AXIOMATA SIVE LEGES MOTUS (PHILOSOPHIÆ NATURALIS PRINCIPIA MATHEMATICA - ISAAC NEWTON)

LEX. I.

CORPUS OMNE PERSEVERARE IN STATU SUO QUIESCENDI VEL MOVENDI UNIFORMITER IN DIRECTUM, NISI QUATERNUS A VIRIBUS IMPRESSIS COGITUR STATUM ILLUM MUTARE.

Projectilia perseverant in motibus suis nisi quatenus a resistentia aeris retardantur & vi gravitatis impelluntur deorsum. Trochus, cujus partes cohærendo perpetuo retrahunt sese a motibus rectilineis, non cessat rotari nisi quatenus ab aere retardatur. Majora autem Planetarum & Cometarum corpora motus suos & progressivos & circulares in spatiis minus resistentibus factos conservant diutius.

LEX. II.

MUTATIONEM MOTUS PROPORTIONALEM ESSE VI MOTRICI IMPRESSAE, & FIERI SECUNDUM LINEAM QUA VIS ILLA IMPRIMITUR.

Si vis aliqua motum quemvis generet, dupla duplum, tripla triplum generabit, sive simul & semel, sive gradatim & successive impressa suerit. Et hic motus quoniam in eandem semper plagam cum vi generatrice determinatur, si corpus antea movebatur, motui ejus vel conspiranti additur, vel contrario subducitur, vel obliquo oblique adjicitur, & cum eo secundum utriusq; determinationem componitur.

LEX. III.

ACTIONI CONTRARIAM SEMPER & AEQUALEM ESSE REACTIONEM: SIVE CORPORUM DUORUM ACTIONES IN SE MUTUO SEMPER ESSE AEQUALES & IN PARTES CONTRARIAS DIRIGI.

Quicquid premit vel trahit alterum, tantundem ab eo premitur vel trahitur. Siquis lapidem digito premit, premitur & hujus digitus a lapide. Si equus lapidem funi allegatum trahit, retrahetur etiam & equus æqualiter in lapidem: nam funis utrinq; distentus eodem relaxandi se conatu urgebit Equum versus lapidem, ac lapidem versus equum, tantumq; impediet progressum unius quantum promovet progressum alterius. Si corpus aliquod in corpus aliud impingens, motum ejus vi sua quomodocunq; mutaverit, idem quoque vicissim in motu proprio eandem mutationem in partem contrariam vi alterius (ob æqualitatem pressionis mutuæ) subibit. His actionibus æquales fiunt mutationes non velocitatum sed motuum, (scilicet in corporibus non aliunde impeditis:) Mutationes enim velocitatum, in contrarias itidem partes factæ, quia motus æqualiter mutantur, sunt corporibus reciproce proportionales.