Zeigarnik effekti

Mən həmişə imtahandan çıxan kimi,qrup yoldaşlarım soruşur ki,hansı sualllar düşmüşdü? Necə yazdın? və s. Cavabım isə özümə də maraqlı gəlirdi hər zaman. Belə ki,imtahanda düşən suallar haqqında heç nə xatırlamırdım. Sanki sualları mən yazmamışam,sanki imtahanda iştirak etməmişəm. "Nəticədə 5 sual idi və mən bunları cavablandırmışam, bunu necə unuda bilərəm axı"? -deyə düşünürdüm hər zaman. Hətta bəzən qrup yoldaşlarımın,mənim bilərək sualları demədiyimi və s. düşündüklərini düşünürdüm 😂)

Daha sonra oxuduğum kitabların birində Bluma Zeigarnik tərəfindən kəşf edilən bir effektlə tanış oldum–"Zeigarnik effekti".
Sən demə sualları unutmağım mənim "günahım" deyil imiş :)

Belə ki, Zeigarnik effektinə görə beynimiz tamamilə tamamlanmış işləri unudur. Bununla yanaşı tamamlanmamış işləri isə heç cürə unuda bilmir (tamamlanana qədər).
Zeigarnikin apardığı bir təcrübəyə görə:
Müştəri hesabı istədiyi zaman ofisiant sifariş edilən bütün yeməkləri asanlıqla xatırlayır. Ancaq, müştəri pulu ödədikdən bir neçə dəqiqə sonra ofisiantdan hesab və sifarişlə bağlı soruşduqda xatırlamaqda əziyyət çəkib.

Səbəb odur ki, hesabı ödədikdən sonra ofisiantın yaddaşında bir növ bağlanma təsiri yaranır və sifarişlə bağlı hər şey beynindən silinir.

Əvvəl də qeyd etdiyim kimi,beyin tamamlanmış işləri unutduğu kimi, tamamlanmamış işləri heç cürə unuda bilmir. Buna belə bir misal gətirə bilərəm:
Yəqin ki,bunu çoxunuz yaşamısınız- səhər oyananda bir mahnı düşüb dilinizə və gün boyu beyninizdə,dilinizdə ancaq onu zümzümə etmisiniz. Dilinizdən düşürə bilməyib,əsəbləşdiyiniz vaxtlar da olub böyük ehtimalla. Fikir versəniz hər dəfəsində mahnını yarımçıq saxlayıb hər dəfə yenidən başlamısınız və s. Burada da Zeigarnik effekti özünü göstərir :) Belə ki,mahnını hər dəfə yarımçıq saxladığınız üçün beyniniz onu unutmur və hər dəfə təkrarlayır. Belə vəziyyət yarananda mahnını tam oxuyun siz də rahat olun beyniniz də :))

Xülasə,siz keçmişdə hər hansı bir işi yarımçıq qoyduqda,beyniniz və ya şüur altınız o hadisəni nəticələndirə bilmədiyi üçün daimi olaraq beyninizdə dövr etdirir. Ta ki,iş tamamlanana qədər.