Bitcoin

Bitcoin is a cryptocurrency and a digital payment system invented by an unknown programmer, or a group of programmers, under the name Satoshi Nakamoto. It was released as open-source software in 2009.

The system is peer-to-peer, and transactions take place between users directly, without an intermediary.These transactions are verified by network nodes and recorded in a public distributed ledger called a blockchain. Since the system works without a central repository or single administrator, bitcoin is called the first decentralized digital currency.

Besides being created as a reward for mining, bitcoin can be exchanged for other currencies, products, and services in legal or black markets.

As of February 2015, over 100,000 merchants and vendors accepted bitcoin as payment. According to research produced by Cambridge University in 2017, there are 2.9 to 5.8 million unique users using a cryptocurrency wallet, most of them using bitcoin.

Etymology and orthography
The word bitcoin occurred in the white paper that defined bitcoin published on 31 October 2008. It is a compound of the words bit and coin.The white paper frequently uses the shorter coin.

There is no uniform convention for bitcoin capitalization. Some sources use Bitcoin, capitalized, to refer to the technology and network and bitcoin, lowercase, to refer to the unit of account. The Wall Street Journal, The Chronicle of Higher Education, and the Oxford English Dictionary advocate use of lowercase bitcoin in all cases, which this article follows.

Blockchain
For a broader coverage related to this topic, see Blockchain.

Number of unspent transaction outputs
The blockchain is a public ledger that records bitcoin transactions. A novel solution accomplishes this without any trusted central authority: maintenance of the blockchain is performed by a network of communicating nodes running bitcoin software. Transactions of the form payer X sends Y bitcoins to payee Z are broadcast to this network using readily available software applications. Network nodes can validate transactions, add them to their copy of the ledger, and then broadcast these ledger additions to other nodes. The blockchain is a distributed database – to achieve independent verification of the chain of ownership of any and every bitcoin amount, each network node stores its own copy of the blockchain. Approximately six times per hour, a new group of accepted transactions, a block, is created, added to the blockchain, and quickly published to all nodes. This allows bitcoin software to determine when a particular bitcoin amount has been spent, which is necessary in order to prevent double-spending in an environment without central oversight. Whereas a conventional ledger records the transfers of actual bills or promissory notes that exist apart from it, the blockchain is the only place that bitcoins can be said to exist in the form of unspent outputs of transactions.

ဘစ္ကြိဳင္ (Bitcoin) ဆိုသည္မွာ Satoshi Nakamoto ဆိုသူမွ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တြင္ တီထြင္ၿပီး ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္တြင္ open-source အျဖစ္ ထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ဒယ္ဂ်စ္တယ္ ေငြေၾကးေပးေခ်စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ စနစ္သည္ peer-to-peer ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသုံးျပဳသူမ်ားအေနျဖင့္ တိုက္ရိုက္ အလႊဲအေျပာင္းလုပ္နိုင္သည္။ ေငြေၾကးအလႊဲအေျပာင္းမ်ားအား block chain ဟုေခၚသည့္ နက္ဝက္အစြန္းမ်ားျဖင့္ အတည္ျပဳသည္။ စနစ္သည္ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မွုမရွိဘဲ လုပ္ေဆာင္သည္။ ယခင္ စနစ္မ်ားရွိေသာ္လည္း ဘစ္ကြိဳင္အား တခါတရံတြင္ ခရိုက္တိုေငြေၾကးဟု ေခၚၾကသည္။ဘစ္ကြိဳင္အား ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မွုကင္းေသာ virtual ေငြေၾကးဟု ပိုမိုမွန္ကန္စြာ ေဖာ္ျပၾကသည္။ ယင္းသည္ ေဈးကြက္တန္ဖိုးအားျဖင့္ အျမင့္ဆုံးအမ်ိဳးအစားလည္း ျဖစ္သည္။

ဘစ္ကြိဳင္မ်ားအား ကြန္ပ်ဴတာ၏ လုပ္ေဆာင္နိုင္စြမ္းမ်ားအား အသုံးခ်ကာ တန္ေၾကးအေနျဖင့္ ဖန္တီးယူၾကသည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္အား မိုင္းတူးျခင္း (mining) ဟုေခၚၿပီး လႊဲေျပာင္းခႏွင့္ ဘစ္ကြိဳင္ အသစ္မ်ားအား ရရွိၾကသည္။ မိုင္းတူးျခင္းျဖင့္ ရရွိေသာ္လည္း ဘစ္ကြိဳင္မ်ားအား အျခားေငြေၾကး၊ ပစၥည္း၊ ဝန္ေဆာင္မွုမ်ားျဖင့္ ကုန္သြယ္ဖလွယ္နိုင္သည္။ အသုံးျပဳသူမ်ားသည္ အလႊဲအေျပာင္း လုပ္ေဆာင္နိုင္သည္။

ဘစ္ကြိဳင္အား ေပးေခ်မွုစနစ္အျဖစ္ အသုံးျပဳလာသည္မွာ တိုးပြားလာခဲ့သည္။ ကုန္သည္မ်ားသည္လည္း လက္ခံကုန္သြယ္ရန္ လိုလားၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ခရစ္ဒစ္ကဒ္ျဖင့္ အသုံးျပဳမွုထက္ ဝန္ေဆာင္ခမွာ ၂-၃ ရာခိုင္ႏွုန္း ေလ်ာ့နည္းေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။[၁၉] ခရစ္ဒစ္ကဒ္ႏွင့္ မတူသည္မွာ ဝန္ေဆာင္ခသည္ ေပးေခ်သူမ်ားမွေပးရၿပီး ေရာင္းဝယ္သူမ်ားမွ မေပးရေပ။ ဘစ္ကြိဳင္အား ျပစ္မွုဆိုင္ရာတြင္ အသုံးျပဳျခင္းသည္ မီဒီယာမ်ား၊ အာဏာပိုင္မ်ားအား သတိထားမိေစသည္။ ဘစ္ကြိဳင္အား အေမရိကန္ အမတ္ Rand Paul ကဲ့သို႔ေသာ နိုင္ငံေရးသမားအခ်ိဳ႕က ေထာက္ခံသည္။ သူသည္ ဘစ္ကြိဳင္ျဖင့္ လွူဒါန္းျခင္းကို လက္ခံသူျဖစ္သည္။

ယူနစ္
ဘစ္ကြိဳင္စနစ္၏ ယူနစ္မွာ bitcoin ျဖစ္သည္။ ေငြေၾကးအျဖစ္ အဂၤလိပ္အကၡရာ အေသး bitcoin ဟုသုံးၿပီး ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ဆိုင္ေသာ ေဝါဟာရအတြက္ အကၡရာအႀကီး Bitcoin ကိုသုံးသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အရ သေကၤတမွာ BTC၊ XBT၊ BitcoinSign.svg ျဖစ္ၾကသည္။ ပမာဏနည္းေသာ ဘစ္ကြိဳင္အတြက္ millibitcoin (mBTC) microbitcoin (µBTC) အစရွိသည္ျဖင့္ အသုံးျပဳသည္။ ဘစ္ကြိဳင္ေငြေၾကးတြင္ ၁ satoshi သည္ အနည္းဆုံးပမာဏျဖစ္ၿပီး ၁ BTC ၏ ၀.၀၀၀၀၀၀၀၁ ျဖစ္သည္။[၃] millibitcoin သည္ ၀.၀၀၁ bitcoin ႏွင့္ညီမၽွၿပီး ၁ BTC ၏ တစ္ေထာင္ပုံတစ္ပုံ ျဖစ္သည္။ satoshi ဆိုသည္မွာ စနစ္အားဖန္တီးသူ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးအား ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ မွည့္ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။

ဘစ္ကြိဳင္မ်ားအား စုထားရန္ သို႔မဟုတ္ ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္ ပိုက္ဆံအိတ္ (wallet) ကို အသုံးျပဳရသည္။ ေဆာ့ဝဲလ္အား အေျခခံသည့္ ပိုက္ဆံအိတ္ အြန္လိုင္းဝဘ္ဆိုဒ္အားအေျခခံသည့္ ပိုက္ဆံအိတ္ ဟာဒ္ဝဲလ္ပိုက္ဆံအိတ္ အစရွိသည္ျဖင့္ ကြဲျပားသည္။ ေဆာ့ဝဲလ္ ပိုက္ဆံအိတ္တြင္လည္း full client ႏွင့္ lightweight client ဟူ၍ ထပ္မံကြဲျပားသည္။ full client မ်ားသည္ block chain မွအခ်က္အလက္မ်ားကို အျပည့္အဝ လိုက္ရွာသည္။ ၂၀၁၆ တြင္ ၆၀ ဂစ္ဂါဘစ္ ပမာဏေက်ာ္ကာ အခ်ိဳ႕ေသာ အသုံးျပဳသူမ်ားအတြက္ အဆင္ေျပမည္မဟုတ္ေပ။ အျခားေသာ ပိုက္ဆံအိတ္အမ်ိဳးအစားမွာ အြန္လိုင္းအေျခစိုက္ျဖစ္ၾကသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ blockchain.info Coinbase စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ယင္းအမ်ိဳးအစားတြင္ အသုံးျပဳသူအေနျဖင့္ အေျခစိုက္ဆာဗာေပၚတြင္ လုံးဝဥသုံ ယုံၾကည္ရေပမည္။ အြန္လိုင္းပိတ္ဆံအိတ္မ်ားသည္ အသုံးျပဳသူမ်ား၏ ဟာဒ္ဝဲလ္မ်ားထက္ ပိုက္ဆံအိတ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာအခ်က္အလက္မ်ားကို ဝန္ေဆာင္မွုေပးသူ၏ဆာဗာ၌သာ သိမ္းထားသည္။ အသုံးျပဳသူမ်ားအတြက္မူ လြယ္ကူနိုင္ေကာင္းသည္။

တန္ဖိုး အတက္အက်
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ Mark T. Williams ၏အဆိုအရ ဘစ္ကြိဳင္သည္ ေရႊထက္ ခုႏွစ္ဆ၊ အေမရိကန္ေဒၚလာထက္ ၁၈ ဆ တန္ဖိုးရွိသည္။ တန္ဖိုးျမင့္ေနျခင္းကို ထိန္းညႇိေပးမည့္စနစ္မရွိဟု ဂ်ပန္လူမ်ိဳး ေက်ာင္းသားမ်ားက ရွင္းျပသည္။ Forbes မဂၢဇင္း၏ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ေယာက္မွေျပာၾကားသည္မွာ ဘစ္ကြိဳင္သည္ ေရရွည္တြင္ တန္ဖိုးရွိရန္ မေသခ်ာဟုဆိုသည္။ ကနဦးေငြေၾကးတန္ဖိုး ျမင့္တက္ျခင္းမွာ ယုတၱိရွိသည္။ "ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူေတြဟာ အဲဒီဘစ္ကြိဳင္ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲဆိုတာ အေတြ႕အၾကဳံရခ်င္လို႔ပါပဲ"။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ တန္ဖိုးသည္ ေဒၚလာ ဝ.၃ မွ ၃၂ အထိျမင့္တက္ခဲ့သည္။၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘစ္ကြိဳင္တန္ဖိုးသည္ စတင္ကာ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လတြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆ဝဝ ေအာက္တြင္ တည္ရွိသည္။ ၂ဝ၁၃ နိုဝင္ဘာလတြင္ ဘစ္ကြိဳင္တန္ဖိုး အျမင့္ဆုံး ၁၂၄၂ အထိ ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ဇန္နဝါရီလ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဘစ္ကြိဳင္တန္ဖိုးသည္ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ကတည္းက အနည္းဆုံးတန္ဖိုး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၂၄ သို႔ က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ ၂၀၁၇ မတ္လ ၃ ရက္ေန႔အရ ဘစ္ကြိဳင္တန္ဖိုးသည္ ေရႊေစ်းထက္ ေက်ာ္လြန္ကာ ယင္း၏တန္ဖိုးသည္ အျမင့္ဆုံးသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။