Kraków jest miastem historycznym i nie ma co do tego żadnych wątpliwości. Jest nafaszerowany zabytkami niczym indyk na święto dziękczynienia. Ale w gąszczu zabytkowych kościołów i kamienic, wśród osiedli i niezagospodarowanych terenów, możemy znaleźć miejsca niezwykłe. Ostatnio odwiedziłem jedno z takich miejsc, dzięki któremu mogłem spojrzeć na historię tego miejsca z troszkę innej perspektywy.

Kraków jest usiany kamieniołomami. Występowały one w każdej części miasta, gdyż samo miasto ma podłoże wapienne. Wapienie te były wykorzystywane do rożnych celów, jednak nie chce zanudzać was geologią. Przedstawię wam jeden szczególny kamieniołom, który został wykorzystany między innymi w tworzeniu filmu Spielberga „Lista Schindlera”. Film ten przedstawia historię Żydów w okupowanej Polsce. Historycznie obóz koncentracyjny mieścił się w kamieniołomach Płaszowskich, jednak scenografia filmowa tego obozu została stworzona w innym miejscu. Miejscem tym jest kamieniołom Libana (zdjęcie poniżej).

Tuż pod Kopcem Krakusa (jest jeszcze 5 kopców w Krakowie) znajduje się kamieniołom Libana (rozległe wyrobisko odkrywkowe o powierzchni około 18 ha. W tym miejscu powstało przedsiębiorstwo produkujące: wapno budowlane i nawozowe, kamień łamany fundamentowy i brukowy. Firmę tą założył (krakowski żyd) Bernard Liban. Jednak w latach 1942–1944 okupanci hitlerowscy przejęli kierownictwo firmy i utworzyli Obóz Karny Służby Budowlanej (Baudienst). Jednak jakby się mogło złudnie wydawać, niewolniczymi pracownikami nie byli tam Żydzi tylko Polacy i Ukraińcy (zdjęcie poniżej).

Gdy tworzono film „Lista Schindlera” kamieniołom ten stał się wielkim planem filmowym. Wybudowano drewniane baraki i całą infrastrukturę obozową. Wykorzystano również pozostałości zabudowy przemysłowej, m.in. stalowe młyny wapienne, piece do wypalania wapna. Na potrzeby filmu zrobiono z nich wieżyczki strażnicze (zdjęcie poniżej).

Wiele z elementów scenografii filmu, który swoją premierę miał w 1993 roku nie została rozebrana i powoli niszczała. Dziś jednak najwięcej kontrowersji budzą repliki żydowskich macew (kamienne nagrobne). W przeszłości hitlerowcy używali ich m.in. do utwardzania dróg. Na potrzeby filmu stworzono wiele takich kamiennych tablic, by zapewnić odpowiednią scenografie do filmu. Każdy kto oglądał film pamięta przedstawianą kilkukrotnie drogę z macew. Do dziś nie wyzbierano wszystkich płyt. Przechadzając się po tym terenie można natrafić na nie bez problemu. Wiele z nich zostało oczyszczonych i leżą sobie gdzieś w magazynach, jednak te pozostałe towarzyszą ludziom odwiedzającym ten teren (zdjęcie poniżej).

Co możemy zobaczyć jeszcze na terenie kamieniołomu Libana? Niestety zniszczone budynki i wszechobecne śmieci, które bawiąca się młodzież, pozostawia za sobą. Jest to niemiły widok, ale cóż zrobić jeśli ktoś z domu nie wyniósł minimum kultury osobistej i traktuje świat jak swój własny, prywatny folwark (zdjęcie poniżej).

Dziękuje za wytrwanie do końca. Zapraszam do aktywnego zwiedzania naszego pięknego kraju jak i również do zapoznania się z moimi poprzednimi artykułami i do usłyszenia. Pozdrawiam.

Na podstawie:

Kamieniołomy Krakowa – Dziedzictwo niedocenione ; Jerzy Górecki, Edyta Sermet.

Źródła grafik:
Zdjęcia własne