Steem neden başarılı olur? Neden başarısız olur?

Bir süredir bu sorular aklımı kurcalıyor. Sebeplerinden biri de arkadaşları bu ortama çağırırken neden Steeme yatırım yapılabilir, neden burası diğer sosyal mecralardan daha iyidir gibi konularla ikna etmek durumundayım. Eminim siz de aynı sorularla karşılaşıyorsunuzdur. Steemit şu an dünya çapında 300,000 kullanıcıyı geçmiş durumda. Bir senede fena da değil. (Tabii bunun içinde azımsanmayacak sayıda ölü, veya birden fazla hesabı olanlar da var) Steemit ile Steem ayrı şeyler olduğunu da not ederek, başlıktaki sorunun hem Steem için genel olarak, bir de özel olarak da Steemit için düşünülebilir. Burada asıl amacım okuyuculara bu soruları yöneltmek, ve insanların bu konuda fikirlerini öğrenmek.

Steem hangi boşluğu dolduruyor, hangi problemi çözüyor, veya neyin daha iyi, daha gelişmiş bir modelini sunuyor?

Blockchain teknolojisi 2008 yılında başlayan ve 2012 ye kadar etkisi devam eden küresel ekonomik kriz devrinde ortaya çıkmış açık kaynak kodlu Bitcoin ile beraber pratikte uygulaması görülmüştür. Bitcoin'in özellikle 2008 krizinden sonra ortaya çıkmış olması, takma isim olarak "Satoshi Nakamoto"(Japon, uzak doğuya işaret) seçilmesi stratejik kararlarla piyasaya sürüldüğü gösteriyor. Sovuk Savaşın bitmesiyle tek kutuplu dünya düzeninde A.B.D hem ekonomik, hem siyasi güç olarak merkez iken, 2008 krizi bu ekonomik ve siyasi düzenin ne kadar kırılgan olduğunu ve bazı dengelerin değişiyor olduğunu gösterdi. Bitcoin, ister kapitalist sistemin kırılganlığına ve beklenen çöküşüne karşı bir alternatif, ister A.B.D dolarına karşı bir alternatif olarak da bakılabilir. Her halükarda artık eskisinden çok daha farklı bir ekonomik sistemin kurulacağının göstergesi. Veyahut da bir pilot uygulaması, yani şu anda artık çan sesleri her taraftan duyulmaya başlanmış yaklaşan çok daha büyük ve sarsıcı, derin bir global ekonomik krize karşı tedbir amaçlı bir uygulama da olabilir.

Bitcoin her ne kadar matematik hesapları, şifrleme teknikleri, bilgisayar ağları ve teknolojilerine esaslanmış olsa da global bir para birimi olabilmek için kendisini ispat etmesi de gerekiyor. Bugüne kadar yüzlerce defa hacklendi, değeri kaç defa roket gibi yere çakıldı ama tekrar yine yükseliyor. Temelinde de insanın aracı rolünü devreden çıkararak bilgisayarlar aracılığıyla insanların kendi aralarında kendi belirledikleri şartlarla, ücretlerle anlaşmaya varmalarını sağlama amacı var. Bitcoin'in değerini Adam Smith'in dediği gibi piyasa (arz-talep) belirliyor. Ama piyasa ve para devletten, devletin kurumlarından bağımsız.

Steem bu blockchain teknolojisinin farklı bir görünüşü. Teknolojik altyapı olarak mimarı Dan'ın anlattığına göre bütün blockchain teknolojilerinden çok daha hızlı (saniyede milyonlarca işlem yapabilir), çok daha büyük kapasiteli (yani büyümeye ve genişlemeye müsait), ve ağ içerisindeki işlem ücreti de düşük (çünkü ücretsiz) bir modelinin sunuyor. (Son SegWit güncellemesinden sonra Bitcoin de bu kısıtlamalar konusunda artık eskisinden daha iyi hale geldi, işlem ücretleri de daha ucuzlamış oldu. )

Aynı zamanda Steem bir sosyal paylaşım ağı, paylaşımlar üzerinden değer üreten bir sistem. Facebook'ta olduğu gibi insanlar yazı, fotoğraf veya video paylaşabilir. Ve bu paylaşımı ve paylaşımının diğer kullanıcılarla etkileşimi (vote veya flag) üzerinden değer kazanan bir sistem. Steem'in değeri de piyasa ile belirlenir, ama Steem Bitcoin gibi sadece ekonomik piyasa üzerinden değil, aynı zamanda sosyal ağ üzerinden de yayılma özelliği var. Bu kapasitesi ile Facebook, Twitter gibi sosyal mecralara önemli bir rakip. Facebook'ta bir paylaşımda bulunursun, kullandığın için Facebook şirket olarak değer kazanır, senin verilerini reklam malzemesi haline getirir, marketing yapar, üstelik eğer etki alanını arttırmak istiyorsan Facebook'a bir de reklam ücreti ödersin. Ama kullanıcıya direkt olarak para kazandırmaz. Dolaylı yoldan kazandırabilir. Steem ise kullanıcılarla kazandığı değeri yine kullanıcılarla paylaşan bir sosyal paylaşım ağı sunar. Bu yönüyle de gelişime açık, ve geleceği parlak gözüküyor. Facebook şirketinin piyasa değeri 500 milyara ulaştı, aynı piyasa değerini Steem kazandığı zaman şu andakinden yaklaşık 1600 kat artmış olacak. Zaten tahmin edildiğine göre bir kaç sene içinde Steemin değeri 100 dolarlara çıkması bekleniyor. Bence 1000 dolara da çıkabilir.

Peki Steem başarısız olamaz mı? Her proje gibi Steem de başarısız olabilir, ileride dağılıp yok olabilir. Steemi bence başarısız yapacak en önemli sebep, üzerine kurulduğu felsefesini hayata geçirememesi olabilir. Kurucusu Dan, röportajda da açık belirttiği gibi biraz anarşik düşünceli biridir. Bunu Steemin kendisinde de görebiliyoruz merkeziyetçi olmamak için, merkeziyetçi ekonomik ve sosyal sistemlere alternatif olarak çıkmıştır. Ama insan ekonomik olarak bencil bir varlık. Ortada kısıtlı bir kaynak varsa o kaynaktan olabildiğince büyük bir pay alabilmek için bütün imkanları zorlar. Hatta imkansız şeyleri bile dener. Gözüne başka bir şey görünmez. Bu konuda Karl Marks bence haklıdır. İnsanlar arasındaki ilişkiyi, bu ilişkinin şartlarını ekonomi belirler. Karı kocalar arasındaki kavgalarda bile ekonominin önemli bir payı vardır ama konuşulmaz. İnsanlar bunu inkar eder. Paranın önemi yok der, para elinin kiri der yaşantısı, davranışları ise kendisini yalanlar. Çoğu zaman farkında bile değildir. Hele bir de sıkışık bir duruma düştüğünde ideallerini, prenspilerini çiğner, veya farklı anlamlar yükler, gerçeği eğer büker ama kendisini ekonomik bir komfora almaya çalışır.

Bu konuda Steem, veya Steemit, insandaki bu potansiyelin ortaya çıkmasına imkan verdiği sürece, ve bu potansiyele engel olamadığı için başarısız olmaya aday. Bu potansiyeli engelleyememesinin sebebi de yine kendi kuruluş felsefesi anarşiden kaynaklanıyor. Çünkü otoritenin olmadığı yerde insana kısıtlama getiremezsin. Kısıtladığın zaman, ister bir topluluk ister bir kurum, ister bir tek fert o zaman orada iktidar ortaya çıkar. İktidarın olduğu yerde eşitsizlik, dengesizlik ve yolsuzluk tekrar hortlayacaktır. Yani bir nevi Steem bu çelişki üzerine kurulmuştur. Bu çelişkiler arasından faydalı olanı yeşertip, zararı azaltmayı başardığı sürece başarılı olur yükselir, yoksa başarısız olur.

Alman filozof Simmel'in dediği gibi her yeni kuruluş süreci kendini yıkacak sebepleri de doğurur.

Sizce Steem neden başarılı olur, veya neden başarısız olabilir?