Can The Future Be Predicted? (English/Turkish)

I'm trying to guess what the world will be like in the future to create a convincing background to the sci-fi stories and novels I wrote. For this purpose, I have been doing research on technologies, economic dynamics and changing social trends that have been developing for a long time.

Is it possible to predict the future in the light of the past and today's information? I believe this is partly possible. If I didn't have that kind of faith, I wouldn't have gone through all this trouble to get an idea of the future.

It is relatively easy to predict the future as it moves from micro to macro. It's relatively easy to predict the future of societies and the whole world. It is quite difficult to predict the fate of individuals and the fate of individual events. Nevertheless, with the idea that it is better than nothing, companies are trying to estimate the performance that individuals can show in the company by examining their academic and professional resumes during recruitment.

There have been cases where scenarios for the future of Turkey that are overly optimistic or pessimistic. For example, the Europeans, who had not been able to recover from the effects of the 2008 crisis in 2010, were optimistic about the future of Turkey by looking at the economic growth of that period. After 15-20 years, Turkey would capture Europe economically and socially. This situation is reversed after 2013. When interest rates started to rise in the world, Turkey suddenly lost its charm. However, from a long-term perspective, Turkey is neither flying to the moon nor sinking. It is a mediocre country, which constitutes roughly 1% of the world in terms of population and economic size.

In the history of the world, there were many economic crises and unusual economic prosperity periods that have lasted years. Nevertheless, the average world economy is growing roughly 3% annually. Population dynamics in the world and the pace of innovation causes growth. This economic growth is almost a necessity, independent of the performance of individuals, companies or even countries.

In the western world, in the 19. century, there was a great wind of determinism. Newton's law of motion states that when the initial conditions of an object are known, its motion will be completely predictable. If this is the case, it is possible to predict the future by looking at the current data. In the 20th century, quantum physics led to the weakening of the idea of determinism. Quantum physics showed that it was impossible to predict the future for objects below a certain scale. This state of uncertainty was not due to the lack of computational capacity or ignorance but to the nature of particles such as light, electrons, etc. of that scale.

Aside from quantum particles, there are also dynamics that make it difficult to predict objects on the scale we can see through the eye. The main effect of these dynamics is reaction mechanisms. Working through supply and demand movements on the chaotic functioning of markets and this aspect that has a fairly simple mathematical foundation can take place. The mechanism of action and reaction allows the emergence of complex patterns form simple mathematical components. Chaos, also known as the butterfly effect, can trigger large events of very small random effects. According to the famous example given, a butterfly's wing flap can trigger a large-scale storm when conditions are appropriate. The start of the Arab Spring with the burning of a Tunisian teenager is an example of chaotic dynamics.

Future in this chaotic world is full of surprises. Intellectuals were arguing whether Turkey would be a liberal democratic country or a communist country in the seventies . No one could predict that an Islamist power in Turkey would be in power after the millennium.

Despite all these difficulties, as you go from particular to general and expand the time window, you can distinguish the trends that have been valid for a long time.

Urbanization is such a trend. The first apartments appeared in ancient Rome. For centuries, the migration of people from small settlements to cities gradually continued. It's not in vain that the favorite places of sci-fi novels are skyscrapers. With the transition from hunter-gatherer to the agricultural society, people started to gather in villages first. Then the cities, metropolises, and megacities came. This situation has an economic basis. As people gather in urban centers, the unit cost of infrastructure such as electricity, water, internet, etc is decreasing. Economic efficiency and innovation increase by 10% when the number of people living in residential areas increases by 2 times. As the number of people doubled, economic prosperity rises by 10%. In the World, megacities like Istanbul offers the highest economic well-being to those living in that country.

Population growth is also a steady trend throughout the history of mankind. As technological advances allow more people to be fed, the population of people in the world has steadily increased. This leads to negative consequences for other living beings such as the lack of living space and environmental pollution. Today, the population in developed countries is almost at a standstill. In developing countries like Turkey, population growth rates have dramatically decreased. Rapid population growth is now unique to less developed societies in Africa, the Middle East, and the Far East. Turkey's population is expected to be stable by reaching 100 million in 2050 if large amounts of foreign migration are not taken. The world population is expected to be almost stagnant at the level of 10 billion by 2050.

According to the idea of historicism that Karl Marx took over from Hegel, the development of civilization in the world is a compulsory process independent of individuals, corporations, and societies. Marx argued that in capitalism analysis this process of development would necessarily lead to communism. He was partially right, partly wrong. The communist revolution took place not in developed countries, but in relatively less developed Russia. Communism was dissolved in 1989, although it was a newer order compared to capitalism. At least nowadays, China, who is a Communist in discourse, is a candidate for world leadership.

Kurzweil showed that historical development is not only determinant but also that this development has been accelerated by technological trends. Although Kurzweil does not refer to Hegel or Marx, I am establishing the bond.

The agenda of that era affects future predictions. The hottest agenda of the 1950s, 1960s, and 70s was nuclear energy and space studies. Deep traces of this agenda can be seen in the sci-fi novels and the sci-fi films written at the time. It was thought that the journey between planets and even stars would be possible in the 2000's when the moon was set foot. Nuclear energy would be the determinant of the future. Today, let alone travel to another star, any human being has not visited even to the neighboring planet Mars. Space 1999 series remained a pleasant memory. Flying cars are not still out there. Today's favorite energy source is not nuclear, but solar energy.

False scholars claiming to have seen the future have been in the past, and they are present today. As with any issue, we need to be cautious about the claims raised in this regard.

No matter how difficult it is to predict the future, we can't afford to give up this delightful endeavor. We have to continue our efforts to plan our future in a rational way and to prepare a better future for our children.

Image Source: https://pixabay.com/

Gelecek Öngörülebilir Mi?
Yazdığım bilimkurgu öykü ve romanlarına inandırıcı bir arka plan oluşturmak üzere gelecekte dünyanın nasıl bir yer olacağını tahmin etmeye çalışıyorum. Bu amaçla uzunca bir zamandır gelişmekte olan teknolojiler, ekonomik dinamikler ve değişen toplumsal eğilimler üzerine araştırmalar yapıyorum.

Geçmişin ve bugünün bilgileri ışığında geleceği öngörmek mümkün müdür? Bunun kısmen mümkün olduğuna inanıyorum. Böyle bir inanca sahip olmasaydım gelecek hakkında fikir sahibi olmak için bunca zahmete katlanmazdım.

Mikrodan makro plana doğru ilerledikçe geleceği tahmin etmek görece kolaylaşıyor. Toplumların ve dünyanın genelinin geleceğini tahmin etmek görece kolay. Bireylerin yazgısını ve tekil olayların akıbetini tahmin etmek epeyce güç. Yine de, hiç yoktan iyidir düşüncesiyle şirketler, işe alım sırasında bireylerin akademik ve profesyonel özgeçmişlerini inceleyerek o bireyin şirkette gösterebileceğini performansı tahmin etmeye çalışıyorlar.

Türkiye hakkında aşırı iyimser ya da fazlaca kötümser gelecek senaryoları çizildiği durumlar oldu. Örneğin 2010 yılında 2008 krizinin etkilerinden halen kurtulamamış olan Avrupalılar, o dönemki ekonomik büyümesine bakarak, Türkiye'nin geleceği hakkında toz pembe tablolar çiziyorlardı. Türkiye 15-20 sene sonra ekonomik ve sosyal bakımdan Avrupa'yı yakalayacaktı. Bu durum 2013 sonrasında tam tersine döndü. Dünyada faizler yükselmeye başlayınca Türkiye bir anda tukaka oldu. Oysa uzun vadeli bir perspektiften bakıldığında Türkiye ne uçuyor, ne de batıyor. Orta gelişmişlik düzeyinde olan, hem nüfus, hem de ekonomik büyüklük bakımından dünyanın kabaca %1'ini oluşturan vasat bir ülke.

Dünya ekonomik tarihinde krizler ve sıradışı ekonomik gönenç yılları oldu. Yine de ortalamada dünya ekonomisi kabaca yıllık %3 dolayında büyüyor. Dünyadaki nüfus dinamikleri ve yapılan inovasyonların hızı bu kadarına elveriyor. Bu ekonomik büyüme tekil olarak bireylerin, şirketlerin ve hatta ülkelerin performansından bağımsız bir biçimde, neredeyse bir zorunluluk olarak gerçekleşiyor.

Batıda 19. yüzyılda büyük bir determinizm rüzgarı esmişti. Newton fiziği bir cismin başlangıç koşulları bilindiğinde onun hareketlerinin tümüyle öngörülebilir olacağını ortaya koyar. Eğer durum böyleyse mevcut verilere bakarak geleceği tahmin etmek mümkündür. 20. yüzyılda kuantum fiziği determinizm taraftarlarının elinin zayıflamasına yol açtı. Kuantum fiziği belirli bir ölçeğin altındaki cisimler açısından gelecek tahmininin olanaksız olduğunu gösteriyordu. Bu belirsizlik hali hesaplama kapasitesinin yetersizliği ya da bilgisizlikten değil, bu ölçekteki ışık, elektronik gibi parçacıkların doğasından kaynaklanıyordu.

Kuantum parçacıkları bir yana, gözle görebildiğimiz ölçekteki cisimler açısından da tahmin güçlüğü yaratan dinamikler var. Bu dinamiklerden başlıcası etki tepki mekanizmaları. Arz talep üzerinden çalışan ve bu yönüyle oldukça basit bir matematik temel üzerinde işleyen piyasalarda kaotik hareketler gerçekleşebiliyor. Etki ve tepki mekanizması basit matematiksel bileşenlerden çok karmaşık örüntülerin ortaya çıkmasını sağlıyor. Kelebek etkisi olarak da bilinen kaos hali çok küçük rastgele etkilerin büyük olayları tetiklemesini sağlayabiliyor. Verilen meşhur örneğe göre bir kelebeğin kanat çırpması koşullar uygun olduğunda büyük ölçekli bir fırtınayı tetikleyebiliyor. Arap baharının Tunuslu bir gencin kendisini yakması ile başlaması kaos dinamiğine örnek olarak verilebilir.

Bu sürprizlerle dolu, kaotik dünyada hangi gelecek tahmininden söz ediyoruz? Türkiye liberal demokratik bir ülke mi olsun yoksa komünist mi olsun tartışmalarının yapıldığı 70'lerde aydınlar 2000'li yıllarda Türkiye'de İslamcı bir iktidarın iktidarda olacağını tahmin edebilirler miydi?

Bütün bu güçlüklere rağmen, özelden genele doğru gidip zaman penceresini de genişlettikçe çok uzun zamandır geçerli olan trendlerin ayırdına varılabiliyor.

Şehirleşme bu türden bir trend. İlk apartmanlar eski Roma'da ortaya çıkmış. Yüzyıllardır insanların küçük yerleşim yerlerinden aşamalı olarak şehirlere göçü devam ediyor. Bilimkurgu romanlarının gözde mekanlarının gökdelenler olması boşuna değil. Avcı toplayıcı toplumdan tarım toplumuna geçişle insanlar öncelikle köylerde toplanmaya başlamışlar. Ardından şehirler, metropoller ve mega şehirler gelmiş. Bu durumun ekonomik bir temeli var. İnsanlar şehir merkezlerinde toplandıkça elektrik, su, internet gibi altyapıların birim maliyeti azalıyor. Köylerden başlayarak yerleşim yerlerinde yaşayanların sayısı 2 kat arttığında ekonomik verimlilik ve inovasyon da %10 artıyor. Nüfusun ikiye katlanma sayısı arttıkça ekonomik refah da %10'luk dilimlerle yükseliyor. Dünyanın yer yerinde İstanbul benzeri megapoller o ülkede yaşayanlara ortalamada en yüksek ekonomik refahı sunuyor.

Nüfus artışı da insanlık tarihi boyunca süregelmiş istikrarlı bir trend. Teknolojik gelişmeler daha fazla sayıda insanın beslenmesine olanak sağladıkça dünyadaki insan nüfusu sürekli artmış. Bu durum diğer canlılara yaşam alanı kalmaması ve çevre kirliliği gibi olumsuz sonuçlar doğuruyor. Bugün gelişmiş ülkelerde nüfus artışı neredeyse durma noktasına gelmiş durumda. Türkiye benzeri gelişmekte olan ülkelerde de nüfus artış hızları dramatik bir biçimde azaldı. Hızlı nüfus artışı şu anda sadece Afrika, ortadoğu ve uzakdoğunun az gelişmiş toplumlarına has bir durum. Dışarıdan yüksek miktarda göç alınmazsa Türkiye nüfusunun 2050 yılında 100 milyona ulaşarak durağan hale gelmesi bekleniyor. Dünya nüfusunun da aynı tarihte 10 milyar seviyesinde neredeyse durağan hale geleceği öngörülüyor.

Karl Marx'ın Hegel'den devraldığı tarihselcilik fikrine göre, dünyada uygarlığın gelişimi bireylerden, şirketlerden ve toplumlardan bağımsız zorunlu bir süreç. Marx kapitalizm analizlerinde bu gelişim sürecinin zorunlu olarak komünizme yol açacağını öne sürmüştü. Kısmen haklı, kısmen haksız çıktı. Komünist devrim onun düşündüğü gibi gelişmiş ülkelerde değil, görece az gelişmiş Rusya'da gerçekleşti. Komünizm kapitalizme kıyasla sonradan gelişen bir düzen olmasına rağmen 1989'da çözüldü. Bugünlerde en azından söylemde komünist olan Çin dünya liderliğine aday durumda.

Kurzweil tarihsel gelişimin sadece zorunlu olmadığını, bu gelişimin aynı zamanda yine zorunlu olarak hızlandığını teknolojik trendler üzerinden gösterdi. Gerçi Kurzweil Hegel ya da Marx'a bir atıfta bulunmuyor, bağı ben kuruyorum.

Gelecek tahminlerine o çağın gündemi fazlasıyla damga vuruyor. 1950'ler, 1960'lar ve 70'lerin en sıcak gündemi nükleer enerji ve uzay çalışmalarıydı. O dönemde yazılmış bilimkurgu romanlarında, çekilmiş bilimkurgu filmlerinde bu gündemin derin izleri görülebiliyor. Uzaya çıkılıp aya ayak basılınca gezegenler hatta yıldızlar arası yolculuğun 2000'lerde mümkün olacağı düşünülmüştü. Nükleer enerji geleceğin yıldızı olacaktı. Bugün bırakın başka bir yıldıza seyahat etmeyi henüz komşu Mars gezegenine bile insanlı uçuş gerçekleştirebilmiş değiliz. Uzay 1999 dizisi hoş bir anı olarak kaldı. Uçan arabalar hâlâ ortada yok. Bugünün gözde enerji kaynağı nükleer değil, güneş enerjisi.

Geleceği gördüğünü iddia eden sahte bilginler geçmişte de olmuştu, bugün de var. Her konuda olduğu gibi bu konuda da ortaya atılan iddialara temkinli yaklaşmak gerekiyor.

Geleceği tahmin etmek ne kadar güç olursa olsun, bu zevkli uğraştan vazgeçme lüksümüz yok. Geleceğimizi akılcı bir biçimde planlamak ve çocuklarımıza daha iyi bir gelecek hazırlamak için bu konudaki çabalarımızı sürdürmek durumundayız.