Ang 15 ka mga writing fellow para sa 2018 USTNWW. Photo from UST Center of Creative Writing and Literary Studies

Sa pag-abri sa mga bulan para sa “workshop season” (Marso-Mayo), usa ka workshop na ang malamposong nagtak-op diin laing batch sa mga umaabot nga mga magsusulat ang mobandera sa arte sa pagpanulat sa nasod: ang University of Santo Tomas National Writer’s Workshop (USTNWW).

Usa ko sa mga napilian karong tuiga isip playwriting fellow sa USTNWW ug giisip nakong usa ka dakong swerte kun beginner’s luck ang nahitabo human sa duha ka tuig nga napakyas sa pag-apply sa maong workshop. Tinuod gyod siguro ang tuo-tuo sa uban, nga usa ka magical nga numero ang 3.

Ang USTNWW, usa sa mga nag-unang nasodnong palihan kauban sa Siliman National Writers Workshop (Siliman University), Iligan National Writers Workshop (MSU-Iligan Institute of Technology), ug UP National Writers Workshop (University of the Philippines), gipasiugdahan sa Center of Creative Writing and Literary Studies sa University of Santo Tomas. Ang maong research center gipangulohan ni Director Cristina Pantoja Hidalgo, iskolar ug tiggumalaysay sa Iningles, ug ni Deputy Director Ralph Semino Galan, iskolar, mambabalak, ug art connoisseur.
Walay kalahian ang workshop para karong tuiga. Sama sa mga nanglabay nga katuigan ug silbi nahimo na nga tradisyon, midagan sa Marso 18-25, 2018 sa Ridgewood Hotel sa Dakbayan sa Baguio, ang Summer Capital sa nasod. Matod sa pipila nakong higalang magdadagang, usa kuno ang USTNWW sa mga workshop nga gikahinaman sa tanan. Gawas sa mga nag-unang magsusulat sa nasod karon nga magsilbing panelista ug magtutuki sa mga minugna sa mga nadawat nga fellows, ang venue sa maong workshop sad ang nakadani para mang-apply. Pagaisipong bakasyon ang workshop diin hinay-hinay nga gipadparan ang imong obrang sinulat. Bitter-sweet nga kasinatian. Why not?

ANG MGA FELLOW UG ANG MGA PANELISTA

Dili makumpleto ang maong kalihokan kon wala ang mga writing fellow. Bilib kaayo kos akong mga kauban. Gawas sa ilang kalantip sa ilang panabot mahitungod sa Katitikan ug sa kahanas sa ilang sinulat, wala sad naulahi ang ilang pagkamaabiabihon ug ilang abilidad sa pakighigala. Matod sa mga organizer ug sa mga panelista, karon ang adunay kinadaghang fellows nga gidawat ug kinaalegre nga workshop session.

Ang mga writing fellow para karong tuiga mao silang:

Paul Baltazar (Katha; College of St. Benilde)
José Socrates delos Reyes (Tula; Ateneo)
Kristine Estioko (Creative nonfiction; Ateneo)
Bayani Gabriel (Sanaysay; Tarlac State University)
Hans Malgapu (Poetry; UST)
Gil Nambatac (Dula; MSU-Iligan Institute of Technology, tagsulat)
Pat Onte (Fiction; University of the Philippines Los Baños)
Karl Ivan Dan Orit (Fiction; UST)
Riddick Recoter (Creative nonfiction; De La Salle University)
Keanu Reyes (Katha; Bulacan State University)
Nigel Santos (Screenplay; UST, UP)
Manuel Tinio (Dula)
Edmark Tan (Poetry; UST, DLSU)
Ria Valdez (Creative nonfiction; UP Mindanao, USEP)
Vincen Gregory Yu (Poetry; UP Manila).

Pinasubay sa instruction nga gihatag sa Workshop Coordinator ug usa sa mga panelista para sa Poetry nga si Ned Parfan, mag-abot tanan sa opisina sa Center of Creative Writing and Literary Studies sulod sa campus sa UST sa Benavides Building. Insaktong Traynta minutos bag-o mag-alas otso (mao ang departure time) ko nakaabot sa gisabotang lugar, ubay-ubay na sa mga fellow ang nakaabot na. Gitagbo ko, apil ang mga gasunod nakong mga fellow, sa mga mainitiong pahiyom timailhan sa umaabot nga mga tingsig mga katawa nga pagaambitan sa sunod nga mga adlaw. Dali sad nakong gipangita ang kaubang fellow nga taga-Mindanao, nga si Ria (nga higala sad sa akong higalang magsusulat sa Cagayan de Oro nga nahimong co-fellow sad niya sa Davao Writers Workshop) ug si Manuel (co-fellow sa 2017 Virgin Labfest Playwriting Workshop nga gipasiugdahan sa Cultural Center of the Philippines sa Dakbayan sa Pasay). Samtang nakighinabi kanila, hinay-hinay sad nakong gipanid-an ang uban, sa pagdahom nga masuod usab.
Samtang busy ang mga staff sa Center of Creative Writing and Literary Studies para sa pag-andam sa mga kinahanglanong dad-on sa Dakbayan sa Baguio ug samtang nakigtambayayong ang mga fellows sa waiting lounge, hinay-hinay nangabot ang mga panelista nga maoy mogutad-gutad sa among mga minugna.

Sila si:

Augusto Aguila (CCWLS Resident Fellow, Magsusugilanon sa Iningles)
Joselito delos Reyes (Chairperson sa UST Department of Literature and the Humanities, magbabalak ug magsusugilanon sa Tinagalog)
Ralph Semino Galan (Associate Professor of Literature, the Humanities and Creative Writing sa UST Faculty of Arts and Letters, magbabalak sa Iningles)
Dawn Laurente Marfil (Assistant Professor at the UST Faculty of Arts and Letters, tiggumalaysay sa Iningles)
Ned Parfan (Magtudlo og literature and humanities courses in UST, magbabalak sa Iningles)
Chuckberry Pascual (Assistant Professor para sa Literature and Creative Writing at the UST Graduate School and the Faculty of Arts and Letters, piksyonista ug iskolar)
John Jack Wigley (Associate Professor at the UST Faculty of Arts and Letters, memoirist)
Joselito Zuleta (Editor sa Philippine Daily Inquirer ug nagatudlo og journalism, literature and film theory sa UST)

Gawas sa mga resident panelist sa UST, nangimbitar sad sila og mga guest panelist. Para karong tuiga, giubanan nilang Jerry Gracio (magbabalak ug screenwriter sa Tinagalog ug Winaray, ug kasamtangang Samar-Leyte Languages Commissioner sa Komisyon ng Wikang Filipino) ug si Gemino Abad (University Professor Emeritus of UP Diliman and former Director of Likhaan: UP Institute of Creative Writing). Gisubo nga dili makauban ang Director sa UST Center of Creative Writing and Literary Studies nga si Cristina Pantoja Hidalgo tungod kinahanglan niyang mosanong sa laing personal nga kalihokan. Pero bahalag wala siya kauban ning tuiga, mabati gihapon ang iyang presensya sa tibuok workshop tungod sa mga text mesages nga iyang ginapadala sa Workshop Director alang sa mga fellow ug sa mga panelist. Gikan sa pagpangamusta sa mga fellows hangtod sa among biyahe pa-Manila.

WORKSHOP PROPER

Ang workshop venue, Ridgewood Hotel, Baguio City

Sama sa dagan sa kasagarang writing workshops, gipaagi sa usa ka blind critiquing ang mga minugna. Pasabot, sugdan una ang paghatag og mga komento, kritisismo ug suhestiyon sa gi-schedule nga minugna para sa usa ka adlaw, bag-o ipaila sa mga panel ug sa mga fellow ang magsusulat. Sa ing-aning pamaagi, malikayan ang partial nga paghatag og komento ug malikayan ang bias nga pagtuki sa mga obra. Sa maong pamaagi, mas masulit sa mga fellow ang ilang pagsulod sa workshop pinaagi sa pagpupo sa mga komento ug suhestiyon sa mga panel ug mga fellow apil na ang pag-ani sa mga potensyal nga mga karakteristiko nga nakita nila.

Pero ang nahitabo sa aktwal nga workshop, unang adlaw palang halos makita na sa mga tawo kon si kay kinsa ang mga obra. Sa ing-ani nga kondisyon mapamatud-an nga ang usa ka minugna usa ka repleksyon sa awtor niini. Lisod ibulag ang sinulat sa nagsulat niini. Pananglitan, samtang nag-ila-ila ug nakighinabi sa kaubang mga fellows nga sila Ria ug Kristine akong natagnaan nga Creative Nonfiction ang ilang genre. Nahimuot pa gani kos reaction ni Kristine ug unsang matanga daw sa orimos ang akong gibuhat nga natagnaan daw nako ang iyang gisulat. Gikan sa ilang giingon sa ako nga mga personal information ug ang pamaagi sa ilang pagstory, kalit lang nako naingon sa ila nga sa Creative Nonfiction ang ilang linya. Kalit lang. Instinct. Siguro, challenge sa usa ka magsusulat kon unsaon pagbulag ang iyang kaugalingon sa iyang sinulat (i.e istilong naratibo, tema, ubp). Pero, mabulag ba god sa usa ka magsusulat ang iyang kaugalingon sa iyang obra? Ako ning isang-at nga pangutana sa inyo.

Ug sulod sa kapin-kulang usa ka semana, matag adlaw ang pag-ambitay sa mga kaalam ug mga sekreto sa pagsulat ang gipatagbaw sa mga panelist ngadto sa mga fellow. Wala sad nagpaulahi ang pipila sa mga fellow sa pag-ambit sad sa ilang kahibalo ug kahanas pag-abot sa mga espisipikong natad dili lang sa pagsulat, apil na sad sa kinabuhi. Mas migaan ang matag adlaw nga diskurso tungod sa mga matag gabii nga pakighugoy-hugoy. Dili makumpleto ang adlaw kon dili makapanilap sa bugnay.

UST EXTENTION PROGRAM SA BENGUET STATE UNIVERSITY

Photo from UST Center of Creative Writing and Literary Studies
Sa ikaupat nga adlaw sa UST National Wroters Workshop, gawas nga free day sa mga fellows, gipasiugdahan sad sa Center of Creative Writing and Literary Studies ang ilang outreach project sa para sa magtutungha sa katitikan ug pagpanulat sa Benguet State University, La Trinidad. Matod sa mga panelist nga apil sa maong outreach program, tradisyon na kining ginabuhat sa UST kada workshop isip tabang o pagpasalamat sa Baguio ug sa tibuok probinsya sa Benguet sa pagdawat kanila sa maong lugar. Usa ka unibersided o kolehiyo matag tuig (dungan sa workshop) ang mahimo nilang benepisaryo pinaagi sa mga serye sa mga lecture mahitungod sa kasmatangang uso o trend sa pagtudlo ug pag-appreciate sa Katitikan ug Pagpanulat. Ug sa karong tuiga, ang mga magtutungha ug magtutudlo sa Benguet State University ang nahatagag tsansa sa maong higayon.

Giabrihan ang serye sa mga lecture pinaagi sa pagpaambit sa kaalam ni Chuckberry Pascual mahitungod sa kasamtangang dagan sa Pop Culture sa nasod ug sa pagtuon niini. Gisundan sa pagpahan-ay ni Ralph Semino Galan sa iyang lektyur isip survey sa Latin American Literature. Wala napakyas sa pagpakilig sa mga audience, mapa-estudyante man o magtutudlo, sa lektyur ni Augusto Aguila mahitungod sa kasaysayan sa mga loveteam sa nasod. Interesante kay nakuha niini ang kasingkasing sa naminaw, kasagara kababainhan. Consistent ang kaalegre ug ang atmosphere sa pagtuon ug padayong panag-ambit sa kahibalo hangtod sa panak-op nga lektyur ni Joselito Delos Reyes mahitungod sa Social Media nga nagpabilin sa mga naminaw nga mainabtikon tungod sa ilang proximity sa maong topic. Imposible nga niusa sa mga mingtambong wala kaila kon unsay Social Media o di ba kaha wala nakaangkon ni isa nga social networking account. Dili sad maikalimod ang presensya sa usa ka mga nag-unang magsusulat sa Iningles sa nasod nga si Nyor Jimmy Abad nga gitipuk-an aron makapahulagway ug makahinabi human sa kataposang forum ug binayloay og hunahuna.

Nalipay usab ang UST Center of Creative Writing and Literary Studies sa mainitong paghangop sa taga-Benguet State University kanila ug sa adbokasiya sa tibuok akademikong katilingban sa UST para mas mapalambo ang nasodnong katitikan ug ang pagtuon niini. Pamati nako doble-doble sad ang pagpasalamat sa taga Benguet State University sa higayon nga makapaminaw ang mga nag-unang magsusulat ug iskolar sa ilang pagpaambit sa ilang ekspertise ug sa higayong makahinabi sa mubong higayon.

Unta mas daghan pang mga taga-Visayas ug mga taga-Mindanao ang makabisita sa USTNWW ug mahimong fellow para makapaambit sa sugilanon ug estetika atubangan sa mga kasagarang taga-Luzon nga mga partisipante ug mga iskolar sa arte. Dako kini nga avenue para makaabri sa diskurso nga kasagara dili mahatagan og igong pagtagad. Andama na ang inyong mga minugna para sa sunod nga pag-abri sa USTNWW.

Basaha sad ninyo ang paglantaw sa usa sa akong kaubang fellow mahitungod sa 2018 USTNWW