Bir Kavanoz Beyin Reçeli / A Jar of Brain Jam

Varsayalım ki, şuan çılgın bir bilim adamının yürüttüğü bir bilim deneyinin konusuyuz. Bu çılgın bilim adamı beynimizi çıkarıyor ve içinde beyni besleyen şekilde dizayn edilmiş bir kavanozun içine yerleştiriyor. Beynin sinir uçlarını da bir süper bilgisayara bağlıyor. Öyle ki bu bilgisayar sayesinde her şeyin tamamen normal olduğunu sanıyoruz.

Her şey o kadar normal geliyor ki, yalnızca kavanozun içindeki beyin reçeli olduğumuzun farkında bile değiliz. Beynimiz çıkarılmadan önce nasıl hissediyor ve algılıyorsak, kavanozdayken de süper bilgisayarın bizi yanıltması ile varlığa sahip olmadığımızın bilincinde değiliz.

Evet, kulağa çok feci bir argüman gibi gelse de, ya bizler sadece bir kavanoz beyin reçeliysek? Değilsek bunu nasıl kanıtlayabiliriz?

Bahsettiğimiz kavanozdaki beyin örneğini ünlü düşünür Hilary Putnam’a ait olup Sebep, Gerçek ve Tarih’te adlı kitabında öne sürmüştür. Aslında felsefe tarihine baktığımızda bu örneği bir yerden gözümüz ısırır. Evet, karşımızda ünlü Fransız düşünür Rene Descartes! Ve şüphe yöntemi üzerine kurduğu kötü cin argümanının güncellenmiş halidir diyebiliriz.

Hepimizin ara sıra da olsa kafamızı kurcalayan klasik kuşkucu sorularını felsefe tarihine Descartes kazandırmıştır. Mesela, şuan uyanık olduğumuzdan nasıl emin olabiliriz? Eğer uyuyorsak ve rüya görüyorsak uyandığımızda gerçekliği nasıl ayırt edebiliriz? Ya her şey bir düş’ten ibaret ise…

Descartes, bu sorulardan hareketle bizi bilgimizin ötesine götürmek ve kuşku duyulamaz bir gerçekliğe erişmek için kötü cin argümanını geliştirmiştir. Buna göre bizi kandıran, asıl gerçekliğin bize göründüğünden çok daha farklı olarak yansıtan kötü niyetli bir cin veya şeytan bulunabileceğini düşünür. Öyle ki bu kötü cin bize beyazı, siyah gösteriyor olabilir. Aslında boşlukta süzüldüğüm halde bana evren varmış gibi halüsinasyon gördürüyor da olabilir. Kısaca son derece yüksek güce ve kurnazlığa sahip kötü niyetli bu üstün varlık bütün gücünü bizi yanıltmak için kullanıyor olabilir mi?

Buna göre duyu algılarımız bizi yanıltıyor olabilir. Neticede Sofistlerden Protagoras’ın dediği gibi “Rüzgar üşüyen için soğuktur, üşümeyen için ise sıcak.” Yine de Descartes ikinci argümanını bir umut ışığı gibi önümüze serivermişti.

Hepimizin de bildiği, duymayanın kalmadığı o ünlü argümandan –Cogito Ergo Sum- bahsediyoruz. Sevgili Descartes der ki; Eğer kuşku duyulmayacak bir şey arıyorsam, oda şuan yaptığım düşünme eylemidir. Çünkü şuan kuşku duyuyorum ve kuşku duymak bir düşünme biçimidir. Düşünme ise bilinçli yapılan bir eylemdir. Bilinçli olarak yaptığım bu eylem varoluşumun kanıtıdır. İşte bu akıl yürütme onu, ünlü “Düşünüyorum, o halde varım.” İfadesine ulaştırmıştır.

Bu sebeple sevgili meraklı dostlarım, evet bir kavanozdaki beyin de olabiliriz ve süper bilgisayar tarafından da yönetiliyor olabiliriz. Kötü bir cin tarafından duyu algılarımız da yanıltılıyor olabilir. Yaşadığımız hayatlar bir simülasyondan ibaret dahi olsa ya da sürekli bir rüyanın içinde hapis bile olsak; içimiz rahat olsun, bilinçliyiz, düşünüyoruz!

ENGLISH VERSION

Let’s think together my curious friends! Let us suppose that we subject of a science experiment conducted by a mad scientist. This crazy scientist takes our brains out and places it in a jar designed to nourish the brain. He connects the nerve ends of the brain to a supercomputer. So, we think that everything is completely normal because of this computer.

It all seems so normal that we are not even aware that we are only brain-jammed in the jar. We are not aware of how we feel and perceive before our brain is removed, we are not in possession with the supercomputer misleading us while we are in the jar.

Yes, it sounds like a terrible argument to the ear, but what if we only jammed a jar of brain?

The example of the brain in the jar we talked about belongs to the famous philosopher Hilary Putnam and he has put forward in his book Reason, Reality and History. In fact, when we look at the history of philosophy, this example bites our eyes somewhere. Yes, the famous French philosopher Rene Descartes! And we can say that it is the updated version of the * evil genie argument * on the method of doubt.

Descartes brings the classical skeptical questions which we all occasionally ponder our mind to the history of philosophy. For example, how can we be sure that we are awake? If we are sleeping and dreaming, how can we differentiate reality when we wake up? What if everything is a dream?

Descartes, from these questions, has developed the evil genre argument to lead us beyond our knowledge and to reach an unquestionable reality. He thinks that there can be a malevolent goblin or devil who fools us and reflects the actual reality much differently than it seems to us. So much so that this evil genie might be showing us white as black. Actually, I may be see a hallucination as if there is a universe although I am flying on space. In short, can this supernatural being with a very high degree of sublime and cunning use its whole power to mislead us?

According to this, our senses may mislead us. After all, as Sophist Protagoras said, "The wind is cold for who cold, warm for who not cold." Nevertheless, Descartes had pre-empted his second argument as a beam of hope.

We are talking about the famous argument - Cogito Ergo Sum - that we all know. Dear Descartes says, If I'm looking for something that will not be doubtful, that's the kind of thinking I do now. Because I have doubts and doupting is a way of thinking. Thinking is a conscious act. This conscious action is proof of my existence. This reasoning led him to the famous phrase " I think, therefore I am."

For this reason, my dear curious friends, yes, we could be a brain in a jar, and we could be governed by a supercomputer. Our sense perceptions may be misled by a bad genie. If the lives we are living in are only a simulation or if we are imprisoned in a constant dream, we are conscious, we are thinking!

123