SALDA GÖLÜ VE MARS BENZERLİĞİ

Merhaba. Bu kez size Salda Gölü ile ilgili haber paylaşmak istiyorum.

Burdur'un Yeşilova ilçesindeki Salda Gölü'nün 'dünya doğal mirası' sayılması için UNESCO'ya başvuru yapıldı. Salda Gölü Koruma Derneği tarafından yapılan başvuruda Salda'nın korunması gerektiğine vurgu yapıldı. Yeşilova ilçesinde 'Türkiye'nin Maldivleri' olarak bilinen Salda Gölü'ne ilgi, ABD Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Mars'taki Jezero Krateri ile benzer bir mineral oluşumu ve jeolojik yapıya sahip olduğunu açıklamasının ardından daha da arttı.

Salda Gölü'nde araştırma yapan Prof. Dr. Balcı: Yaşamın izlerini bulmaya çok yakınız.
NASA , sosyal medya hesabı üzerinden Mars'taki Jezero Krateri'ndeki benzer bir mineral oluşumu ve jeolojik yapıya sahip olan Burdur'daki Salda Gölü'ndeki araştırma sonuçlarını paylaştı. Salda'da araştırma yapan Prof. Dr. Nurgül Çelik Balcı, "Yapılan araştırmalar sonucunda yaşamın izlerini bulmaya çok yakınız." dedi. Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu ise, "Dünyadakine benzer bu tip bir canlı aktivitesinin Mars'ın yüzeyinde olduğu tahmin ediliyor.'' ifadelerini kullandı.
Yaklaşık 7 ay süren ve bu süreçte 427 milyon kilometrelik bir yolculuktan sonra NASA'nın bir ton ağırlığındaki Rover tipi uzay aracı Perseverance, Mars'ın Jezero Kraterine indi. 9. misyonunu gerçekleştiren NASA Jezero Krateri için Salda Gölü'nde çeşitli araştırmalar yapmıştı.

2007 yılından beri bu çalışmalarda yer alan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurgül Çelik Balcı, çalışmaların heyecan verici olduğunu belirterek, "Perseverance ana misyonu astrobiyoloji, yani yaşamın izlerini aramak.

Bu robot, çok iyi bir jeolog. Göl tabanını oluşturan sedimanlardan örneklerden alacak ve bunları daha sonraki bir misyonda yer küreye dönüp daha detaylı bir çalışmaya tabii tutulacak. Bu durum misyonu daha da özel kılıyor. İnsanlığın tarihinde ilk defa bir başka gezegenden kayaçları toplayıp bununla başka bir çalışma yapılacak. Bu çok önemli ve heyecan verici. İlk defa yaşamın başka bir gezegende yaşam olma ihtimaline bu kadar yakınız. Yapılan araştırmalar sonucunda yaşamın izlerini bulmaya çok yakınız.

Bir zamanlar Mars'ta antik yaşam var olduysa neden devam etmediği sorusu da bilim insanlarını heyecanlandıracak" dedi.

SALDA GÖLÜ ARAŞTIRMALARDA ANAHTAR NİTELİĞİNDE

Jezero Krateri ile Salda Gölü'nün yapılarının benzer olması nedeniyle uzun yıllardır çalışmaların sürdüğünü ifade eden Prof. Dr. Balcı, "Jezero krateri de bazı kriterler göz önüne alarak seçildi. Yaşamın izlerinin aranacağı bir çalışmaya başladı. Salda Gölü'nün sediman ve minorolojik yapılarının benzer olması Salda Gölü'nün de bir fluval sistemle besleniyor olması gibi benzerlikler nedeniyle bütün bilim camiasında öne çıktı. Salda Gölü Jezero Kraterine yaşam arayışında bir anahtar niteliği taşıyor. Yol haritasını çizmek için kullandığı alanlardan biri" dedi.

SALDA GÖLÜ MARS'IN 3,5 MİLYAR YIL ÖNCEKİ HALİNİ GÖSTERİYOR OLABİLİR"

Prof. Dr. Balcı, Salda Gölü'nde yapılan çalışmaların Mars için çok önemli olduğunu ifade ederek, "Salda Gölü'nün çevresi kaplayan beyaz karbonat oluşumlar mikroorganizma oluşumlar vasıtasıyla oluşmuş. Yani bir bakıma mikrobiyal manifestosu Salda Gölü'nün. Mikrobiyal yollarla oluşmuş bir alanı takip eder ve izlerini anlayabilirseniz Jezero kraterinde nereye gittiğinizde bu yaşamın izlerini bulabilirsiniz bunun için bir kılavuz görevi görüyor. Bu açıdan Salda'da yapılan çalışmalar çok önemli ve önemi de artacak. Salda Gölü, bir bakıma Mars'ın ve erken yer kürenin 3.5 milyar yıl önceki halini gösteriyor olabilir" diye konuştu.

'MARS'IN GEÇMİŞİ CİDDİ BİR BİÇİMDE AYDINLANACAK'

Hacettepe Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi de olan Prof. Dr. Gökçeoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, NASA'nın sosyal medya hesaplarından birinden yaptığı paylaşımında, "Perseverance Mars Rover" gezgin uzay aracını Jezero Krateri'ne göndermelerinin ana sebebinin Salda'daki güncel birtakım ilksel canlı bakteri formlarına benzer yaşam izlerini bu kraterde araştırmak olduğunu söyledi.

Jezero Krateri'nin de bir göl olduğunu, buraya zamanında boşalan akarsuların ve buradaki karbonat minerallerinin varlığının NASA tarafından gözlemlendiğini aktaran Gökçeoğlu, "Salda Gölü'nde siyanobakterilerin aktivitesi sonucu oluşan hidromanyezit mineraller var, bunlar karbonat minerali. Benzer yapılar Jezero Krateri'nde de gözlemlenmiş." ifadesini kullandı.

"MARS'IN GEÇMİŞİ CİDDİ BİR BİÇİMDE AYDINLANACAK"

Gökçeoğlu, Salda Gölü'nde devam eden aktivitenin dünyada bilinen ilk ilksel canlı aktivitesi olduğunu vurgulayarak, "Dünyadakine benzer bu tip bir canlı aktivitesinin Mars'ın yüzeyinde olduğu tahmin ediliyor. NASA kaynaklarına göre, 'Mars'a gönderilen bu araç, orada birtakım numuneler alacak, bu numuneleri belli bir yerde istifleyecek ve daha sonra gönderilecek başka bir uzay aracıyla bu numuneler dünyaya getirilecek.' şeklinde bir planları var. Oradan getirilecek numunelerin incelenmesiyle Mars'ın geçmişi ciddi bir biçimde aydınlanacak." diye konuştu.

Jezero Krateri'nin etrafındaki yüzey şekline bakıldığında alüvyal birikintileri izleyebildiklerine değinen Gökçeoğlu, gönderilen uzay aracı sayesinde alınan numuneler incelendiğinde orada da ilksel bakteri aktivitesi sonucunda üretilen manyezit türünde karbonat mineralleri tespit edilirse Mars'ta da bir dönem dünyadaki gibi bir yaşam formundan söz edilebileceğini dile getirdi.

"SALDA EŞSİZ BİLİMSEL ÖZELLİĞE SAHİP"

NASA'nın araştırma planına Salda'daki gözlemlerini baz aldığını anlatan Gökçeoğlu, "Jezero'daki jeolojik ve mineralojik yapının Salda'ya benziyor olması NASA'daki bilim insanlarını da umutlandırdı. Salda bu açıdan eşsiz bilimsel özelliğe sahip. Oradan gelecek her bir sonucu değerlendirecekler ve Salda Gölü'nün güncel şartlarıyla karşılaştıracaklar. O yüzden Salda Gölü'nün bilimsel değeri bu gelişmelerle iyiden iyiye yükselecek." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'deki jeokimya ve hidrojeoloji araştırmacılarının da bu konuya daha çok önem göstermesi gerektiğine işaret eden Gökçeoğlu, bunun yanında Salda Gölü'nü koruma önlemlerinin de oldukça önem arz ettiğini bildirdi.

"BÖYLE BİR LABORATUVARI DÜNYA DA BULMAK MÜMKÜN DEĞİL"

Gökçeoğlu, Salda gibi bu tip özel alanların başlı başına ciddi bilimsel laboratuvarlar olduğuna dikkati çekerek şöyle konuştu:

"Salda Gölü yakın gelecekte daha çok ilgi çekecek ve burada daha çok bilimsel çalışma yapılacağı aşikar. Salda, dünyadaki ilksel yaşam formlarının gelişimine ilişkin canlı bir laboratuvar. Böyle bir laboratuvarı dünya da bulmak mümkün değil. Bizim üstümüze düşense Salda'nın mevcut durumunu korumak. Dünyanın birçok yerinde karbonat mineralleri ve manyezitler var ancak Salda'yı önemli kılan şey, ilksel yaşam formları güncel olarak kendi doğal süreçleri içinde devam ediyor. Dünyada 3,45 milyar yıl önce görülen ilkel canlıların şu anda en tipik olarak yaşadığı nadir bölge bu göl. Salda Gölü'ne bu açıdan baktığımızda dünyada tek."

"DÜNYA'DA BİRÇOK ARAŞTIRMA AÇISINDA POPÜLER HALE GELECEK"

NASA'nın Jezero ile Salda arasındaki benzerlikleri kanıtlamanın peşinde olduğuna değinen Gökçeoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bu benzerlikler ispat edilirse Mars'ta da bir dönem sıvı formda suyun varlığı ispat edilmiş olacak. Oradaki yüzey şekillerinin suyun hareketiyle olduğu ispat edilecek. Mars'ta zayıf da olsa bir atmosfer var, bir de sıvı formda su olursa bu ilksel yaşamın varlığına işaret edecek. Bu bulgularla göre 'Mars'ta ne oldu da başlayan hayat yok oldu veya gelecekte yeniden bir yaşam başlayabilir mi?' ya da 'İnsan etkisiyle bir hayat başlatılabilir mi?' sorularına yanıt aranacak. O yüzden NASA'nın bu çalışması oldukça önemli. Salda'nın popülaritesi Mars'taki benzerlikleri kanıtlandığında daha da artacak. Sadece Türkiye'de değil, dünyada birçok araştırma açısında popüler hale gelecek. Belki yakın gelecekte şu an ki mevcut koruma önlemlerinden daha da fazla Salda'yı korumamız gerekecek."

Kaynak: hurriyet.com.tr
https://www.hurriyet.com.tr/video/salda-golunde-arastirma-yapan-prof-dr-balci-yasamin-izlerini-bulmaya-cok-yakiniz-41744496