Czy przyszłość miast to drewniane wieżowce?
Czy przyszłość miast to drewniane wieżowce?
Dawno, dawno temu drewniane budynki tworzyły panoramy miast. Potem zastąpiły je budowle z kamienia i cegły, betonu i stali czy szkła i aluminium. Czy jednak jest szansa, że epoka drewnianych miast powróci? Mamy problem z klimatem. Od wielu lat mówi się głośno o globalnym ociepleniu. Wiele osób i organizacji nagłaśnia ten problem i próbuje z nim walczyć - ale to co robimy nie wystarcza. Trendy niestety są przeciwko nam. Konsumujemy coraz więcej energii, a to powoduje coraz większe emisje dwutlenku węgla do atmosfery (co znowu powoduje powolny wzrost średniej temperatury powietrza na ziemi).
Konferencja klimatyczna w Paryżu
W 2015 roku w Paryżu odbyła się konferencja klimatyczna COP21, która zakończyła się zawarciem globalnego porozumienia w sprawie ograniczenia zmian klimatu. Kluczowym ustaleniem było utrzymanie wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza ponad poziom przedindustrialny i kontynuowanie wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatur do 1,5 stopnia.
49 krajów osiągnęło już szczytowy moment emisji CO2, od tego czasu ich emisja spada. Do 2030 roku nawet Chiny powinny osiągnąć już szczyt emisji CO2 (Mapę interaktywną można zobaczyć pod linkiem: https://www.carbonbrief.org/analysis-wri-data-suggests-emissions-have-already-peaked-49-countries ). Czy to wystarczy żeby zatrzymać wzrost temperatury na świecie, zgodnie z porozumieniem paryskim?
Jeśli przyjrzymy się temu wykresowi, zobaczymy, że zadanie staje się z roku na rok coraz trudniejsze. Emisje cały czas rosną a każdy rok opóźnienia w wypełnianiu postanowień porozumienia COP21 sprawia, że podjęte kroki będą musiały być coraz drastyczniejsze.
Rola architektury
Budynki odpowiadają za 40% zużycia energii i 36% emisji CO2 w Unii Europejskiej. To, jaką architekturę budujemy dzisiaj, będzie miało ogromny wpływ na to, w jakim świecie będziemy żyć za kilkanaście lat.
Urban Sprawl a zmiana klimatu
Jednym z problemów, który odpowiada za zużycie energii jest Eksurbanizacja - Urban Sprawl. Jest to proces poszerzania się miejskich terytoriów na obszary o mniej intensywnej urbanizacji, takich jak przedmieścia i obszary wiejskie. Urban Sprawl tworzy dużą ilość problemów- **rosnące koszty **budowania nowej infrastruktury - dróg, sieci, chodników, małej architektury, instytucji publicznych zamiast wykorzystywania już istniejących obiektów. Zwiększa się zapotrzebowanie na transport samochodowy, tworzą się korki. Komunikacja publiczna nie jest tak efektywna, ponieważ drastycznie zwiększają się odległości jakie trzeba pokonać. Następuje zatarcie granicy między miastem a terenami zielonymi poza miastem - wszędzie tak jakby jest “prawie” miasto. Wszystko to prowadzi do wzrostu kosztów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych.
Dlatego też należy prowadzić działania zwalczające eksurbanizację - zwiększać intensywność zabudowy tam, gdzie już istnieje
Drewno jako materiał przyszłości
Na czym polega “magiczny” efekt użycia drewna do budowy budynków? Jest to materiał budowlany o którym możemy powiedzieć, że redukuje ilość CO2 w atmosferze! Dlaczego? Drzewa pochłaniają węgiel z atmosfery, a węgiel pochłonięty przez lasy może zostać wykorzystany do zrównoważenia emisji dwutlenku węgla (CO2) ze spalania paliw kopalnych. Każdy drewniany budynek jest więc gigantycznym magazynem CO2, zmniejszającym jego ilość w atmosferze. O ile będziemy więc wykorzystywać drewno do budowy ze zrównoważonych upraw - będziemy pomagać w walce ze zmianami klimatu!
Ostatnio coraz większą popularność zdobywa CLT (Cross Laminated Timber) - drewno laminowane krzyżowo. Poprzez odpowiednie złożenie ze sobą wielu warstw tworzy się bardzo duże panele o długości kilkunastu metrów. Doskonale nadają się do tworzenia prefabrykowanych elementów budynków.
Skoro CLT to drewno, to jak z pożarem?
W przeciwieństwie do tego, co można by sądzić, CLT, czyli lite drewno jest doskonałym materiałem budowlanym jeśli chodzi o warunki pożarowe. Ogień sprawia, że zewnętrzna warstwa materiału zwęgla się, blokując dopływ tlenu. To znacząco spowalnia postęp spalania. CLT zachowuje właściwości wytrzymałościowe nawet po ekspozycji na pożar i wysokie temperatury. Podczas projektowania budynków drewnianych dobiera się odpowiednie przekroje elementów, które sprawiają, że budynek w warunkach pożaru radzi sobie nie gorzej niż taki, który został zbudowany z betonu i stali.
Tak więc być może odpowiedzią na zmiany klimatu jest tworzenie zintensyfikowanej tkanki urbanistycznej zbudowanej z drewna? Ten pomysł powoli staje się coraz popularniejszy na całym świecie.
Puukuokka Housing Block
Puukuokka to pierwszy ośmiopiętrowy drewniany budynek mieszkalny w Finlandii. Kompleks apartamentowy składa się z trzech 6-8 piętrowych zabudowań. Pierwszy budynek w kompleksie Puukuokka jest już zbudowany, a dwa pozostałe budynki zostaną zbudowane w ciągu najbliższych dwóch lat. Kompleks oferuje 150 mieszkań o łącznej powierzchni około. 10 000 m2.
Budynki składają się z prefabrykowanych modułowych elementów sześciennych wykonanych z drewna klejonego krzyżowo (CLT).
Zaplanowany we współpracy z Wydziałem Planowania Miasta Jyväskylä projekt przyczyni się do wizualnej poprawy krajobrazu miasta, oferując jednocześnie niedrogie, ekologiczne domy, które z czasem będą łatwo adaptować do zmieniających się potrzeb.
Więcej o projekcie można poczytać na Archdaily: https://www.archdaily.com/614915/puukuokka-housing-block-oopeaa
Sustainable Urban Home
Sustainable Urban Home to z kolei projekt, którego jestem współautorem, razem z @literan. Pełny zespół autorski: Natalia Okolus, Mateusz Płoszaj-Mazurek, Peter Nordestgaard Rønnest, Peter Christensen, Andreas Falk Sheye. Jest to osiedle mieszkaniowe zaprojektowane w Aalborgu, w Danii.
Głównym założeniem projektu było stworzenie nowoczesnego, ekologicznego osiedla łączącego zalety z mieszkania w domku pod miastem, z zaletami mieszkania w centrum miasta. W ten sposób powstało zrównoważone osiedle, w całości konstruowane z CLT, które tworzy dla mieszkańców różne rodzaje przestrzeni - prywatną, półprywatną, półpubliczną i publiczną.
Elementem tworzącym podmiejski przedogródek - miejsce spotkań czy plotek jest klatka schodowa. Jest naturalnym poszerzeniem mieszkania - mieszkańcy zachęcani są do spędzania tam czasu, uprawy roślin czy spotykania się ze znajomymi. Ważnym elementem projektu jest też miks społeczny.
Mieszkania nie powtarzają się z piętra na piętro. Na każdym z poziomów mamy różnorodne układy - jedne przystosowane dla rodzin z dziećmi, inne dla singli i studentów, a jeszcze inne dla seniorów - niektóre na wynajem a niektóre własnościowe. W ten sposób naturalnie całe osiedle wypełnia się zrównoważonym przekrojem całego społeczeństwa i nie staje się oddzieloną od reszty miasta enklawą.
Użycie CLT pozwala także na wyeksponowanie materiału konstrukcyjnego we wnętrzach.
Podsumowanie
Więcej o projekcie można przeczytać pod adresem: https://www.behance.net/gallery/28690705/Sustainable-Urban-Home
Podsumowując, budownictwo drewniane ma przed sobą wielką przyszłość. Bardzo możliwe, że w kolejnych latach będziemy budować coraz więcej, coraz wyższych budynków z drewna. Może to sprawi, że poprawi nasze szanse w walce z globalnym ociepleniem?
A co wy sądzicie o budownictwie drewnianym? Czy też sądzicie, że to materiał przyszłości?
Bibliografia
-https://www.tuoddycham.pl/przyszloscia-sa-drapacze-chmur/
-http://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/porozumienie-klimatyczne-w-paryzu-124
-http://www.pnas.org/content/114/34/8945.full
-https://www.carbonbrief.org/analysis-wri-data-suggests-emissions-have-already-peaked-49-countries
-http://money.cnn.com/2017/09/25/news/timber-high-rise-buildings-environment/index.html
-http://siteresources.worldbank.org/INTURBANDEVELOPMENT/Resources/336387-1256566800920/bart.pdf
-https://pl.wikipedia.org/wiki/Eksurbanizacja
-http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/warszawa-rozlana-czyli-urban-sprawl-po-polsku-905.html
-http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/bkm-urban-sprawl-nie-da-sie-zatrzymac-trzeba-nim-sterowac-45997.html
-http://support.sbcindustry.com/Archive/2006/aug/Paper_302.pdf?PHPSESSID=ju29kfh90oviu5o371pv47cgf3
-http://www.miasto2077.pl/zaczyna-sie-era-budownictwa-drewnianego/
-http://www.naturallybetter.com.au/news/article/36/21-reasons-why-wood-is-better-prof-alex-de-rijke.html
-https://www.archdaily.com/614915/puukuokka-housing-block-oopeaa
Strona na FB - Architektura Efektywna
https://www.facebook.com/architekturaefektywna/
Zapraszam także do odwiedzenia profilu @literan - która razem ze mną pracowała nad projektem Sustainable Urban Home
Ciekawe jak to będzie się zachowywało po 20 latach, jednak mieszkania to droga inwestycja ;)
Ale jedno trzeba przyznać, designem biją na głowę współczesne bloki
Producenci CLT gwarantują 60 letni okres. Natomiast są na świecie drewniane budynki które stoją po 700 i więcej lat. Więc przy dobrym projekcie nie powinno być problemu :)
Magazynem, ale nie CO2. Tylko chyba C i więcej O2 jest w atmosferze. A dokładniej to drzewo składa się z celulozy, która jest czymś podobnym do glukozy. Glukoza to C6H12O6 czyli woda H2O + światło + CO2 daje nam trochę tlenu ekstra ;)
No, związki organiczne to węgiel wodór i tlen głównie. Więc własnie w ten sposób w trakcie wzrostu, drzewa w swoich komórkach magazynują C czy upraszczając CO2. W zwykłych okolicznościach roślina w pewnym momencie umiera i się rozkłada - z powrotem uwalniając CO2. Zamykając drewno w budynkach - zmieniamy ten proces
Wiem jak wygląda proces :-) Mówię tylko, że technicznie nie jest to CO2 tylko (C + woda) :-) a O2 leci nam do atmosfery i mamy tlen, który używamy w procesie oddychania.
Bardzo ciekawy post :)
Dzięki!
Bardzo ciekawy post i muszę przyznać, że świetnie sformatowany.
Nie znam się na tym ale intuicyjnie czuję, że do masowego powrotu do zabudowy drewnianej nie jesteśmy gotowi. Lasy, które mogłyby zaspokoić taki masowy powrót do drewna musiałyby rosnąć przynajmniej ze 20-30 lat. Gdyby tak z marszu zacząć budować dziesiątki czy setki takich osiedli to pewnie z punktu widzenia ochrony środowiska, mogłoby dać odwrotny efekt.
Co do gazów cieplarnianych to podobno olbrzymim, niedostrzeganym i często ignorowanym problemem jest emisja metanu. Przy czym ta emisja wynika z nieustającego wzrostu prowadzonej na skalę przemysłową hodowli zwierząt.
Masz rację. Gospodarka rabunkowa przyniosłaby odrwotny efekt. Dlatego też w powiązaniu z ekologicznym drewnianym budownictwem musimy rozwijać zrównoważone plantacje drzew. Tytułowe "drewniane wieżowce" dlatego są dobrym pomysłem, bo używając mniej materiału mogą pomieścić więcej ludzi - inna sytuacja niż przy domach jednorodzinnych
O tym, przyznaję, nie pomyślałem. Nie jestem co prawda pewien, czy łatwo będzie namówić ludzi, którzy chcą mieszkać w drewnianych domach jednorodzinnych do zamieszkania w bloku (nawet drewnianym), ale jest to jakiś punkt zaczepienia na początek. :-)
Właśnie tym problemem zajmuje się mój projekt, który prezentowałem w artykule. Sustainable Urban Home stara się połączyć zalety mieszkania w domku pod miastem z mieszkaniem w większym kompleksie mieszkaniowym. Oczywiście coś za coś, to nie jest tak, że każdy będzie miał kilkuset metrowy ogródek ale w zamian jest klatka schodowa z funkcją miejsca spotkań i "przedogródka" oraz duży ogród.
Bardzo ciekawe informacje. Jako ciekawostkę chciałabym dodać, że w Bronocicach (woj. świętokrzyskie) w czasie neolitu (ok. 5700 lat temu) budowaliśmy już trzypiętrowe, drewniane "wieżowce".
Nie znałem tej informacji - to jest bardzo ciekawe - poszukam o tym wiadomości. Może masz jakieś linki do poczytania?
Tak, to bardzo ciekawe. Podsyłam przykładowy link https://rudaweb.pl/index.php/2016/05/09/polskie-rozwiazanie-zagadki-kola/.
Mnie jeszcze interesuje jak został wtedy rozwiązany problem ogrzewania w tych drewnianych "wieżowcach", czy mieli jakieś piece kaflowe na każdym piętrze, w każdym pomieszczeniu ? Tego nigdzie jeszcze nie znalazłam (albo przeoczyłam). Gdybyś znalazł kiedyś to daj mi proszę znać. Rzymianie też budowali piętrowe kamienice ale później i z kamienia. Ogrzewanie było na każdej kondygnacji i stąd liczne pożary.
A jak na przykład sprawa z trzęsieniami ziemi?
Dobre pytanie - ale własnie drewniane budynki są wyjątkowo dobre na trzęsienia ziemi - zaletą jest lekkość drewna w stosunku do wytrzymałości. Poza tym gdy już uszkodzenie nastąpi - zawalające się drewniane elementy czynią mniejsze szkody. Tutaj trochę o tym: https://www.rethinkwood.com/tall-wood-mass-timber/research/seismic
Ciekawy temat, kawal dobrej roboty :)
Dzięki! O drewnianych budynkach można jeszcze duuużo napisać.
Mozna budować tanio i ładnie, nie tylko drewno ale inne rośliny świetnie się do tego nadają http://www.ekologia.pl/dom-i-ogrod/ekologiczny-dom/zbuduj-dom-z-konopi,11289.html
To już Daniel masz ciekawy temat do opisania !!!
To ze, uważam coś za interesujące, raczej nie jest argumentem, wole pisać o sprawach, na temat których mam lepsze rozeznanie ;)
Mój kolega zajmuje się rozwihaniem technologii tego typu i robił doktorat z tego. Z tego co mi opowiadał to technologia aby budować wieżowce z drewna już jest.
Może namówisz go na artykuł na steemicie o stronie konstrukcyjnej tego? Chętnie bym przeczytał
Zobaczę co się da zrobić. Zarobiony jest pewnie trochę sesją, ale może podrzuci mi jakieś ciekawe materiały.
Super post -no i sporo ciekawych informacji !!!
Dzięki!
Bardzo ciekawe, wiedziałem że drewno wraca ale myślałem że bardziej za sprawą mody.
Dzięki! Odpowiednio używanie drewna ma bardzo dużo różnych plusów, dla środowiska i nie tylko! Inną zaletą drewna jest np. dużo niższe przewodzenie ciepła. To znaczy, że konstrukcja drewniana powoduje dużo mniejsze mostki cieplne niż np. żelbet. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego detalu architektonicznego.