Critical Reading ( ေ၀ဖန္စြာ စာဖတ္ၿခင္း )

Critical Reading ( ေ၀ဖန္စြာ စာဖတ္ၿခင္း )
စာဖတ္တာ ဗပာုသုတအသစ္ရတယ္ ၊ အသစ္အဆန္းေတြသင္ယူလို ့ရတယ္စတဲ့ေကာင္းေၾကာင္းေတြကို
လူတိုင္းလိုလုိနားလည္ၾကပါသည္။ အခုေခတ္တြင္ လူတိုင္းလိုလုိလည္း စာဖတ္တတ္ၾကပါသည္။
သို ့ေသာ္ စာကိုဘယ္လိုဖတ္ရမလဲ။ စာေရးဆရာေၿပာတဲ့အရာတိုင္း ယံုမွာလား။ သတင္းအမွန္လား အမွားလား။
စာေရးဆရာကေန ဘက္လိုက္ၿပီးေရးတာလား။ အဓိပၸာယ္ေကာရွိရဲ ့လားစတဲ့ ေမးခြန္းေတြကိုေမးၿပီး စာဖတ္တာ
အင္မတန္နည္းသည္ပာု ထင္မိပါသည္။
ကြ်န္ေတာ္ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက စာဖတ္တာအရမ္း၀ါသနာပါခဲ့ပါသည္။ စာအုပ္ေတြအရမ္းဖတ္ခဲ့ၿပီး ဖတ္သမ်ွစာေတြကို ဦးေနွာက္ထဲစုပ္ယူလိုက္သမ်ိဳး အကုန္လံုးကိုဖတ္ခဲ့ပါသည္။ ေက်ာင္းကလည္းစကားလံုးမွန္သမ်ွ အကုန္က်က္၊ အကုန္အလြတ္ရေအာင္လုပ္လို ့ဆိုၿပီးသင္ခဲ့ေတာ့ တစ္ၿခားေက်ာင္းစာမပာုတ္ရင္ေတာင္ အကုန္လံုးနီးပါးလိုက္ဖတ္မိခဲ့ပါသည္။ စာေရးဆရာကို ေမးခြန္းထုတ္တာေတြ ဘာေတြေတာင္သိပ္ၿပီးမလုပ္မိခဲ့ပါဘူး။
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုတြင္ ေက်ာင္းစတက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကြ်န္ေတာ္စာဖတ္တဲ့နည္းလံုး၀ေၿပာင္းလဲသြားပါေတာ့သည္။ ကြ်န္ေတာ္ယူခဲ့ေသာ အဂၤလိပ္စာအခန္းမ်ား ၊ ေၿဖခဲ့ရေသာ SAT Critical Reading တို ့သည္ စာဖတ္တာအင္မတန္ခက္ခဲေၾကာင္း အသိညဏ္ပြင့္ေစခဲ့ပါသည္။ ကိုယ္ကေတာ့ ငါနားလည္တာပဲလို ့ထင္လိုက္ပါသည္။ တကယ္ေမးခြန္းေတြေၿဖရေတာ့ တကယ္နားမလည္ေၾကာင္း သိခဲ့ရပါသည္။ SAT စာေမးပြဲတြင္ အဂၤလိပ္စာပိုဒ္ေတြဖတ္ရတဲ့ (Critical Reading ) ကိုေၿဖရပါသည္။
ေရွ ့က ( Critical ) ( ေ၀ဖန္စြာဖတ္ၿခင္း )ကို သတိထားသင့္ပါသည္။ စာကိုေ၀ဖန္စြာဖတ္ခိုင္းၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ စာပိုဒ္ကိုနားလည္ရဲ ့လား။ နားလည္ေၾကာင္းကို စမ္းသပ္တဲ့ေမးခြန္းေတြအမ်ားၾကီးကို ေၿဖရၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ သို ့ေသာ္ စာေမးပြဲတြင္သာမက လက္ေတြ ့ဘ၀တြင္လည္း ေမးေသာေမးခြန္းမ်ားသည္ အသံုး၀င္ပါသည္။
နက္နက္နဲနဲနားလည္မွ စာေမးပြဲတြင္ေၿဖနိုင္မည္ၿဖစ္သလို လက္ေတြ ့ဘ၀တြင္လည္း ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ အလိမ္မခံရေတာ့ပါ။
ေ၀ဖန္စြာဖတ္နည္းမ်ား
၁။ ဒီစာရဲ ့အဓိကအေၾကာင္းအရာကဘာလဲ။
၂။ဘာလို ့ဒီစာကို စာေရးဆရာကေရးတာလဲ။ စာေရးဆရာက ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့ေရးတာလဲ။ သူ ့ရဲ ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ။
၃။ ဒီစာေရးဆရာသည္ ဘက္လိုက္တဲ့စာေရးဆရာလား။ ဘက္လိုက္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္ဘက္ကိုလိုက္ေနတာလဲ။
နွစ္ဖက္စလံုးကို မ်ွမ်ွတတ တင္ၿပသလား။ တစ္ဖက္သက္တင္ၿပတာလား။
၄။စာေရးဆရာဘယ္သူလဲ။ အမည္မသိစာေရးဆရာလား။ ဘယ္တကၠသိုလ္ကေအာင္တာလဲ။ ပါေမာကၡလား။ အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုရဲ ့ေခါင္းေဆာင္လား။ ဒီစာေရးဆရာကို ယံုၾကည္ရနိုင္လား။
( ဒီလိုစာေရးဆရာဘယ္သူလဲဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္တာကို အထူးသၿဖင့္ သုေတသနစာတမ္းမ်ားေရးရာတြင္ အသံုးခ်ပါသည္။ မွန္တာဘဲစာတမ္းထဲတြင္ ထည့္ေရးခ်င္ၾကပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ အမွန္ပာုတ္မပာုတ္ဆိုတာ စဥ္းစားရာတြင္ စာေရးဆရာေပၚတြင္လည္းမူတည္ပါသည္။ )
၅။ ဒီစာေရးဆရာေၿပာတာေတြထဲက တစ္ခုခုကို ကိုယ့္ဘ၀နဲ ့နိႈင္းယွဥ္နိုင္သလား။
ဒီလိုေမးခြန္းမ်ိဳးကို သမိုင္းအေၾကာင္းသင္တဲ့အခါသံုးပါသည္။ ဒါမွမပာုတ္ အေတြ ့အၾကံဳအေၾကာင္းေရးတဲ့အက္ေဆး ဥပမာ-ကိုယ္ကအဂၤလိပ္စာမတတ္လို ့လူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားဆက္ဆံခံရပံုအေၾကာင္း အက္ေဆးကိုဖတ္တဲ့အခါ
သူလိုမ်ိဳး အေတြ ့အၾကံဳေတြကို ကိုယ့္လက္ေတြ ့ဘ၀တြင္ ရွိခဲ့သလား။ ရွိခဲ့ရင္ေၿပာၿပပါလားလို ့
ဆရာမကေန ေမးပါသည္။ ဒီလိုဆိုရင္ အတန္းထဲတြင္ေက်ာင္းသား ၊ ေက်ာင္းသူတစ္ေယာက္က လက္ေထာင္ၿပီးေၿပာရင္ အားလံုးကနားေထာင္ၾကပါသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ နက္နက္နဲနဲနားလည္ဖို ့ၿဖစ္ပါသည္။
၆။ ဒီလိုဘာေၾကာင့္ၿဖစ္တာလဲဆိုတာကိုလည္း စာပိုဒ္ထဲတြင္လိုက္ရွာရပါသည္။ ေတြ ့ၿပီးရင္ေတာင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ဘာေၾကာင့္ၿဖစ္တာလဲဆိုတာကို ဆက္စဥ္းစားပါသည္။
၇။ စာဖတ္ၿပီးတဲ့အခါ အဓိကအေတြးအေခၚေတြ ၊ အေၾကာင္းအရာေတြကို တစ္ခုၾကီးဆီဆြဲထုတ္ၿပီးေတာ့ ခ်ေရးပါသည္။ ၿပီးေတာ့တစ္ခုနဲ ့တစ္ခု ဆက္စပ္မႈရွိတယ္ဆိုတာကို ပံုေတြဆဲြၿပီး နားလည္ေအာင္လုပ္ပါသည္။
၈။ စာေရးသူ ေရးထားတဲ့စကားလံုးတစ္လံုးကို ယူၿပီးေတာ့ ထိုစကားလံုးနဲ ့တူညီတဲ့စကားလံုးေတြကိုေမးပါသည္။
ဥပမာ- happy ( ေပ်ာ္ရႊင္ေသာ )ဆိုတဲ့စကားလံုးက စာပိုဒ္ထဲတြင္ပါၿပီး ေမးခြန္းတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေသာနွင့္တူေသာ စကားလံုးေရြးခိုင္းပါသည္။ ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အမ်ားၾကီးရွိနိုင္ပါသည္။ ဥပမာ-ထိုစကားလံုးမ်ားထဲက delighted ဆိုရင္ အဓိပၸာယ္နီးစပ္ေသာ delighted - စိတ္ၾကည္နူးၿခင္းကို ေရြးခ်ယ္ရပါသည္။
၉။ ၀တၳဳဖတ္တယ္ဆိုရင္ ဇာတ္ေကာင္ကဘာလို ့ဒါလုပ္တယ္ဆိုတာ ရွင္းၿပနိုင္ဖို ့လိုအပ္ပါသည္။ စာပိုဒ္ရဲ ့တစ္ေနရာကိုၿပန္ရွာရၿပီး လိုင္းတားကာထိုအေၾကာင္းအရာကိုေၿဖရပါသည္။
၁၀။ သမိုင္းလိုအခန္းတြင္ စာေတြအမ်ားၾကီးဖတ္တတ္ရပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ အဓိကအေၾကာင္းအရာေတြကို
ခ်ေရးဖို ့ဆရာကေန သင္ၾကားပါသည္။
၁၁။ မင္းဒီစာကိုဘာထင္သလဲ။ မင္းရဲ ့တံု ့ၿပန္ ့ခ်က္ကဘာလဲဆိုတာကိုလည္း ေမးၾကပါသည္။
၁၂။ မင္းဘာေမးခြန္းေတြရွိလဲဆိုတာလည္း ဆရာမကေန ေမးခိုင္းပါသည္။ ဒီေနရာတြင္ စာဖတ္သူတစ္ေယာက္နဲ ့တစ္ေယာက္မတူညီနိုင္ပါ။ အဓိကေတာ့ ကိုယ့္တြင္ရွိသမ်ွ ေမးခြန္းေတြ ၊ နားမလည္တာမွန္သမ်ွကို ခ်ေရးၿပီးေမးတာပဲၿဖစ္ပါသည္။
၁၃။ စာေရးသူနဲ ့ေတြ ့ေနၿပီး စကားေၿပာေနသလိုဖတ္ပါလို ့အဂၤလိပ္စာပါေမာကၡတစ္ေယာက္က ေၿပာဖူးပါသည္။
ဒီလိုဖတ္ၿခင္းအားၿဖင့္ စာဖတ္ေနရင္းအိပ္မေပ်ာ္နိုင္ပါ။ စာဖတ္တယ္ဆိုတာ စာေရးသူရဲ ့ဦးေနွာက္ထဲကို ခဏ၀င္ၾကည့္လိုက္တာပါဘဲ။ စာေရးသူနဲ ့မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္ စကားေၿပာေနတယ္ဆိုၿပီး စိတ္ကူးယဥ္ဖတ္ရင္ စာေရးသူထင္ၿမင္ခ်က္ကို နက္နက္နဲနဲနားလည္နိုင္ပါသည္။ စာထဲကိုနက္နက္နဲနဲ ထဲထဲ၀င္၀င္ဖတ္ရႈမိသလိုၿဖစ္သြားပါသည္။
၁၄။ Active Reading ( နိႈးၾကားစြာစာဖတ္ၿခင္း ) - ဖတ္စာအုပ္ထဲတြင္ ေခါင္းစဥ္အၾကီးေတြရွိပါသည္။ ထိုေခါင္းစဥ္မ်ားကို ေမးခြန္းအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲလိုက္ပါ။ ထိုအခါတြင္ စူးစမ္းခ်င္စိတ္ကေပါက္လာပါသည္။ ထိုစူးစမ္းခ်င္စိတ္နွင့္ဖတ္ရင္ စာဖတ္ရင္အိပ္ေပ်ာ္တာတို ့। ကိုယ္ဘာဖတ္လိုက္တယ္ဆိုတာေတာင္ မသိတာတို ့မၿဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ သိခ်င္တဲ့စိတ္နဲ ့ဖတ္တာေၾကာင့္ ဘယ္အရာကအေရးၾကီးတယ္။ ဘယ္အရာက အေရးမၾကီးဘူးဆိုတာ တစ္ခါတည္းေတြ ့ၿမင္နိုင္ပါသည္။ ဘယ္အရာကအေရးမၾကီးဘူးဆိုတာသိရင္ ေက်ာ္သြားလို ့ရနိုင္ၿပီး အေရးၾကီးတာဘဲ ဖတ္ၿပီးသားျဖစ္သြားပါသည္။.
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ပညာေရးရဲ ့အနွစ္သာရသည္ ေမးခြန္းထုတ္တတ္ၿခင္း။ စဥ္းစားတတ္ၿခင္း။ ၿပႆနာေၿဖရွင္းတတ္ၿခင္း။ အပင္တစ္ပင္သည္ အၿမစ္ကေနၾကီးထြားလာသလိုပဲ ၿပႆနာတစ္ခုဘာေၾကာင့္ၿဖစ္တယ္ဆိုတာ နားလည္ေအာင္စဥ္းစားတဲ့အခါ သစ္ရြက္ေလးကေန သစ္ပင္အၿမစ္ထိကို ေရာက္ေအာင္ စဥ္းစားသလို နက္နက္နဲနဲစဥ္းစားနည္းကို သင္ေပးၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ( ဒီအေၾကာင္းအရာကို ဘာေၾကာင့္လဲ…..ဘာေၾကာင့္လဲဆိုၿပီး သီးသန္ ့ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေရးထားပါသည္။ ) ထိုိသို ့စဥ္းစားရာတြင္ ကိုယ္မသိတာေတြရွိလာနိုင္ပါသည္။ ထိုအခါဗပာုသုတကိုရွာေဖြရာတြင္ လိုအပ္လာသည့္ သုေတသနလုပ္နည္း ( Research skills ) လည္းသင္ေပးပါသည္။ Independence of the mind ( စိတ္ဧ။္လြတ္လပ္ၿခင္း )ကိုလည္း သင္ေပးပါသည္။ စာဖတ္တဲ့အခါ ဗပာုသုတရတယ္ဆိုတာ ပါေမာကၡမ်ားကနားလည္ၾကပါသည္။ သို ့ေသာ္ ကိုယ့္ဧ။္စိတ္သည္ သိတဲ့ဗပာုသုတကေန ခြဲၿပီးေတာ့လြတ္လပ္နိုင္ဖို ့လိုေၾကာင္း သင္ေပးပါသည္။ ကိုယ့္ဖတ္ေနတဲ့ စာကို လက္ခံသင့္ ၊ လက္ခံမသင့္ကို စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္သင့္ေၾကာင္း သင္ေပးပါသည္။ ကိုယ္ယံုၾကည္ေနတာေတြက ဘာေၾကာင့္ယံုၾကည္ေနတာလဲဆိုတာ နားလည္ရမည္ၿဖစ္ေၾကာင္း သင္ေပးပါသည္။ ငါဘာလို ့ဒီလိုထင္လဲဆိုတာ ဒီစာေရးဆရာကေၿပာလို ့လား။ ငါကိုယ္တိုင္ လက္ခံလိုက္လုိ ့လား။ လက္ခံရင္လည္း ငါဘာလို ့လက္ခံလိုက္တာလဲဆိုတာ နားလည္ရပါမည္ၿဖစ္ေၾကာင္းသင္ေပးပါသည္။ စိတ္သည္လြတ္လပ္ေနရပါမည္ၿဖစ္ေၾကာင္း သင္ေပးပါသည္။ ဘယ္သူမွကိုယ္ခြင့္မၿပဳဘဲ လာလႊမ္းမိုးတာ မၿဖစ္ရပါဘူး။ ကိုယ္ေက်ေက်နပ္နပ္ေရြးခ်ယ္တာမ်ိဳးၿဖစ္ရပါမည္ၿဖစ္ေၾကာင္းသင္ေပးပါသည္။ အေၾကာင္းအရာေတြက လက္ေတြ ့ဘ၀တြင္ ဆက္စပ္ၿခင္းရွိရဲ ့လား။ ဒါေၾကာင့္ ဒါၿဖစ္တာလား ( cause and effect ) လည္း ခ်ေရးၿပီးေတာ့ နက္နက္နဲနဲ စဥ္းစားတာေတြကိုလည္း သင္ေပးပါသည္။
အခုကိုယ္သင္ေနတာေတြ ေနာက္(၁၀)နွစ္တြင္မွတ္မိနိုင္ဖို ့မလြယ္ပါ။ မွတ္မိဖို ့လိုအပ္ၿခင္းသည္လည္း တစ္ေယာက္ခ်င္းေပၚ မူတည္ပါသည္။ သို ့ေသာ္ ေက်ာင္းကသင္ေပးလိုက္ေသာ စဥ္းစားနည္းမ်ိဳးစံု တို ့သည္ ကိုယ့္အတြက္အၿမဲတမ္းလိုအပ္ေနမည္ၿဖစ္ပါသည္။

ေက်ာ္ထြန္း
ေက်ာ္ထြန္းသည္ City University of New York, Hunter College တြင္ တက္ေရာက္ေနေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ၿဖစ္ပါသည္။