Son birkaç aydır kripto dünyasını yakından tanımak ve bu konudaki bilgilerimi güncellemek için yoğun mesai harcıyorum. Bu arada Steem ve Hive başta olmak üzere çok sayıda kripto paraya yatırım yaptım. Meseleye orta ve uzun vadeli olarak yaklaşıyorum, günlük alım satım yapmıyorum. Öte yandan, uzun zaman elimde bulunduracağım kripto paraları doğru zamanda alıp satmanın önemini de -yaşayarak- öğrenmiş bulunuyorum.

Bir varlığı ne zaman alıp ne zaman satacağımız söz konusu olduğunda akla teknik analiz geliyor. Birkaç aydır teknik analiz konusunda kendimi geliştirmeye çalışıyordum. Belirli bir olgunluk seviyesine ulaşınca bu konuda edindiğim bilgileri yazıya dökmek istedim.

Teknik analiz bir varlığın fiyatının zaman içindeki değişimine odaklanan bir disiplin. Dolayısıyla geçmişte oluşmuş fiyatların gelecekteki fiyatlar konusunda bir gösterge olduğu gerçeğinden yola çıkıyor. Ve psikolojik sebeplerden dolayı belirli fiyat hareketi kalıplarının sürekli tekrarlandığı ön kabulüne dayanıyor. Psikolojik sebeplere bir de teknik analiz bilgisine sahip olanların bilindik teknik analiz kalıplarına göre alım satım yapması eklenince yöntemin önemi bir kat daha artıyor.

Mum Grafikleri

Fiyat hareketlerini belirli bir zaman aralığını baz alarak görselleştiren mum grafikleri 18. yüzyılda pirinç tüccarı Munehise Honma tarafından icat edilmiş. Honma kayıtlarını incelerken belirli mum patternlerinin sürekli tekrarlandığını fark etmiş ve bu bilgiyi pirinç alım satımı için başarıyla kullanmış. Aşağıdaki görselde 10 Temmuz'dan bugüne kadarki günlük Bitcoin mum grafiklerini görüyorsunuz.

Görselde kırmızı ve yeşil mumlar var. Mumum yeşil oluşu o gün fiyatın gün başlangıcından gün sonuna kadar geçen sürede arttığını gösteriyor. Kırmızı mum ise o gün fiyatın düştüğünü gösteriyor. Mumların üstündeki ve altındaki çizgilerin uç noktaları ise o gün görülen en yüksek ve en düşük fiyat seviyelerini gösteriyor.

Mum grafiklerine dayalı stratejilerin tamamından söz etmek bu yazının kapsamını aşacaktır. Yine de mumlarla ilgili birkaç örnek bilgi vermek istiyorum. Uzun bir yeşil mum bir fiyat yükselişi trendinin başlangıcını işaret ediyor olabilir. Uzun bir kırmızı mum ise tersine bir fiyat düşüşü trendinin başlangıcını gösteriyor olabilir. 'Olabilir' sözcüğünü kullandım çünkü uzun mumların ertesi gün oluşacak aynı renkteki mumlarla teyit edilmesi gerekiyor.

Mumların ucundaki uzun çizgiler gün içinde fiyatın belirli bir uç noktaya giderek oradan döndüğünü gösteriyor. Uzun mumlar gibi uzun çizgilere de dikkat etmek gerekiyor.

Elbette anlamlı mum grafiği kalıpları verdiğim örneklerle sınırlı değil. Mum grafiklerini günlük olarak kullanmanın yanı sıra saatlik, 4 saatlik ya da haftalık olarak kullanmak da mümkün. Hangi zaman aralığının kullanılacağı yapılacak alım satımın vadesine göre belirleniyor.

Teknik Göstergeler(Osilatörler)

Mum grafikleri fiyat hareketlerini özetleyip görselleştirmenin dahice bir yöntemi. Zaman içinde aynı hedefe yönelik olarak teknik göstergeler üretilmiş. Osilatörler olarak da adlandırılan bu teknik göstergelerden onlarcası mevcut. Aşağıdaki resimde https://tr.tradingview.com/symbols/BTCUSD/technicals/ linki üzerinden ücretsiz olarak ulaşabileceğiniz osilatörlerin Bitcoin için güncel değerlerini görüyorsunuz.

Akla hemen bu göstergelerden hangisinin daha geçerli olduğu sorusu geliyor. Listede yer alan göstergeleri iki grupta ele almak mümkün: Momentum ölçen osilatörler ve aşırı alım/satım bölgelerini belirleyen osilatörler. Aşağı ya da yukarı yönlü bir momentum başladığında bunun bir süre devam edeceği varsayılıyor. Momentum ölçen MACD, Müthiş Osilatör gibi göstergeler yükselen ya da alçalan dalgayı yakalayıp bundan fayda sağlamak isteyenlere yol gösteriyor. Aşırı alım/satımı belirleyen osilatörler ise trend dönüşlerini tespit etmede kullanılıyor. Göreceli Güç Endeksi(RSI) ve Emtia Kanal Endeksi bu osilatörlere örnek olarak verilebilir.

Bu göstergeler gerçekten işe yarıyor mu? Hangileri piyasanın yönü hakkında daha isabetli tahminler yapmaya olanak sağlıyor?

Bir göstergenin ya da stretejinin işe yarayıp yaramadığını back-testing adı verilen bir yöntemle tespit etmek mümkün. Ethereum ve Bitcoin fiyatları üzerinde geçmiş verilere dayalı olarak yaptığım gözlemler uzmanların görüşünü destekler nitelikte çıktı. Oluşan fiyat trendlerini yakalamakta MACD, aşırı alım satım bölgelerini yakalamada RSI gayet iyi iş görüyor. Bu iki gösterge benim için favori konumda.

MACD fiyatın 12 günlük ortalamasıyla, 26 günlük ortalamasını karşılaştırıyor ve 12 günlük ortalama 26 günlük ortalamayı geçtiğinde alım sinyali veriyor. Tersi durumda ise satış sinyali oluşturuyor.

RSI son 14 günün fiyat artış ve azalışlarını dikkate alarak piyasanın nabzını tutuyor. 70 üzeri RSI değeri aşırı alım, 30'un altındaki RSI değeri aşırı satım bölgesi olarak görülüyor.

Mum grafikleri için söylediklerim osilatörler için de geçerli. Osilatörler bize dikkat etmemiz gereken bölgeleri söylüyor. Alım satım için senaryomuzu teyit edecek en az bir bilgiye daha ihtiyaç var.

Destek/Direnç Bölgeleri ve Trendler

Fiyat grafiklerinde bazen belirgin bir yükseliş ya da düşüş trendi gözle görülür hale geliyor. Bazen fiyat yatay şekilde dalgalı hareket edebiliyor. Yükseliş trendi uzun süre devam ettiğinde boğa piyasası, düşüş trendi uzun süre devam ettiğinde ayı piyasası geçerli oluyor. Yatay dalgalı hareketlerde fiyatın hareket ettiği bandın en altından alım, en üstünden satım gibi stratejiler ortaya konulabiliyor.

Destek noktası düşüşün durması beklenen noktayı, direnç noktası ise yükselişin durması beklenen noktayı ifade ediyor. Fiyatın yakın dönemde gördüğü en düşük ve en yüksek seviyelerin destek ve direnç noktaları olabileceği varsayılıyor. Fiyat bir seviyeden birden kez defa yukarıya dönmüşse bu durum oranın destek noktası olduğuna işaret ediyor. Fiyatın birden fazla kez aşağı döndüğü noktanın ise direnç noktası olduğu kabul ediliyor. Hele ki fiyat bu seviyeden üç kez dönmüşse bu durum sağlam bir fiyat dönüşü işareti olarak kabul görüyor.

Ortalamalar

Geçmişte gerçekleşen fiyatların belirli sayıda gün için alınan ortalamaları teknik analizde önemli bir veri olarak görülüyor. En popüler ortalamalar 20, 50 ve 200 günlük. Kısa vadeli bir ortalamanın daha uzun vadeli bir ortalamayı kesmesi olumlu bir sinyal olarak görülüyor. Tersi bir durum ise olumsuz olarak yorumlanıyor.

Ortalamaların basit ve üstel olmak üzere iki türü var. Üstel ortalamalar yakın zamanda gerçekleşen fiyat hareketlerine öncelik verdiği için bir parça daha popüler.

50 günlük ortalamanın 200 günlük ortalamayı yukarıya doğru kesmesi "Golden Cross" olarak isimlendiriyor ve önemli bir yukarı trend işareti olarak görülüyor. Tersi durum ise "Death Cross" olarak isimlendiriliyor ve olumsuz olarak görülüyor.

SONUÇ

Bu yazıda teknik analize genel bir giriş yapmış oldum. Yukarıda maddeler halinde belirtilen yöntemlerin kombine olarak kullanıldığı stratejiler kurgulamak mümkün.

Alıp sattığımız varlığın niteliğine dair bilgiler içeren temel analizi de bence ihmal etmemek gerekiyor. Temel analiz ve teknik analize dair ödevlerimizi yapmışsak kripto gibi çoğunlukla yukarıya giden bir piyasada para kazanmak işten bile değil. Tabii bu gibi işlerde her zaman temkinli olmakta fayda var.

Okuduğunuz için teşekkürler.