Meureuno Teumuleh Lam Basa Aceh: Kupi Beungoh

Ureueng tanyoe Aceh, peu lom nyang agam-agam, peu keuh lajang, lakoe, atawa nyang kana cucoe. Jep kupi na keuh saboh peukateuen wajeb.

---

GEUTANYOE ACEH, kupi nyan ka geupeuturi le eundatu teuh 'oh tanyoe mantong bijeh. Peu nyang ka geu lakap le ureueng kha nanggroe Teuku Uma bak masa prang kaphee Beulanda, "Singoh beungoh tanyoe jep kupi di keude Meulaboh, atawa lon syahid." Nyan na keuh saboh bukti kiban keuh ureueng Aceh keu kupi. Ukoran banggi kupi ka meu abudokculok. Meunanlah kira-kira haba gasa ta peugah.

Bak masa nyan Teuku Uma mantong na pikee pakat jep kupi lam peukan Meulaboh lom. Padahai ka jeulaih-jeulaih droeneuh nyan teungoh diseutot-seutot le kaphee Beulanda, keuneuek dipoh matee. Pasai sep that beungeh awak nyan suai ka keunong taki dilikeu mata. Geu peungeuet kaphee Beulanda lagee Peulandok peungeut Rimueng. Ukoran lheuh keunong peungeuet le Teuku Uma, Beulanda teu bangai-bangai, teu eunggiek-eunggiek, adak pih dikhem deuh jih peureuseh lagee ulee kameng teu tot.

Man lagee haba beuno. Ka lagee nyan beungeh ubena teuntra Beulanda, Teuku Uma mantong na reuncana geuneuk santai-santai jep kupi keudroe geuh di peukan Meulaboh. Man nyan ukoran ureueng tanyoe Aceh keu kupi, jeut jih hana that salah miseue na ureueng lawet nyoe kheuen, "Kapaleh, dumnoe mangat kupi mantong hana galak keuh? Rugoe udep kah!"

Ta deungo calitra nyang lagee nyan rupa, sang-sang roh tingat, lagee-lagee 'meu desya' teuh miseue ureueng Aceh hana galak kupi. Maka jih nyan, ulon tuan pih hana ku peu bree sagai bak meu kupi. Tiep uroe Tuhan lam jep kupi. Ukoran sikhan uroe hana keunong kupi, igoe meukap-kap keudroe, ie babah tijoh, gusi gatai, pikeran lagee-lagee mumang hana meu'oh ban. Nyan keusidup bah banggi kupi nyang ka lon tuan rasa sampoe 'an beungoh nyoe.

Teuma bak beungoh nyoe, lon tuan jep kupi lagee biasa, bak keudee langganan di Simpang Lhee. Lon tuan meulangganan kupi inoe kon peu laen meuseubab rasa kupi nyang sabee-sabee paih. Hana nyang hana paih. Tiep uroe tajak, rasa jih hana meugese meu sipadee. Tajep kupi inoe, bak ta s'et phon ka meurasa. Meukeutam bak ujong lidah, meusyuhu 'oh ilee lam rukueng. Sang-sang nah, adak miseue na weh-weueh lam hatee, 'oh ban keunong kupi inoe, nyan urosan hana jeulaih nyang ka jeut keu masalah langsong gadoh hana meuhoe sahoe.

Dilikot nibak nyan, ta peugah bah kupi cit ka meuteuntee payah ta calitra cit bacut bah tumon jih. Tumon kupi nyang jeut keu meukeusud sinoe na keuh peunajoh nyang kayem dipeuduek ateuh meja kupi. Ubena kuweh lagee-lagee timphan asoe kaya, buleukat teu cet, geutok, atawa leugh'ok biasa that ta teumeung bak keudee kupi lam gampong. Teuma miseue di kuta, kuweh nyang na ka meu moderen siangen. Kana sinan lagee kueh bakwan, risol, atawa kuweh-kuweh nyang nan jih meukilah lidah teuh bak takheun.

Meubagoe kuweh pih jeut ta hamok le geutanyoe nyang banggi kupi. Tumon kupi hana that jeut keu suai, seubab nyan urosan seulera maseng-maseng ureueng. Sama cit lagee ureueng agam na nyang galak keu dara tumbon, na nyang han jeut geu ngieng sagai miseu na dara nyang meuboh beuteh lagee padee teungoh rhoh. Maka jih nyang kayem tadeungo panton ureueng jameun kheun bah meu kupi na keuh lagee nyoe. "Rukok keu tumpang bibi. Kupi keu tumpang mata." Kupi kana, kuweh tan hana masalah, teuma miseue rukok pih tan. Nyan masalah ubee raya.