Publiusz Klodiusz Pulcher i Tytus Anniusz Milon

W okresie schyłkowym rzymskiej republiki życie polityczne w Wiecznym Mieście zaczęło się gwałtownie zmieniać. Po śmierci Sulli i upadku spisku Katyliny do głosu zaczęli dochodzić coraz to bardziej ekstremistyczni politycy, zarówno z frakcji optymatów (czyli tej konserwatywnej, opowiadającej się za stabilnością, ale i brakiem postępu), jak i popularów (tej proplebejskiej i reformistycznej). I choć ogół różnych zagrywek politycznych z czasów późnej republiki nadaje się na drugie “House of Cards”, bez wątpienia najciekawszym z nich jest sprawa Publiusza Klodiusza Pulchra, który rozpoczął na rzymskich ulicach coś, co określiłbym mianem politycznych wojen gangów.

W 59 r. p.n.e. Klodiusz w bardzo kontrowersyjny sposób zrzekł się członkostwa w klasie patrycjuszy i został wybrany trybunem ludowym. Był on już wtedy dość znanym politykiem, który zasłynął dwoma skandalami. Po pierwsze, jako oskarżyciel w procesie Katyliny o korupcję, został przez niego przekupiony, przez co później musiał radzić sobie z łatką spiskowca (choć w spisku udziału nie brał). Po drugie, podczas święta, w kobiecym przebraniu, wkradł się do domu Juliusza Cezara, w celu intymnej schadzki z żoną ówczesnego pontifexa maximusa. Został wykryty, czym wprawił Cezara w niemałe zakłopotanie, stawiając go przed ciężkim wyborem - wesprzeć zdradzającą żonę, czy politycznego sojusznika. Ostatecznie Juliusz Cezar wsparł Klodiusza i uznał, że romans jest spowodowany przez żonę.

Po wyborze na trybuna ludowego Klodiusz doprowadził do uchwalenia nowej ustawy zapewniającej rzymskiej biedocie dostęp do absolutnie darmowego zboża. Nie ma co się dziwić, że szybko stał się najważniejszym liderem ruchu popularów, pozostawiając w cieniu nawet Juliusza Cezara. Wystąpił również przeciwko Cyceronowi, doprowadzając do uchwalenia jego banicji z Rzymu. Jak mógł tego dokonać? Cóż, po prostu uzbroił plebs w broń, palił budynki i groził senatorom śmiercią. De facto utworzył wierne mu gangi uliczne, które posuwały się nawet do mordowania przeciwników politycznych. A przypomnijmy - posiadanie na terenie miasta Rzym miecza było nielegalne, nie mówiąc już chociażby o przemocy wobec trybunów ludowych. Mający ogromne wpływy optymaci nie mogli pozwolić, by uliczna przemoc i mordowanie senatorów trwało dalej.

W 58 r. p.n.e. Tytus Anniusz Milon, optymacki trybun ludowy, utworzył własne bojówki, które stanęły w opozycji do gangów Klodiusza. Dzięki serii starć udało się senatowi m. in. znieść wygnanie Cycerona, który powrócił do miasta i zniszczył tablicę pamiątkową, na której zapisano zasługi Klodiusza jako trybuna ludowego. Doszło do serii procesów, zarówno wobec Klodiusza, jak i Milona, w których oskarżano ich o przemoc polityczną. Wszyscy wiedzieli, że obaj byli winni, ale dzięki wszechobecnym wówczas łapówkom zostali uniewinnieni.

Historia obu trybunów ludowych ma słodko-gorzkie zakończenie. 18 stycznia 52 r. p.n.e. na przedmieściach Rzymu Klodiusz i Milon, obaj z grupami swoich zwolenników, przypadkowo spotkali się na trakcie. Doszło do starcia, rzekomo sprowokowanego przez ludzi Milona. Klodiusz został zamordowany. Wieść o jego śmierci szybko rozniosła się po mieście, a wściekły plebs wziął jego ciało i pomaszerował z nim do kurii, czyli miejsca, gdzie zbierał się senat. Tłum zaatakował kurię i na środku budynku ułożył stos pogrzebowy, na którym spłonął Klodiusz. Doszło też do groźnych zamieszek, które wbrew obowiązującemu prawu, ale za zgodą i na prośbę senatu stłumił Pompejusz, wprowadzając na ulice Wiecznego Miasta regularnych legionistów. Oskarżony o zabójstwo i spowodowanie rozruchów, Milon został wygnany na italską wieś. Zamordowano go podczas wojny domowej przeciwko Cezarowi. Do końca swojego życia pozostał wierny frakcji optymatów.

BIBLIOGRAFIA:
Mary Beard, “SPQR. Historia starożytnego Rzymu”, Wydawnictwo Rebis.