Basın Tarihimizde İlk "İyi Yedik" Karikatürü
Bugün hemen herkesin bildiği "İyi Yedik" karikatürü ilk olarak nerede ortaya çıktı? Yukarıda gördüğünüz resim, "İyi Yedik" karikatürünün orijinal atasıdır ve Namık Kemal tarafından 1872'de devralınan muhalif gazete İbret'te yayınlanmıştır.
Vatan ve Hürriyet şairi Namık Kemal, 1872'de İbret Gazetesi'ni devralarak İstibdat Yönetimi'ne muhalefetine devam etmiştir. Namık Kemal, 31 Mart 1873 Pazartesi günü gazetede bir ilan yayınlar. Bu yazıda "Vatan Yahut Silistre" adlı tiyatro oyununu bitirdiğini ve ertesi gün 1 nisan akşamı sahneye koyacağını haber verir. Oyun, Kırım Savaşı'na katılan İslam Bey ile peşinden Silistre'ye kadar gelen Zekiye Hanım'ın aşkını anlatmaktadır. Oyunu izleyen halk coşkuyla tezahüratlarda bulunmuştur. İzleyiciler toplanarak Namık Kemal'i tebrik etmek amacıyla İbret Gazetesi'nin Galatasaray'daki merkezine yürümüşlerdir. Oyun kulaktan kulağa yayılmış ve ertesi günkü İbret Gazetesi'de yaşananları yazmıştır. Gelen istekler sonucu 3 Nisan akşamı oyun tekrar sahnelenmiş ve ilk günkü olaylar aynen tekrar etmiştir. Vatan, Millet ve Namık Kemal tezahüratları uzun süre devam etmiştir.
Oyunun sahnelenmesinin ardından gerek halkın yoğun ilgisi gerek İbret Gazetesi'nin oyun hakkında yazdıkları ve yönetim hakkındaki eleştirileri nedeniyle 5 Nisan 1873 günü İbret Gazetesi kapatılmıştır. Namık Kemal, Menapirzade Nuri Bey, Ebuzziya Tevfik, Bereketzade İsmail Hakkı ve Ahmet Mithat, hiçbir yargılama yapılmadan 9 Nisan 1873 günü Sultan Abdülaziz tarafından sürgün edilmişlerdir.
"İyi yedik" karikatürü, işte böyle baskıcı zamanlarda yayınlanmıştır. Karikatür tarihimiz hiç de yabana atılacak gibi değildir. Bunda şüphesiz baskıcı yönetimlerin rolü vardır. Baskı nihayetinde ağır eleştirilere neden olmuş ve yukarıdaki gibi karikatürler ortaya çıkmıştır. Artık bu günlerde zengin basın ve karikatür -dolayısıyla eleştiri- tarihimiz maalesef ki pek bilinmemektedir.
Burada özel teşekkürü, bizi bu güzel karikatürden haberdar eden ve Osmanlıca'dan Türkçe'ye çeviren tarihçi yazar Tolga Gerger'e etmeliyim. Kendisine Twitter'da @ Antno_Donizetti kullanıcı adıyla ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
Tolga Gerger
Namık Kemal Hakkında Saraya Verilmiş Üç Jurnal
Namık Kemal - Hayatı
Tebrikler! Yazınız @tryardim topluluk hesabından oy kazanmıştır. #tr tagi altında kaliteli içeriklerizi görmekten mutluluk duyarız. Detaylı bilgi için Tryardım Desteklenen İçerikler 1 Haziran 2018 bağlantısını ziyaret edebilirsiniz.
Teşekkürler @tryardim
You have been defended with a 25.00% upvote!
I was summoned by @emirfirlar.
O dönemde yaşanan birçok şeyin benzerini hala yaşamaktayız ne gariptir değil mi :)
Evet garip hatta garipten öte acı bir durum maalesef.