Hej Steemit. To mój pierwszy post na #polish, ale myślę, że uda mi się was nim zaciekawić. Będę dziś mówił o jednej z książek, którą zapamiętam do końca życia, czyli znanej wszystkim, lecz przez niewielu zgłębionej Boskiej Komedii Dantego. Aby was nie nudzić nie zrecenzuję tu całego poematu, lecz jedynie przytoczę coś, czego pewnie nie znacie, czyli genezę tego utworu.

Czym jest Boska Komedia?

W wielkim skrócie - dziełem życia wielkiego poety. Nie chcę jednak skończyć na tym, bo o poemacie tym można by mówić godzinami. W tym poście przybliżę wam jedynie genezę tego utworu, a jeśli was ona zainteresuje, zachęcam do przeczytania poematu. Najpierw jednak kilka faktów.

Boska Komedia zgłębia mitologię grecką i nauki kościoła chrześcijańskiego. Dante pokazuje, jak jego zdaniem wygląda życie po śmierci - opisuje dokładnie kto trafia do piekła, czyśćca czy nieba, a wszystkie z nich dzieli na kręgi które przypisuje szczególnym przewinieniom. 

W utworze, Dante wkracza do piekła i prowadzony przez swojego mistrza, Wirgiliusza, zmierza ku niebu przed oblicze Boga, co osiągnąć pomoże mu także jego ukochana - Beatrycze.

Znalezienie inspiracji w miłości

Dante Alighieri urodził się w roku 1265 we Florencji, w rodzinie szlacheckiej. Chłopiec od małego przejawiał zainteresowanie sztuką i słowem pisanym, jednakże nie próbował jeszcze swoich sił w tych dziedzinach. Póki co dorastał on w pobliżu osób bardzo zaangażowanych w scenę polityczną Florencji (i całych Włoszech), co później odbiło się na jego chęć ratowania sytuacji politycznej rodzinnego miasta.

W wieku 10 lat poznał swoją, można by rzec, nimfę. Beatrycze (lub w angielskim przykładzie Beatrice) jest zaledwie rok młodsza od Dantego gdy ten spotyka ją na rodzinnym spotkaniu. Zachwyca się jej pięknem, ale jak to młodzi chłopcy mają w zwyczaju, wstydzi się z nią porozmawiać i nie poznaje jej zbyt dobrze. Od tamtej pory jest to wręcz motyw przewodni tej relacji, która opiera się jedynie na obustronnych domysłach co druga osoba na ich temat uważa. Punktem kulminacyjnym ich znajomości jest moment, gdy Dante by wzbudzić zazdrość w swej ukochanej umawia się z kilkoma dziewczętami, a następnie sprawia, że Beatrycze się o tym dowiaduje. Gdy później próbuje ją pozdrowić, zniesmaczona dziewczyna odrzuca jego pozdrowienie. Jest to jednocześnie ostatni raz, gdy ze sobą rozmawiali. Beatrycze ginie nieszczęśliwą śmiercią pod koniec 1290 roku.

Zgłębianie tajemnic języka by upamiętnić swą miłość

Dante, który bał się, że nigdy już nie zazna miłości, nie może sobie wybaczyć tego, jak wyglądał jego ostatni kontakt z ukochaną. Patrząc na to z boku wydaje się jasne, że Beatrycze nigdy nie była nim zainteresowana, w oczach poety była to jednak nieszczęśliwa, tragiczna miłość, która miała w końcu zaznać światła dziennego. Żeby przeprosić, a także najzwyczajniej w świecie przelać swe myśli na papier, Dante rozpoczyna pisanie swojego pierwsze dzieło - Vita nuova (Życie Nowe). Opisuje w nim dokładnie swoje uczucia do Beatrycze i opowiada o tym, jak musi teraz zacząć całkowicie nowe życie, gdy jej nie ma obok. Książkę kończy pisać w 1294, po czym zaczyna studiować filozofię, by przygotować się do napisania swojego największego dzieła, które już teraz chodziło mu po głowie.

Przez kolejne lata Dante wydaje wiele mniejszych dzieł, które nie są szczególnie istotne w jego historii. Warto jednak wiedzieć, że nie wydawał ich by pokazać ludziom swe umiejętności - wręcz przeciwnie. Książki te miały za zadanie być jedynie ćwiczeniami, prostymi zadaniami, które ułatwiały autorowi płynność w pisanym języku łacińskim. Ponadto, zaczynają powoli zgłębiać tematy filozoficzne, co pokazuje jak wcześnie rozpoczął przygotowania nad Boską Komedią. 

Zaangażowanie polityczne i wygnanie z ukochanej Florencji

Jako, że od małego obracał się w środowisku pełnym sporów politycznych, a także z racji na to, że odznacza się szczególną inteligencją, Dante wkracza na scenę polityczną Florencji. W tamtym okresie panuje akurat wielki spór o to, czy władza kościelna powinna mieć zwierzchnictwo nad władzą świecką. Dante reprezentuje mniejszość i uważa, że obie z tych władz powinny mieć swoje miejsce, ale władza kościelna nie powinna nigdy wkraczać do sfery władania państwem. Mimo, że najpierw spotyka się z dużą aprobatą, ostatecznie gdy jego przeciwnicy wygrywają spór i przejmują władzę we Florencji, zostaje ukarany karą grzywny. Wiedząc, że zapłacenie kary, która została nałożona tylko na niego w ramach zemsty, byłoby stratą honoru, Dante odrzuca wyrok i zostaje wygnany z miasta na czas bliżej nieokreślony.

Mimo, że sytuacja polityczna kilkukrotnie wydaje się stabilizować, za życia poety nigdy nie może on już wrócić do domu. Studiuje w innych włoskich miastach, a także Paryżu, by przygotować się do wydania Boskiej Komedii. Pracę nad nią rozpoczyna tuż po ukończeniu studiów, w 1308 roku.

Powstanie "Komedii"

Pomiędzy 1308, a 1321 rokiem, Dante pracuje nad swoim najwspanialszym dziełem. Mówi, że do napisania Komedii wiodło całe jego dotychczasowe życie, a co ciekawe, umiera zaraz po jej wydaniu, kończąc to życie przedwcześnie.

Mimo, że do tej pory mówiłem o Beatrycze jako nimfie i inspiracji, dzięki której utwór ujrzał światło dzienne, nie jest to jedyny powód wydania Komedii. Poeta po przestudiowaniu filozofii, chrześcijanizmu i mitologii greckiej uważa, że świat zmierza ku nieuniknionej zagładzie. Poczuwa się odpowiedzialny do zbawienia ludzkości, która nie spodziewając się nadejścia sądu ostatecznego, grzeszy w najlepsze. Poemat ma też więc charakter dydaktyczny, a niektórzy specjaliści uważają, że nawet profetyczny.

Te dwa bodźce sprawiają, że Dante pracuje nad Boską Komedią niemal nieustannie, pisząc jedynie listy i zapisując pierwsze myśli do swojego De vulgari eloquentia, czyli dokumentu świadczącym o istocie języka włoskiego w literaturze. Jest tym samym prekursorem renesansu, który charakteryzował się właśnie w pisaniu językiem ludowym.

Jak czytać Boską Komedię?

Można ją czytać na wiele sposobów. Po pierwsze, istnieje wiele typów tłumaczeń - jedne porzucają całkowicie rymy, by zapisać prozą myśli zawarte w utworze i nie zatracić tego, co poeta chciał przekazać. Kolejne porzucają wiele myśli przewodnich, by pokazać nam piękną, dźwięczną poezję ze zgranymi rymami. Moim zdaniem, jak i wielu ekspertów, najlepiej czytać trzeci typ tłumaczeń, czyli takie, które nie popadają w skrajności. Zachowują dźwięczny język, ale nie boją się trochę go zatracić by przekazać myśli autora. Takim jest chociażby przekład Edwarda Porębowicza, który jest jednocześnie tym, którego ja miałem przyjemność czytać.

Ponadto, ważne jest moim zdaniem, by poznać całą historię Dantego zanim weźmiemy się za zgłębianie tego bardzo trudnego dzieła. Dlatego też polecam wydanie Biblioteki Narodowej, które zawiera bardzo długi, jednakże niesamowicie ciekawy i przyjemny w czytaniu, życiorys Dantego opracowany przez Kaliksta Morawskiego.

Czytać należy go powoli i w pełnym skupieniu. Nie jest to w końcu dzieło przystosowane do odbiorcy w XXI wieku, lecz jeśli jesteście gotowi na wyzwanie - naprawdę warto.