මාත් ඔබත් ඔවුණුත් නොදන්න කතාවක මට දැනෙන එකම දෙය | 10% to SL-Charity

පහු ගිය දවස් වල සීනි ප්‍රශ්න යට ගහන්නත් එක්ක viral වුණු news එකක් තමයි මේ. තාක්ෂනේ පරතෙර නොදන්න අහිංසක මහ ජනතාවට හැකර් ප්‍රහාරයක්, සයිබර් අපරාධයක් කිව්වොත් නොසෑහෙන භීතියක් ඇති කරවන එක අමාරු නෑ. මේ ආරංචිය මුලිම අපේ office එකේ share වුණේ. එතන අපි කතාවුණේ අපේ අපේ clients ල data backups තියාගෙන ඇති නේද කියල. දවසක් දෙකක් යද්දී මෙන්න මේ සිදුවීම මහා දේශපාලන කුමන්ත්‍රණයක් විදියල රූපවාහිනියේ යනවා. මේක මටත් ටිකක් අදාළ නිසා මමත් යමක් මේකෙන් ඉගෙන ගත්ත. ඒ data security කෙසේ වෙතත් අපේ රටේ media හා politics වලින් නම් පරිස්සම් වෙන්න ඕන කියන එක.

සම්පුර්ණ system එකක තියන critical ම factor එකක් තමයි data. ඔය data ගබඩා කරන්නෙ database එකක. සාමාන්‍යයෙන් නූතන commercial systems වල තනි database එකක් පාවිච්චි කරනවා අඩුයි.

සාමාන්‍ය යෙන් system එකක් සඳහා client කෙනෙක්ට options දෙකක් තියනවා. අපි ඒකට කියන්නේ High availability setup හා non-high availability setup.

නමෙන් කියනවා වගේම මේකෙදි availability ගැන තමයි කතාවෙන්නේ. අපි නම් මේ options දෙකෙන් High availability setup එකකට යන්න කියල තමයි නිතරම client ට recommend කරන්නේ. මේකෙදි වෙන්නේ අපේ ප්‍රධාන database (primary database) එකම තව වෙනත් ස්ථානයක හෝ කිහිපයක replicate කරනවා. අපි හිතමු අපි ගාව A,B,C පරිගණක 3 ක් තියනවා. අපි කරන්නේ අපේ database එක මේ පරිගණක 3 ම හදල sync කරනව. A පරිගණකයෙන් save කරන data තත්පර කිහිපයක් ඇතුලත පරිගණක 3 ම update කරනවා. මේක තමයි සරලවම High availability setup කියන්නේ. අපි හිතමු කවුරු හරි කුමන්ත්‍රණ කරුවෙක් A පරිගණකයෙන් data මැකුව කියල. HA setup එකකදී යලි යලි data එකිනෙක sync වෙලා ඒ අඩු වෙන data නැවත පුරවනව.

ඉහත සිදුවීමේදී NMRA cloud එකෙන් two terabyte data remove වෙලා කිවුවම මට හිතුනේ මේ නැති වෙලා තියෙන්නෙ backup එකක් කියල. කලබලේ හොයන්නේ බලන්නේ නැතුව ලියපු පත්තර පිටුව කියෙව්වම මට කොහෙවත් මේ backup එකක් කියල හොයාගන්න බැරි වුණා. සාමාන්‍යයෙන් පද්ධතියක් live යන්න කලින් අපි proper backup strategy එකක් හදාගන්නවා. එක client ගේ ability එක මත තමයි සිද්ද වෙන්නේ. සමහර client ල වෙනම backup store කරන්න storage mount එකක් දෙනවා. සමහරු එයාලගේ පැත්තෙන් backup එක ගන්නවා. සාමාන්‍යයෙන් daily backups වදින විදියට තමයි system design කරන්න ඕන. මේ හැම දෙයක්ම ඕනද එපාද කියල තීරණේ කරන්නේ client එක්ක කතා බහ කරලා මිසක් තනියම නෙවෙයි. ඇතැම් ආයතන මේ backups, virtual db වලින් කාලෙන් කාලෙය tape වලට නැවත backup කරල සංරක්ෂණය කරනවා. නමුත් මේ කිසි තොරතුරක් මට පත්තරෙන් නම් හොයාගන්න තිබුනේ නෑ. එහෙම නොදැන මේ සිදුවීම පිලිබඳ නිගමනයකට එන එක කොඉ තරම් වැරදිද.

සාමන්යෙන් මේ සිදුවීම රජයේ නොවන දේශපාලනීකරණය නොවූ ආයතනයක වුණා නමේ මේසා විශාල නාඩගමක් නොවෙන්න තිබුණ.

පත්තරේ මේ විස්තරේ තාක්ෂණික වශයෙන් කිසිසේත් විස්තර කරල තිබුනේ නැ. එයාලට අනුව මේක මහා සයිබර් අපරාධයක්. බෙහෙත් හිඟයක් ඇතිවෙයි කියල අනිසි බයක් ඇති කරගන්න එපා කියලත් ඒකෙම ලියල තිබුන. මෙවන් අපරාධ කරන යට එරෙහිව උපරිම දඩුවම් දෙනන කියලත් තිබුන. දහ වතාවකට වඩා එපික් ලංකා ආයතය ගැන කතා කරලා තිබුණ. මැති ඇමති වරුන්ට හා පත්තර වලට database කියන්නේ මැජික් එකක් වුණත් database එකක් maintain කරන්නත් protect කරන්නත් යන මහන්සිය දන්නේ කරන කෙනෙක් පමණයි. සාමන්යෙන් Software engineer කෙනෙක් හෝ Devops engineer කෙනෙක් තමන් හදන system එකක් live යනතුරු ඉන්නේ පුදුම විමසිල්ලෙන්. කොයි මොහොතක ගැටලුවක් ඒවිද කොයි මොහොතක database ප්‍රශ්නයක් ඒවිද, කොයි මොහොතක server crash වෙයිද කියන දේ හිත යට තියාගෙන. මොකද මේ live යන්නේ ඒ තරම් critical system එකක් නිසා. යම් ආකාරයකින් මේ system එකක පොඩි හරි ගැටලුවක් වාර්තා වුනොත් නිදි නොලබා ඒක fix කරන එකයි සම්ප්‍රදාය. එපික් ලංකා කියන්නේ ඉතාම ප්‍රසිද්ද තාක්ෂණික වශයෙන් ඉහල ආයතනයක්. මේ සිදුවීමේදී මාධ්‍ය සහ දේශපාලකයන් හැසිරුණු අයුරු ඉතා අසොබනයි කියලයි මගේ මතය.

පත්තරේ අන්තිමට අන්තිම ජේදයේ පොඩියට හංගල දාල තිබුණ කොටස දැක්කම මට තවත් එපා වුණා.

මුළු article එක පුරාවටම එක එක උදවියගේ උපකල්පන, උපදේශ, අනුමාන, ඖෂධ වංචා කුමන්ත්‍රණ කතා පුරවා අවසන සත්‍ය එක චේදයකින් මෙහෙම ලියල තිබුණ. මගේ උපකල්පනය නිවැරදි බව මට වැටහුණා. මේ මැකී ඇත්තේ backup එකකි. 2 terabyte යනු සුළු පටු ඇත වැරදීමක් නොවුණත් ඔහුද මා වැන්නෙකි. මේ සිදුවීමෙන් අනතුරුව ඔහුට හෝ ඇයට කුමක් දැනුනද කියන එක මට හිතාගන්න පුළුවන්. නමුත් අඩුම තරමේ ජනමාධ්‍ය මීට වඩා බුද්ධිමත් විය යුතු නැද්ද? අප නොදන්නා සිදුවීමකට සත්‍ය නොදැන විවිධ අර්ථකතන දෙන එක සාධාරනද?