçiremez ve bir başkasının hesabına aktaramaz.
- Hızlı Transfer Olanağı: Kripto paralar transferi yapıldıktan kısa bir süre sonra karşı hesaba yansımaktadır. Oysa ki mevcut bankalar ile yurt dışından bir ödeme gelecek olsa 3-5 günü bulabilen süreler ile transfer gerçekleşmektedir.
- İşlem Ücreti Düşüktür: Kripto para transferlerinde işlem ücretleri çok düşük olmasından dolayı avantajlıdır. Örneğin şu an ETH transferi yapmaya çalışsanız 3 Gvei yani $0.041 ücret ödersiniz. Ancak yine yurt dışına swift ile para gönderecek olsanız minumum 100TL ücret ödemek zorunda kalırsınız.
- Ters İbraz (Geri Çekme) Yoktur: Kripto paralarda gönderilecek olan adresi girip onaylıyorum gönder işlemi yapıldıktan sonra geri dönüşü yoktur. Yine bir örnek ile açıklayacağım. Mesela paypal kullanan herkes bilir dispute kavramını. Parayı anlaşıp gönderirsiniz ama size söz verilen ürün yada hizmet gerçekleşmezse dispute ile paranızı geri çekebilirsiniz.
- Ödeme Bilgilerinin Çalınması: En önemli maddelerden birisidir. İnternet ortamında kredi kartı ile alışveriş yapanlar bununla sık sık karşılaşırlar. Alışveriş yaptığınız sitenin ödeme bilgilerinizi kayıt altında tuttuğunu ve bir internet korsanının bu siteyi ele geçirdiğini düşünün. Alışverişte kullandığınız tüm kredi kartı bilgileriniz artık korsanın elinde ve istediği gibi limiti çerçevesinde kullanabilir. Ancak kripto paralarda ödeme yaparken private key girmeniz gerekmez ve şifre girmediğiniz için ödeme bilgileriniz kayıt altına alınamaz. Bu nedenle avantajlı ve güvenlidir.
- Enflasyon ile Değer Kaybı Yaşamaz: Enflasyon ile değer kaybına uğramazlar çünkü; dolaşımdaki ve üretilecek olan sayıları bellidir. Örneğin Bitcoin 21 milyondan 1 adet fazla üretilemez. Ancak devletler para politikalarında sıkıştıklarında piyasadaki para miktarını anında iki katına çıkarabilir ve paranın alım gücü yarıya düşer. Böyle bir durum kripto paralarda söz konusu olmadığı için avantajlıdırlar.
- Sizin İstediğiniz Kadar Özeldir: Bir kripto para adresinin kimin olduğunu sadece sahibi bilebilir. Açıklamadığı sürece de kimsenin bilmesi mümkün değildir. Hesap tüm şeffaflığı ile içinde ne var ne yok görülebilirken kime ait olduğu kesinlikle bilinmez.
- Başkalarına Güvenmeniz Gerekmez: Banka vb sistemlerde paramızı güvenle depolayabilmek için bankaya ve bankacıya güvenmek zorundayız. Hatta kredi kartı ile internet üzerinden ödeme yaparken ödemeyi yaptığımız siteye dahi güvenmemiz gerekir. Ancak kripto paralarda sadece kendimize güvenmeliyiz. Tüm depolama ve ödeme işlemlerini kendi rızamız doğrultusunda yapabiliriz.
- Hesabın Tek Sahibi Sizsiniz: Yine paypalı örnek göstereceğim. Diyelim ki bir ticaret yaptınız ve paypal hesabınıza ödeme geldi. Daha sonra paypal tarafından hesabınız durduruldu ve sebep olarak şüpheli işlem bildirisi sunuldu. Böyle bir durumda karşınıza o kadar fazla prosedür çıkıyor ki anlatamam yaşamak lazım. Geçmişte paypal ile kontör satan ve tecrübeli biri olarak söylüyorum bunu. Kripto paralarda ise hesap sadece sizindir. Sizin istediğiniz kadar sizindir. Yani siz hesabınızın private keyini paylaştığınızda o hesap ortak kullanım alanına girer ve parayı alan kaçar. Kısacası daha güvenilirdir.
- Kripto Para Üretebilirsiniz: Devletler üretmiş oldukları paraların tamamını belirli serilere bağlı kalarak üretir ve bunları bizim kullanmamız için piyasaya dolaşıma sunar. Ancak dolaşımdaki bu paralardan üretmeyi deneyenler hukuki süreçlerle karşı karşıya kalırlar. Kripto paralarda ise madenciliği yapılabilen tüm kripto paraları herkes üretim yapabilir. Hatta yazılım alt yapısı kuvvetli olan birisi blockchain alt yapısını kullanarak kendi adına kripto para bile üretebilir.
Kripto Paraların Dezavantajları
Kripto paraların saymış olduğumuz avantajları dışında dezavantajları da mevcut. Bu kadar güzel avantajlarını gördükten sonra dezavantajı olsa ne olur demeyin ve okumaya devam edin.
- Enerji Tüketimi: En büyük dezavantajlarından birisidir. Kripo paralardan sadece Bitcoin'in üretiminde kullanılan elektirik enerjisi İrlanda'nın elektirik tüketimine eş değer hale gelmiştir. Bu şu demek oluyor; kısa sürede çok fazla enerji harcıyor ve dünyamıza katkısından fazla zararı olabilir. Hatta kötü niyetli insanlar tarafından bilgisayarınıza girilmiş ve bilgisayarınız sizin haberiniz olmadan kripto para kazıyor olabilir. Bu sizin cüzdanınıza elektrik faturası olarak yansıyacaktır.
- Fiyatlandırma Politikası: Fiyatlarının oluşturulması konusunda bir belirleyiciye sahip olmamaları en büyük handikaplarındandır. En ufak spekülasyonda zarar verebilecek seviyede fiyat düşüşleri veya yükselişleri yaşayabilir. Yüksek fiyattan alım yapıp düşük fiyattan satış yapmak ve zarar etmek durumunda kalabilirsiniz.
- Hesap Güvenliği: Hesapların güvenliği tamamen bizlerde olduğu için en küçük hatamızda büyük hasarlar almamıza sebep olabilmektedir. Korumasız bir bilgisayarda açacağımız kripto para cüzdanımız bilgisayar korsanlarının eline geçebilir ve tüm bakiyemiz çalınabilir. Bu nedenle yedekleme ve güvenlik şartlarımız sağlam olmazsa büyük zararlar görebiliriz.
- Hatalı Gönderimler: Ticaretimizi tamamlamak adına benden gelen kripto para adresine gönderim yapmak istediniz ve adresi girdiniz. Kontrol etmeden gönderimi bitirdiniz ve benden malı bekliyorsunuz. Malı gönderemiyorum çünkü param gelmemiş kontrol ediyorsunuz adres hatalı. Tekrar deniyorsunuz yine adres değişiyor. İşte bunlarda tarayıcı virüsleri tarafından yapılıyor ve yine bizim bakiyelerimizde kayıplara yol açıyor. Bu nedenle gönderim yapmadan önce adresi doğru yazdığınızdan emin olmalısınız.
- Scam Kripto Paralar: Denetimleri yapılamadığı için güven vermeyen projelere ve kripto paralara yatırım yapmamaya özen göstermelisiniz. Daha önce Scam Coin Projelerine Yatırım Yapmayın! başlıklı makalemde scam coinler hakkında detaylı bilgiler aktarmıştım.
Kripto Paraların Dünya'daki Kullanım Durumu
Avantajlarının çok fazla olmasından dolayı kullanımı kuvvetli bir ivme ile yükselmektedir. Kullanım alanları arttıkça daha fazla kullanıcı kripto para ile tanışıyor. Geçtiğimiz ay içinde yapılan G20 zirvesinde de kripto paralar zirvede konuşulmuştur. Ülkelerden bazıları kripto paraların gelişiminin durdurulamayacağını belirtirken bazıları tamamen aksini iddia eden sözler sarf ettiler. Zirvede alınan kararlar arasında kripto paraların kullanımının sağlanabilmesi için gerekli alt yapı hazırlıklarının yapılması da vardır. Malta da kripto paralar hakkında olumlu rüzgarlar esiyor. Devlet bazında alınan kararlar ile kripto para oluşumları teşvik ediliyor ve destekleniyor. En büyük hazır kahve dükkanlarından birisi olan Starbuck bitcoin ile kahve satışı yapacağını açıkladı. Sektörler blockchain teknolojisi ile alt yapılarını güçlendirerek kapılarını kripto paralara açıyorlar. Hamburger devlerinden Burger King Whoppercoin adında kendi kripto parasını üretti ve ziyaretçilerine de Whoppercoin ile ödeme yapabilmelerinin önünü açtı. Bitcoinle ilk futbolcu transferi ülkemizde gerçeklemiş ve bir ilke imza atılmıştır. Ülkemizde bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir banka swift işlemlerinde kullanmak üzere bir kripto para ile çalışmalara başladı.
Kripto paralar hızla tüm dünyada yayılmakta ve hayatımızı kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Hal böyle olunca kripto paraların kullanımı devletler bazında dahi olmak üzere durdurulamaz hale gelecektir. Gelecekte fiziksel paraların kullanımdan kalkmasına sebep olur mu bilemiyorum ama çok büyük bir potansiyele sahip olduklarını aktarmaya çalıştım.
Görsellere ait kaynaklar:
kırmızı başlıkları kullanmanızı tavsiye etmem. Phising site paylaşımlarında yorumlarda bu phising site diye uyarmak amaçlı çıkarıldı diye biliyorum
Konu hakkında bilgim mevcut, ancak; yazıyı görselleştirmek ve okuyucunun dikkatini çekebilmek için kullanıyorum. Bununla ilgili steemit kadrosu bir iyileştirme yapacaktır diye düşünüyorum. Çünkü çok fazla kullanan var.
Mükkemmel detaylı yazı olmuş tebrikler))
Teşekkürler dostum elimden geldiğince çabalıyorum ve araştırıyorum.
Bu konuda yazınız beni çok bilgilendirdi. Ellerinize sağlık kafamdaki bazı soruların cevabını da yazınızda buldum. Emeğinize sağlık. 😄
Kafanızdaki sorulara yanıt bulabildiyseniz ne mutlu bana.
Kripto paraların dezavantajlarında yüksek enerji tüketiminden bahsetmişsiniz. Bitcoin madenciliğinde algoritmanın zorlaştığını düşünürsek enerji tüketimi normal karşılanabilir. Fakat algoritması zorlaşmayan daha yeni madencilik olayına girmiş coinlerde mevcut. Bitcoin kadar sınıra yaklaşmış coinlerin aksine %5'i bile üretilmemiş coinler olduğundan, bu yeni coinlerin enerji tüketimi de oldukça azdır. Örneğin GPU yerine CPU kullanılarak dahi madencilik yapılabilen coinler mevcut.
Yatırım tavsiyesi değildir.
@deryaguler öncelikle güzel yorumunuz için teşekkürler. Buradaki konu kripto paraların avantaj ve dezavantajları olsa da; ülke ekonomisine ve çevreye verdiği zarardan da bahsedilmiştir. Konu hakkında yeni çıkan veya yıllar önce çıkmış olmasına karşın halen bahsettiğiniz gibi zorluk seviyelerine ulaşmamış tüm coinler daha uygun enerji maliyetleri ile üretilebilecektir.
Bakınız ETH madencileri, ellerinde GPU makineler ile farklı coinlere yönelmeleri bile onların maliyetini düşürebilmektedir. Bahsettiğiniz konu hakkında tam teşekküllü bilgiye sahibim. Teşekkür ederim yine de.