اختلال دوقطبی چیست؟

‏اختلال دوقطبی (bipolar disorder) یکی از بیماری‌های روانی است که موجب نوسانات شدید خُلق‌و‌خو و عاطفه می‌شود، که شامل دوره‌های سطح بالای هیجان و دوره‌های سطح پایین هیجان و افسردگی است.

در این اختلال، زمانی که فرد افسرده می‌شود، ممکن است احساس غم و غصه و ناامیدی و از دست دادن علاقه و لذت در اکثر فعالیت‌ها داشته باشد. اما زمانی که خلق‌و‌خو به طرف مانیا و سرخوشی سیر می‌کند، احساس سرخوشی، انرژی خیلی بالا، و تحریک‌پذیری غیرمعمول دارند. این نوسانات و تغییرات خلق‌و‌خو بر میزان خوابیدن فرد، انرژی، فعالیت، قضاوت، و رفتارهای روزمره و توانایی او برای فکر کردن شفاف تأثیر می‌گذارد.

تعداد و دفعات بروز این نوسانات در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است به‌صورت نادر بروز کرده و یا اینکه تا چندین بار در طول یک سال اتفاق بیفتد. در برخی از موارد، در بین حملات، افراد مقداری علایم هیجانی و عاطفی دارند، ولی در برخی از افراد دیگر، در بین حملات هیچ‌گونه علامتی باقی نمی‌ماند.

باید دانست که اختلال دوقطبی وضعیتی است که در تمام عمر با فرد همراه است، ولی با استفاده از درمان‌های مختلف می‌توان نوسانات خلقی و علایم دیگری را که در این بیماری وجود دارد، کنترل کرد. در اکثر موارد، برای درمان این اختلال از دارو استفاده می‌شود، و مشاوره‌ی روانی، یعنی روان‌درمانی، نیز می‌تواند تا حدودی در درمان آن مؤثر باشد.

اختلال دوقطبی و اختلالات مرتبط با آن انواع مختلفی دارند. اینها شامل مانیا و هیپومانیا و افسردگی هستند. علایم آنها به‌صورت تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در خلق‌و‌خو و رفتار است، که منجر به ناراحتی قابل توجه و مشکلاتی در زندگی روزمره‌ی فرد می‌شود.

از نظر طبقه‌بندی، اختلالات دوقطبی شامل نوع ۱ و نوع ۲ و همچنین اختلال سیکلوتایمی هستند. انواع دیگری وجود دارند که بر اثر برخی از داروها یا الکل یا وضعیت‌های پزشکی، مانند بیماری کوشینگ یا اسکلروز مولتیپل و یا سکته‌ی مغزی، بروز می‌کنند.

اختلال دوقطبی در هر سنی می‌تواند بروز کند، ولی معمولاً در سنین نوجوانی و اوایل ۲۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. علایم آن بین افراد مختلف و در طول زمان متغیر است.