Znaczenie pieniądza

Czym jest dolar?

Zdecydowana większość ludzi powiem, że dolar jest pieniądzem czymś co mamy w portfelu, zarabiamy i możemy go wydać żeby kupić inne produkty czy usługi. I tutaj pojawia się kolejne pytanie - czym jest pieniądz? W internecie można znaleźć trzyczęściową definicję pieniądza jako środka wymiany, nośnika wartości i jednostki obrachunkowej. Część definicji jako jednostka obrachunkowa jest najbardziej użyteczna jednak nie tylko dolary, euro czy złotówki możemy traktować jako taką jednostkę. Idąc do akademika na każdej uczelni kupimy wszystko za piwo czy wódkę i tak alkohol spełnił część definicji pieniądza. Jednostka obrachunkowa służy jedynie do sumowania lub odejmowania wyrażonej nią wartości. Idźmy dalej za definicją do środka wymiany i tutaj też jest to związane z wartością bo jedna i druga strona transakcji musi uważać dany środek, że jest coś warty. Dwie z trzech części odwołują się więc do wartości. Czyli całą definicję pieniądza można zawrzeć w części dotyczącej pieniądza jako nośnika wartości.

Czym jest wartość?

W tym miejscu analiza zaczyna mieć charakter filozoficzny i etyczny. Wartości wyznawane przez ludzi bywają wspólne dla całych kultów i społeczności i różnią się między sobą. Mimo tak szerokiego znaczenia tego słowa wysuwają się dwie kwestie. Pierwsza jest koncepcją miernika - to że istnieje sposób mierzenia braku, obecności lub zakresu wartości. Drugim jest zaufanie, to że wartość wyznawana przez grupę lub jednostkę będzie dalej zachowywała się zgodnie z przypisywanymi jej wartościami.

W istocie dolar jest pieniądzem, pieniądz wartością, a wartość to zaufanie, którego się nie nadużywa.

Co jest źródłem wartości dolara?

Sam dolar czy jako kawałek papieru czy zapis elektroniczny jest symbolem. Co symbolizuje? Komu okazujemy zaufanie? Warto tutaj przytoczyć słowa Ronalda Regana: "ufaj, lecz sprawdzaj". Emitentem dolara jest FED (System Rezerwy Federalnej) będący w rękach prywatnych banków. FED prosi nas o zaufanie, ale jak możemy je sprawdzić?

W normalnej sytuacji weryfikacją zaufania powinna być pisemna umowa. Z jednej strony Rezerwa Federalna przestrzega zasady pisemnego kontraktu. Jeżeli weźmiemy banknot to widzimy napis drobnym drukiem. Wskazano tam strony umowy. Jedną jest Rezerwa Federalna, a drugą Stany Zjednoczone Ameryki czyli amerykańskie społeczeństwo. Podpisującym kontrakt przedstawicielem społeczeństwa jest amerykański Sekretarz Skarbu.

Banknot jest czymś w rodzaju weksla wystawianego przez bank i płatnego na żądanie, czyli formą długu. I tak naprawdę jest - FED wykazuje emitowane banknoty w bilansie po prawej stronie, jako zobowiązania czyli zadłużenie. Jednak to niezwykła forma długu, bo nie są oprocentowane i nie mają terminu zapadalności. Czy delikatnie podsumowując ten akapit - dolar jest bezterminowym, pozbawionym oprocentowania wekslem wystawionym przez FED. Złoty interes, każdy chciałby mieć taki kredyt, który jest nieoprocentowany i bezterminowy ponieważ nic nie kosztuje i nie trzeba go spłacać. Jednak cały czas jest do dług.

Monetaryzm, chartalizm i kredytyzm

Postrzeganie pieniądza jako umowy jest tylko jedną z wielu teorii. Najbardziej wpływową jest zaproponowana przez Irvinga Fishera i Miltona Friedmana ilościowa teoria pieniądza czyli monetaryzm. Jest to jeden z wybranych przez FED wyznaczników kreacji pieniądza.

Innym podejściem zgodnie, z którą pozbawiony pokrycia pieniądz ma wartość, ponieważ państwo żądać opłacania nim podatków. Państwo żeby ściągnąć podatki może stosować środki przymusu więc obywatele przyjmują zapłatę za pracę w pieniądzu papierowym i cenią go ponieważ zaspokaja on roszczenia państwa. Ten rodzaj pieniądza jest określany mianem pieniądza państwowego. Inną nazwą państwowej teorii pieniądza jest chartalizm, którą w latach 20 ubiegłego wieku przyjął J.M. Keynes wzywając do odejścia od systemu opartego na złocie.

Nowym podejściem jest ilościowa teoria kredytu, rozwinięta przez Richarda Duncana jest wariantem ilościowej teorii pieniądza. Według niego kreacja kredytu jest tak powszechna i odbywa się w tak dużej skali. Duncan wzbogaca badania nad ekspresją kredytu o analizy statystyczne i sądowe danych publikowane przez rząd. Jego dorobek można nazwać kredytyzmem choć tak na prawdę jest to współczesne podejście do pieniądza, określane mianem brytyjskiej szkoły bankowej.

Pieniądz bez pokrycia

Przedstawione wyżej teorie mają jedną wspólną cechę - wiarę w pieniądz fikcyjny czyli papierowy pieniądz bez pokrycia. Wszystkie trzy teorie są zgodne co do tego, że pieniądz nie musi mieć wartości wewnętrznej, dopóki ma wartość zewnętrzną przypisaną mu przez państwo. Według nich pieniądz ma wartość, ponieważ tak każe państwo i nic więcej nie trzeba, żeby tą wartość miał.