Mothers Day

မိခင္မ်ားေန႔ စတင္ ျဖစ္ေပၚလာသည္မွာ စာေရးဆရာမ၊ ကထိက၊ လူမႈေရး ျပဳျပင္ေရးသမားျဖစ္သူ မစၥဂ်ဴလီယာ သည္ ေဘာစတြန္ၿမိဳ႕ရွိ သူမ၏ေနအိမ္၌ မိခင္မ်ားေန႔ကို (၁၈၇၂) ခုႏွစ္တြင္ စတင္ က်င္းပခဲ့သည္။

Images Credit - Original Source

သူမသည္ ေနအိမ္၌ မိခင္မ်ားေန႔ကို တစ္ကိုယ္ေတာ္ က်င္းပခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး (၁၈၈၇) ခုႏွစ္တြင္ တင္တပ္ကီ ျပည္နယ္ မွ ေက်ာင္းဆရာမ ေမရီဆင္သိန္း သည္ မစၥဂ်ဴလီယာ၏ တိုက္တြန္းခ်က္ျဖင့္ မိခင္ေန႔ကို က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုသို႔ပင္ (၁၉၀၄) ခုႏွစ္တြင္ အင္ဒီယားနား ျပည္နယ္မွ ဖရင့္စ္အီဟဲရင္ သည္လည္း မိခင္မ်ားေန႔ကို က်င္းပခဲ့ၿပီး သံုးႏွစ္အၾကာ ဖီလာဒဲလ္ဗီးယား ျပည္နယ္မွ မစၥစ္အင္နာဂ်ားဗစ္ ဆိုသူ က (၁၉၀၇) ခုႏွစ္တြင္ မိခင္မ်ားေန႔ကို ယင္းထက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳးစား အားထုတ္ခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ မိခင္မ်ားေန႔ (သို႔) အေမေန႔ ကို ေမလ၏ ဒုတိယတနဂၤေႏြေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾက ၿပီး ဖီလာဒဲလ္ ဗီးယားျပည္နယ္က ပထမဦးဆံုး အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၿပီး (၁၉၀၈) ခုႏွစ္၊ ေမလ (၁၀) ရက္ကို မိခင္မ်ားေန႔အျဖစ္ က်င္းပခဲ့သည္။
ဖီလာဒဲလ္ဗီးယားျပည္နယ္မွ မစၥစ္အင္နာဂ်ားဗစ္သည္ အျခားျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေတြကပါ မိခင္မ်ားေန႔ ကို က်င္းပလာေစရန္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးစသည့္ နယ္ပယ္တို႔မွ ၾသဇာရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို စာနဲ႔တစ္မ်ဳိး ကိုယ္တိုင္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြး၍တစ္ဖံု ႀကိဳးစား အားထုတ္ခဲ့ကာ (၁၉၁၄) ခုႏွစ္တြင္ မိခင္မ်ားေန႔ကို အျခားေသာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေတြကပါ အသိအမွတ္ျပဳ က်င္းပလာခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာ သိရွိရသည္။ အေမရိကန္ သမၼတႀကီး ဝူးဒ႐ိုးဝီလ္ဆင္ သည္ ကြန္ကရက္ လႊတ္ေတာ္၌ “ကမာၻေပၚတြင္ အေကာင္းဆံုး မိခင္ျဖစ္သည့္ သင္၏မိခင္ကို ဂုဏ္ျပဳလ်က္” စသည္ျဖင့္ မိခင္ေန႔ကို က်င္းပရန္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ကာ ယင္းအခ်ိန္မွ စတင္၍ လက္တင္အေမရိကႏွင့္ အေရွ႕ပိုင္းႏိုင္ငံမ်ား တြင္ ေမလ၏ ဒုတိယတနဂၤေႏြေန႔တိုင္း မိခင္မ်ားေန႔ကို ယေန႔အထိ က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။

Images Credit - Original Source
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာ့ေရေျမစ႐ိုက္၊ သဘာဝႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္သည့္ ျပာသိုလျပည့္ေန႔တိုင္းတြင္ မိခင္မ်ားေန႔အျဖစ္ က်င္းပလာခဲ့သည္မွာ “အေမေန႔အစ ဆရာႀကီးဦးသုခက” ဟု မွတ္သားဖူးခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ အေမေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ရာ၌ အမ်ဳိးသားစာဆို စာေရးဆရာႀကီး ဦးေသာ္ဇင္၊ စာေရးဆရာႀကီး ဒဂုန္ဦးစန္းေငြ၊ စာေရးဆရာႀကီး ဦးရန္ေအာင္၊ စာေရးဆရာႀကီး တက္တိုး၊ စာေရးဆရာမႀကီး လူထုေဒၚအမာ၊ စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚေစာမံုညင္း၊ စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္စသည့္ စာေပ ပညာရွင္မ်ားက ဆရာႀကီးဦးသုခႏွင့္ တစ္စိတ္ တစ္ဝမ္းတည္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္၍ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ တိုင္း ကို အေမေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ဆရာႀကီး ဦးသုခသည္ မိခင္ျဖစ္သူကို က်ဳိက္လတ္တြင္ ထားခဲ့ၿပီး သားျဖစ္သူကို လြမ္းေနရေသာ မိခင္၏ ေၾကကြဲ ခံစားခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ အေမေန႔ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ ဆရာႀကီးဦးသုခ ရင္ထဲ၌ ကိန္းဝပ္ အစပ်ဳိးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဆရာႀကီးဦးသုခသည္ ရင္ထဲမွ ခံစားခ်က္မ်ားကို ပရိသတ္မ်ားထံ လိုက္လံေဟာေျပာ ကာ အေမ့ေမတၱာ ျပန္႔ပြားေရးကို စတင္ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆရာႀကီးဦးသုခ က အေမေန႔ အေၾကာင္း မိခင္ေမတၱာကို ေဟာေျပာစဥ္ သီခ်င္းကိုလည္းဆို၊ ေျပာလည္းေျပာ၊ ငိုလည္းငို၍ ေဟာေျပာစဥ္ ပရိသတ္ သည္ မလႈပ္မယွက္ ၿငိမ္သက္ေနခဲ့ေၾကာင္း မွတ္သား ခဲ့ဖူးသည္။
ျပာသိုလျပည့္ေန႔တိုင္းကို အေမေန႔အျဖစ္ က်င္းပႏိုင္ရန္ စာေပပညာရွင္မ်ားက ႀကိဳးစားေနၾကစဥ္ (၁၉၉၅) ခုႏွစ္ တြင္ မႏၲေလးမွ အေမကိုျမတ္ႏိုးသူမ်ားက ဆရာႀကီး ဦးသုခ အား အေမေန႔ သတ္မွတ္ေပးရန္ ပူဆာ တိုက္တြန္း ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ဆရာႀကီး ဦးသုခ ကိုယ္တိုင္ ေဟာေျပာ၍ ျပာသိုလျပည့္ေန႔ကို “အေမေန႔” အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ “အေမေန႔” ကို ျပာသိုလျပည့္ေန႔အျဖစ္ အတည္ျဖစ္ေစရန္ (၁၉၉၆) ခုႏွစ္ တြင္ ဆရာ ဦးသုခသည္ ဆရာခ်စ္စံဝင္း အား အားေပးေဆာ္ၾသခဲ့သည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ စာေပေလာက၊ အႏုပညာေလာကႏွင့္ က်န္းမာေရးေလာကမွ တတ္သိ ပညာရွင္မ်ား စုေပါင္းကာ ေရႊတိဂံုဘုရားအေရွ႕ဘက္မုခ္ တြင္ အေမေန႔အျဖစ္ ဆရာခ်စ္စံဝင္း က ထပ္မံက်င္းပ၍ ေဟာေျပာခဲ့သည္။
အေမေန႔တြင္ အေဝးေရာက္ သားသမီးမ်ားသည္ မိခင္ထံသို႔ စာေရးျခင္း၊ပို႔စကတ္ လက္ေဆာင္ေပးပို႔ျခင္း၊ ဖုန္းဆက္၍ စကားေျပာျခင္း၊ မိခင္ႏွင့္ အတူရွိေသာ သားသမီးမ်ားသည္လည္း အေမကိုေရမိုးခ်ဳိးေပးကာ ဝတ္ေကာင္းစားလွမ်ား ဝတ္ဆင္ေပးျခင္း၊ အၿမဲလိုလို တစ္ႏွစ္တာပတ္လံုး မီးဖိုေခ်ာင္ထဲ၌ ခ်က္ျပဳတ္ေနေသာ အေမကို မီးခိုးေငြ႔ကင္းစင္ေသာ ဟိုတယ္ႀကီးမ်ား၊ ေစတီ ပုထိုးမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးျခင္း စသည္ျဖင့္ အေမေန႔တြင္ အေမကို ႐ိုေသျမတ္ႏိုး ေလးစားၾကည္ညိဳသူမ်ားက လူမ်ဳိး ဓေလ့ ယဥ္ေက်းမႈအလိုက္ အေမမ်ားကို ဂ႐ုတစိုက္ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၾကသည္။

Images Credit - Original Source
ရက္ေပါင္း (၃၆၅)ရက္တြင္ အမွတ္တရ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ား မွာ သူ႔ႏိုင္ငံႏွင့္သူ၊ သူ႔လူမ်ဳိးႏွင့္သူ၊ သူ႔ဓေလ့စ႐ိုက္ႏွင့္သူ၊ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္သူ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံတြင္လည္း လအလိုက္ ပြဲေတာ္မ်ားရွိသလုိ ေန႔အလိုက္ သတ္မွတ္ရက္မ်ား ရွိၾကသည္။ ေန႔အလိုက္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ရက္မ်ား ထဲတြင္ မိခင္မ်ားေန႔ (သို႔) အေမေန႔ကို လူငယ္အခ်ဳိ႕ ေမ့ေကာင္းေမ့ေနၾကသလို သတိရေကာင္း ရႏိုင္ၾက သူမ်ား လည္း ရွိေပလိမ့္မည္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၁၄)ရက္၊ ခ်စ္သူမ်ားေန႔ကို လူငယ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သတိတရ ရွိၾကသလို တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္တစ္ရက္၊ ခရစၥမတ္၊ New Year စသည့္ ရက္မ်ားကိုလည္း ေမ့ေမ့ ေပ်ာက္ေပ်ာက္ ရွိၾကမည္မထင္။ အတုယူသင့္သည္ကို ယူရမည့္ ေဒါက္တာခင္ေမာင္ဝင္း(အသည္း) ၏ ေမြးေန႔ပြဲ သည္ အေမကို ႐ိုေသျမတ္ႏိုး တန္ဖိုးထား သူမ်ား အတြက္ ပီတိျဖစ္ရသည့္ ေမြးေန႔ပြဲေလး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇန္နဝါရီ (၁၁) ရက္၌ က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆရာဦးခင္ေမာင္ဝင္း (အသည္း) က ေမြးေန႔ပြဲတြင္ အေမ ဆိုေသာ စကားလံုးမ်ား၏ အဓိပၸာယ္ကို ရွာေဖြ၍ ေမြးေန႔လက္ေဆာင္အျဖစ္ ျပန္လည္ ေဝငွခဲ့သည္။

M = is for the million things she gives us.
အေမက ကၽြႏ္ုပ္တို႔ကို ေပးခဲ့တဲ့ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ အရာေတြ…
O = means only that she's growing old.
သားသမီးေတြအတြက္ ေပးဆပ္ရင္း အိုမင္းသြားတဲ့ အေမ ...
T = is for the tears she shed to save us.
သားသမီးေတြအတြက္ အေမက်ခဲ့တဲ့ မ်က္ရည္ ...
H = is for her heart of purest gold.
အေမ့ရဲ႕ ေရႊစင္ႏွလံုးသား ...
E = is for her eyes, with love sight.
ေမတၱာၾကင္နာျခင္း အျပည့္အဝႏွင့္ ေစာင့္ေရွာက္ ၾကည့္႐ႈခဲ့တဲ့ အေမ ...
R = means right she'll always be.
အၿမဲတမ္း မွန္ကန္ေသာ အေမ့ ဆံုးမစကားမ်ား ...

အထက္ပါ Mother's Definition အေမဆိုေသာ စကားလံုး၏ အဓိပၸာယ္မ်ားသည္ Mr.Howard Johnson ေရး၍ အရွင္ကၠႏၵစာရ (မံုရြာ) ဘာသာျပန္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ မိခင္မ်ားက ကိုးလလြယ္၊ ဆယ္လလြယ္ကာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေမြးထုတ္ေပးလိုက္ျခင္း ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ လူ႔ေလာကထဲသို႔ ေရာက္ရွိ လာၾကသည္။ လူ႔ေလာကထဲတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ မိခင္ကေမြးလိုက္သည့္ ေန႔ေရာက္တိုင္း ေရာက္တိုင္း ေမြးေန႔ေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္အလီလီ ျပဳလုပ္လာခဲ့ ၾကသည္။တခ်ဳိ႕မွာ အဆင့္ျမင့္ဟိုတယ္မွာအေကာင္းဆံုး ဆိုတဲ့အစားအစာနဲ႔ ေမြးေန႔ပြဲ Dinner ေပးတယ္။ တခ်ဳိ႕က သာမန္႐ိုး႐ိုးဘုရားေက်ာင္း ဆြမ္းပို႔ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ကိုယ့္ေမြးေန႔ကိုယ္ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ခဲ့ၾက တယ္။ တခ်ဳိ႕က ကိုယ့္ေမြးေန႔ကိုယ္ ေမ့ေနၾကတယ္။
အေမကို တန္ဖိုးထား ႐ိုေသျမတ္ႏိုးသူမ်ားက “အေမ” ဆိုေသာ စကားလံုးမ်ား၏ အဓိပၸာယ္ကို ေနာက္တစ္မ်ဳိး ဖြင့္ဆိုထားၾကျပန္သည္။

M - She gaves million of smiles to me. သားသမီးေတြကို အၿမဲ ၿပံဳးရႊင္ေနေစတယ္
O - Only that she is growing old. တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ အိုလာမွာ ျဖစ္တယ္။
T - For the tears she had to save me. မ်က္ရည္ မက်ေအာင္၊ ဝမ္းမနည္းရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ေပးႏိုင္တယ္။
H - For her heart as pure as gold. အသည္းႏွလံုးဟာ ေရႊအစစ္လို အဖိုးတန္တယ္။
E - Every thing she's done to help me. အခက္အခဲ မွန္သမွ်ကို ကူညီဖို႔ အသင့္ပဲ။
R - Right and Right she always be. သားသမီးေတြအတြက္ အမွန္တရားကိုသာ ေရွ႕႐ႈတယ္။
ကမာၻေပၚတြင္ ေျပာ၍မကုန္ေသာ အေၾကာင္းအရာမွာ မိခင္အေၾကာင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ လူတိုင္းလူတိုင္းတြင္ အေမမ်ား ရွိၾကေပလိမ့္မည္။ ဖခင္မေပၚဘဲ ေမြးသည့္ သားသမီးမ်ားသာ ရွိႏုိင္ၾကၿပီး မိခင္မေပၚဘဲ ေမြးသည့္ သားသမီးမ်ား ရွိၾကမည္ မဟုတ္ပါ။ (အနည္းငယ္ ႐ိုင္းသြားလွ်င္ ခြင့္လႊတ္ နားလည္ေပးေစခ်င္ပါသည္။) မိခင္တစ္ေယာက္၊ အေမတစ္ေယာက္၏ သားသမီးမ်ား အေပၚ ထားသည့္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာသည္ တုႏိႈင္းမရ အနႏၲဆိုသည္မွာ အက်ယ္ခ်ဲ႕၍ ေျပာစရာလိုမည္ မထင္။
မိုးညႇင္း ဦးဣႁႏၵိယေရးသည့္ “အေမဟူသည္ မွတ္ေက်ာက္” စကားစုေလးကို ဖတ္ၾကည့္ေစခ်င္သည္။ “ေလာကမွာ လူေတာ္ လူေကာင္းကို ၾကည့္ခ်င္ရင္ အေမကို ဆက္ဆံေလးစားတာနဲ႔ မွတ္ေက်ာက္ တင္ရတယ္။ အေမ့ေက်းဇူးသိၿပီး အေမ့စကား နားေထာင္သူဟာ မဆင္းရဲဘူး။ အေမဆိုတဲ့ ေဝါဟာရ မွာ “အမ= မစသူ”၊ “အမိ= ကိုးကြယ္ရာ အရွင္သခင္”၊ “အေမ= အမြန္အျမတ္ ပုဂၢိဳလ္” လို႔ အဓိပၸာယ္သံုးခု ပါရွိ ေနတယ္။ ဒါကို သတိထားၾက” ဟု ေရးသားခဲ့သည္။ မိခင္၏ ေမတၱာ၊ မိဘ၏ ေမတၱာမ်ားကို အခ်ဳိ႕က မိခင္၏ ေက်းဇူး၊ မိဘ၏ ေက်းဇူးကို ကိုယ္တိုင္မိဘျဖစ္မွ မိခင္ ျဖစ္မွ နားလည္ေတာ့တယ္ဟု ဆိုၾကသည္။ ဤသည္ကို ဆရာေမာင္ဒီပ (သိပၸံ/ခ်ည္ေျမ) က မိဘေမတၱာ ဆိုသည္ မွာ ကိုယ့္မွာရွိသည့္ အသိဉာဏ္ ပမာဏ ေလာက္ႏွင့္ ေစ့ငုစဥ္းစား ၾကည့္႐ႈတတ္လွ်င္ ျမင္သာထင္သာသည့္ အရာမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး အေရးႀကီးသည္မွာ စဥ္းစားမိဖို႔ႏွင့္ ဆင္ျခင္ မိဖို႔သာ လိုအပ္ေၾကာင္း ကိုယ္တိုင္မိဘျဖစ္မွ မိခင္ျဖစ္မွ နားလည္မည္ဆိုလွ်င္ နားလည္သင့္သည့္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာႏွင့္စာလွ်င္ ေနာက္က်လြန္းလွသည့္ သိနားလည္မႈမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း“အေမဟူသည္ေမတၱာပင္လယ္” စာအုပ္၌ စကားဦး ေရးသားခဲ့သည္။

Images Credit - Original Source
အေမႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ကမာၻေပၚတြင္ ထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည့္ ပညာရွင္မ်ား၊ ဘာသာေရး ဆရာမ်ား က အမ်ဳိးမ်ဳိး အေမ့ေက်းဇူး ေမတၱာမ်ားကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ခဲ့ၾကသည္။ ႏိုဘယ္လ္ဆုရ ခရစ္ယာန္ သီလရွင္ႀကီး “မာသာထရီဆာ” သည္ မိခင္မွ ဆံုးမစကား ဆိုခဲ့သည့္ အတိုင္း “သမီးဘဝမွာ ေအာင္ျမင္သူအျဖစ္ကို မလိုလား ရဘူး။ ဘဝမွာသစၥာတရား လက္ကိုင္ထားၿပီး စြန္႔လႊတ္သူ ဘဝ၊ အနစ္နာခံသူဘဝ၊ ခြင့္လႊတ္တတ္သူ ဘဝ အဆင့္အတန္း မွာသာ ေနထုိင္ရမယ္” ဟူသည့္ ဆံုးမစကားအတိုင္း ဆင္းရဲသား ဒုကၡိတမ်ားၾကား အကူအညီေပးခဲ့ၿပီး ႏိုဘယ္လ္ဆု ရရွိခဲ့သည္အထိ မိခင္၏ ဆံုးမစကားမ်ားက ခြန္အား တိုးေစခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ေမတၱာသုတ္ထဲမွာ ဘယ္လိုပါလဲဆိုေတာ့ “မာတာယထာ နိယံပုတၱ မာယုသာ၊ ဧကပုတၱ မႏုရေကၡ” ဆိုၿပီး ေမတၱာစစ္ ေမတၱာမွန္ကို ဥပမာေပးၿပီး ေျပာထား တာ ရွိတယ္။ ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့ တစ္ဦးတည္းေသာ သား ကို အသက္ေပးၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တဲ့ မိခင္စိတ္ဟာ ေမတၱာမွန္ ျဖစ္ပါတယ္။