Kripto paraların yararları riskleri ve dünyadaki kullanımı [Cointurk 27. Projesi] (@akifane#1487)

Crypto ve currency kelimelerinin harmanlanmasıyla oluşan cryptocurrency ifadesi, kripto yani şifreli para demektir. Kripto para, sanal ortamda kullanılan, hiçbir merkeze bağlı olmayan paralardır. Şifrelerle saklanan sanal cüzdanlardan yine şifreler yardımıyla çekilip kullanıldığından böyle isimlendirilmiştir.

Kripto paralar gerçek para birimleri gibi harcanıp, ödeme olarak kabul ediliyor kişiler ve kurumlar tarafından. Dolar, Euro, Türk Lirası gibi basılı değildir. İlk kripto para 2009'da çıkarılan Bitcoin'dir. Onun talep görmesinden sonra yeni kripto paralar da çıkarılmıştır.

Avrupa Birliği komisyonu başkan yardımcısı Valdis Dombrovskis şöyle der;

Kripto paralar geleneksel mânâda para birimleri değildir, kıymetleri hakkında bir garanti yoktur ve ciddi derecede spekülasyona maruz kalırlar.

Yukarda bahsettiğim gibi, ilk kripto para 2009 yılında Satoshi Nakamato'nun bulduğu Bitcoin'dir. Bitcoin'in değer görmesiyle piyasaya zaman içinde Ethereum, Ripple, Litecoin gibi kripto paralar çıkmıştır.

Piyasada çok sayıda kripto paranın bulunması ve bunlardan bazılarının scam coin olmasından dolayı, devletler bazı kısıtlamalara gitmiştir. Şu sıralar biraz düşüş yaşansa da tekrar o parlak günlerine dönecektir.

Aslında kripto paraların tarihi çok eskilere dayanıyor olsa da Bitcoin yükselişe geçene dek, insanlar tarafından bilinmiyordu.

_Kaynak

Zira dünyaca ünlü The Economist dergisinin 1988 yılı 9 Ocak tarihli sayısında

Tek dünya parasına hazır olun

yazılı kapak fotoğrafı, Bitcoin'den mi bahsediliyordu acaba diye düşündürüyor...

One World One Money başlıklı yazısında, 2018 yılında tek dünya parasının olabileceğinden bahsedilmiş. Tek bir para biriminin hayatı kolaylaştırdığı söylenirken, zorluklarından da bahsedilmiş.

Kendi bankan ol stratejisiyle hareket eden kripto para birimleri hiçbir merkeze bağlı olmadıkları için, serbest şekilde hareket etme olanağı sunduğundan çok kişiyi etkisi altına aldı.

• Aracısız olması: Herhangi bir kişinin ya da kurumun aracı olmasına gerek duymadan işlemleri yapabilme imkanı sunuyor.
• ‎Şeffaf olması: İşlemlerin şeffaf bir şekilde herkesce görünür olması da tercih edilme sebeplerindendir.
• ‎Merkez tarafından yönetilmemesi: Hiçbir yere bağlı olmaması, insanların kripto paraya duyduğu güveni arttırıyor. İşlem bilgileri herkese açık ve kayıt altında tutuluyor.
• ‎Zaman: Günümüzde belki de en önemli şeylerden biri zamandır ve herkes 24 saatin yetmediğinden şikayetçi. Kripto paralar da zaman yönünden bize bir hızlılık sağlıyor. Para gönderimi, havale işlemleri hem uzun sürüyor hem de her an her saat gönderim yapılamıyor. Ama kripto paralar çok kısa sürelerde dünyanın herhangi bir noktasına anında transfer yapabilme imkânı sunuyor.
• ‎Güvenlik: Kripto paralar blockchain sistemini kullanıyor. Bu sistem bloklar hâlinde ve dağıtık olarak kullanıldığında takibi yapılamıyor. İki taraf arasındaki işlem gerçekleşene kadar kimse tarafından müdahale yapılamıyor. Kişisel bilgilerin başkalarıyla paylaşılmadığı ve belli bir merkezce yönetilmediği için güvenlidir.
• ‎İşlem ücreti: Kripto para transferinde normal para transferinde alınan işlem ücretinden daha az ücret ödeniyor olması da ekonomik olarak tercih sebebi.

• Adresin hatalı yazılması: Para transferini yaparken, göndereceğimiz adresin hatalı girilmesiyle para başka birine gidebilir. Alıcı bu parayı geri göndermezse üzerine 1 bardak soğuk su içmeniz gerekebilir:)
• ‎Cüzdan bilgilerinin kaybolması: Kripto paranın cüzdan bilgilerinin saklandığı bilgisayarda depolanırken, casus yazılım yardımıyla hacklenmesi veya cüzdanın kaybolmasıyla, kötü niyetli kişilerin eline geçebilir.

_Kaynak

• ‎"Pump and Dump" ile dolandırılmak: Kısaca şişir ve boşalt yöntemi denilen bu tür manipülasyonlarla, insanların seçilen bir kripto paraya yatırım yapılması sağlanır. Fiyat arttığında satış yapılarak aşırı kâr elde ediyorlar. Küçük yatırımcının, parayı elinden çıkarması geciktiği için değer kaybı yaşanıyor.

Kripto paraları tanıyıp kabul eden ülke sayısı düşük seviyede olmakla beraber, önemi her geçen gün artıyor. Bazı ülkeler kripto paraları yasal olarak görürken, bazı ülkeler yasadışı veya onlara çekimser durabiliyorlar.

_Kaynak

Bitcoin'in hızla değer kazanmasından sonra kripto paraya ilgi de o yönde artmış oldu. Bu sistemi araştırmaya ve öğrenmeye meylettiler. Blockchain sistemini de detaylıca araştırıyorlar.

Bankalar ödemelerini kripto parayla yapabiliyorlar. Herhangi bir alım satımda, seyahatlerde, otellerde, lokantalarda kripto paralar insanların hayatını kolaylaştırıyor. Farklı bir ülkeye gidildiğinde, döviz bürolarında o ülkenin para birimine geçmek, hem zor hem de güvenlik açısından sıkıntılıyken, kripto paralar hayatı kolaylaştırıyor.