Przyczyny wielkich odkryć geograficznych
Wielkie odkrycia geograficzne były momentem przełomowym w historii. Poszerzyły one horyzont geograficzny Europejczyków. Rozpoczął się również okres wielkiej kolonizacji odkrytych terenów, w której z początku przodowali Portugalczycy oraz Hiszpanie, ale później do wyścigu dołączyli Anglicy, Francuzi oraz Holendrzy. Dzięki odkryciom rozwinął się handel, ale równocześnie obniżyło się znaczenie miast włoskich oraz hanzatyckich w tej dziedzinie. W tym wpisie pochylę się nad przyczynami, które doprowadziły do tego wydarzenia w dziejach.
Mniej więcej w połowie XV wieku Europa stanęła przed problemem deficytu metali szlachetnych. Był to wynik rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej. Starano się zażegnać ten problem poprzez maksymalną eksploatację znanych źródeł. Okazało się jednak, że europejskie złoża nie są dostateczne i nie zaspokoją potrzeb rynku. U schyłku stulecia podjęto poszukiwania złóż poza Starym Kontynentem. Zapotrzebowanie Europejczyków na metale szlachetne jest jedną z przyczyn odkryć geograficznych.
Według wieloletniej opinii historyków dużą rolę w początku odkryć miał handel lewantyński. Łączył on Europę z Lewantem, czyli państwami znajdującymi się na azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Droga ta była też pośrednim łącznikiem z Dalekim Wschodem. Za pomocą tego szlaku transportowano głównie surowce oraz wyroby luksusowe. W okresie wypraw krzyżowych handel lewantyński został przejęty przez mieszczan z Wenecji, Genui oraz Pizy. Opłacał się on przez długi czas pomimo pośrednictwa arabskich kupców. Opłacano ich głównie częścią sprowadzanych metali szlachetnych. W pewnym sensie odpływ tych metali przyczynił się do większego ich deficytu w Europie. W XV wieku handel lewantyński zaczął przechodzić kryzys. Wzrastała liczba pośredników przez co ceny sprowadzanych towarów rosły. W Azji Mniejszej pojawili się również Turcy Osmańscy, którzy mieli silną pozycję, zwłaszcza po zdobyciu Konstantynopola w 1453 roku. Wobec zaistniałej sytuacji odnalezienie drogi morskiej do krajów Wschodu, która pozwoliłaby ominąć drogę lądową przez Azję Mniejszą, stało się priorytetem dla europejskich kupców. Jest to druga przyczyna wielkich odkryć.
Wskazując przyczyny często zwracamy uwagę na kupców. Okazuje się, że szlachta, głównie portugalska i hiszpańska, również miała swoje powody aby opuścić Europę. W 1492 na Półwyspie Iberyjskim zakończyła się rekonkwista. Szlachta portugalska była zrujnowana kryzysem gospodarki feudalnej. Zaczynało brakować ziemi dla jej rosnącej liczby. W wyprawach zamorskich dopatrywano się możliwości zarobku poprzez łupiestwo oraz zakładania kolonii na podbitych terytoriach. Poza tym Kościół zwęszył okazję do zdobycia nowych wyznawców chrześcijaństwa. Sami władcy dostrzegli w wyprawach zamorskich szansę na wzbogacenie się.
Tekst został napisany na podstawie:
- Z. Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVI-XVII.
- Wikipedia.
Zapraszam do komentowania. Jestem otwarty na konstruktywną krytykę i chętnie przyjmę Wasze uwagi.