ဟစ္တလာ ဘာ့ေၾကာင့္ဂ်ဴးေတြကို သတ္သလဲ.?

သမိုင္းေနာက္ကြယ္က ေသြးစြန္းေသာ တနဂၤေႏြ ( Bloody Sunday )
ဒုတိယကမၻ႓ာစစ္အစ ပိုလန္ကို ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ျခင္း

၁၉၃၉ ခုႏွစ္အစ ဂ်ာမန္ - ပိုလန္ ပဋိပကၡမွာ ပိုလန္ေတြက ဂ်ာမန္ပိုင္နက္ အေရွ႕ပရပ္ရွား ျပည္နယ္ ထဲကို ပိုလန္ ရဲ႕ ကမ္းေျချမိဳ႕ ျဖစ္တဲ့ ဒန္းဇစ္ (Danzig) ကေန ပိုမို က်ဴးေက်ာ္ ဝင္ေရာက္ျခင္းကေန အခ်င္းမ်ား ရာက ျပသာနာ ၾကီးထြား လာခဲ့ပါတယ္။

ဟစ္တလာက ဒီျပသာနာအေပၚ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းဖို႕ကမ္းလွမ္း ေပမယ့္ တည္ၾကည္​ေလးနက္စြာ ေဆြးေႏြး ညိွနိႈင္းျခင္းကို ပိုလန္ေတြက ျငင္းဆန္ ပယ္ခ် ခဲ့ပါတယ္။

ပိုလန္ထဲရွိ လူနည္းစု ဂ်ာမန္တိုင္းရင္းသား​ေတြ လံုျခံဳ႕ေရးအတြက္လည္း ဟစ္တလာမွာ ေသာကေပြလာျပီး ဦးစားေပး စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လို႕ လာျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၃၄ ခုႏွစ္ ကတည္းက အေရွ႕ပရပ္ရွား နဲ႕ ဒန္းဇစ္ျမိဳ႕ကို ပိုလန္ေတြ က ျဖတ္ေတာက္ ထားရွိခဲ့ျပီး ဝါေဆာအစိုးရက ဒီ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕ကို စစ္ေရး အတြက္ အေရးပါ အရာေရာက္မွန္းသိလို႕ ထိန္​းခ်ဳပ္ထားခဲ့ျကပါတယ္။ ထိုနည္းတူပင္ အေနာက္ပရပ္ရွားရွိ ဆိပ္ကမ္း ျမိဳ႕ႏွစ္ျမိဳ႕ကိုလည္း ထိုနည္းတူ ပိတ္ဆို႕ထားရွိပါတယ္။

ဟစ္တလာက ေျပလည္ေအာင္ ေဆြးေႏြးဖို႕ အၾကိမ္ၾကိမ္ ၾကိဳးစားခဲ့ ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ပါ။

အဂၤလိပ္ ႏွင့္ ျပင္သစ္ ေနာက္ခံအင္အား ရွိေနတဲ့အတြက္ ပိုလန္က ဒီ ျပသာနာအေပၚ ေခါင္းမာျပီး ဂ်ာမနီ နဲ႕ ေကာင္းစြာ ေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္းျခင္း မျပဳတာ ျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ျပသာနာရဲ႕မီးစကို မီးေတာက္ ျဖစ္ေအာင္ မီး႐ိႈ႕ေပးမယ့္ ကိစၥတစ္ခုကိုလည္း ဝါေဆာအစိုးရက မဆင္မျခင္ ထပ္မံ လုပ္လာ ပါတယ္။

အေနာက္ဖက္ရွိ ပိုလန္နယ္စပ္ကို နယ္ေျမ ခ်ဲ႕ထြင္တဲ့ အေန နဲ႕ အေနာက္ဖက္ ဘာလင္ဖက္ကို ရုတ္တရက္ စီမံကိန္း ခ်ျပီး ေျမေနရာ တိုးခ်ဲ႕လာတဲ့ အျပင္ ပိုလန္ ႏိုင္ငံ တစ္ဝွမ္းလုံးရွိ တိုင္းရင္းသာလူမ်ိဳးေတြအျပင္း ဂ်ာမန္ အျခား မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ကိုလည္း လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အရ စနစ္တက် ခြဲျခား ဖိႏွိပ္ သတ္ျဖတ္ မႈ႕ေတြ လုပ္လာ ခဲ့ပါတယ္။

ညစဥ္ လိုလို ပိုလန္ နယ္စပ္ တစ္ေလွ်ာက္ ေသနတ္သံမ်ား ၾကားၾက ရျပီး ဂ်ာမနီ ထဲ ေျပးဝင္ ခိုလႈံ သူေတြ တစ္ေန႕တစ္ျခား ပိုမ်ား လာ ေနပါတယ္။

ဒုတိယ ကမ႓ာစစ္ၾကီး မျဖစ္ခင္ အခ်ိန္တို အတြင္း မွာ ပိုလန္ေတြ ရဲ႕ရက္စက္မႈ႕ေၾကာင့္ ဒန္းဇစ္ ႏွင့္ ဂ်ာမနီ ႏိုင္ငံအတြင္း ပိုလန္ မွ ထြက္ေျပး လာေသာ ဒုကၡသည္ (၈၀,၀၀၀) နီးပါး ရွိႏွင့္ ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ စိတ္ဓာတ္ ေျခာက္ျခား လန္႕ျဖတ္လွ်က္ လံုျခံဳမႈ႕ကင္းမဲ့ ေနေသာ ပိုလန္ ထဲရွိ ဂ်ာမန္ အႏြယ္ဝင္ တို႕ကို ဖိႏွိပ္ သတ္ျဖတ္ ေနျခင္း ကိစၥေတြ ပိုမို ဆိုးဝါး စြာ တိုးပြား ေနျခင္း က စစ္ျဖစ္ရန္ အေရးအၾကီးဆုံး ႏွင့္ တတိယ ေသခ်ာေသာ အခ်က္ကို ျဖစ္လာေစ ခဲ့ ပါေတာ့တယ္။

ထိုအခ်ိန္ က ပိုလန္ေတြ ရဲ႕ရက္စက္မႈ႕ေတြ ကို ကမ႓ာ က အေသအခ်ာ သိရွိ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျပင္သစ္၊အဂၤလိပ္ ႏွင့္ ႐ုရွ စစ္ႏိုင္ခဲ့ သူေတြ ေကာင္းေကာင္း သိၾက ေပမယ့္ အေရးမယူ မသိခ်င္ဟန္ ေဆာင္ ဥပကၡာျပဳ လစ္လၽွဴ႐ႈ႕ထားခဲ့ၾက ပါတယ္။

ဒီလို နည္းနဲ႕ ပိုလန္ မွ ဝါေဆာ အစိုးရ ကို ေျမႇာက္ထိုးပင့္ေကာ္ လုပ္ေပးမႈ႕ ေၾကာင့္ "ဒန္းဇစ္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း" (Danzig Massacres) ခံရမႈ႕သို႕မဟုတ္ "ေသြးစြန္းေသာ တနဂၤေႏြ ( Bloody Sunday)" ဟု ေခၚဆိုေသာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ သတ္ျဖတ္မႈၾကီး တစ္ခု စစ္ၾကီး မျဖစ္ခင္ (၅) လ ေလာက္ အလို ဧျပီလ၊ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ မွာ ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ ပါတယ္။

လက္ေတြ႕သတ္ျဖတ္သူမ်ား ကေတာ့ ပိုလန္ စစ္တပ္ က ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ျပဳေပး ထားတဲ့ ဇိုင္ယြန္နစ္ (Zionist) ဝါဒီ ဂ်ဴး လူမ်ိဳး ေတြ ျဖစ္ၾက ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ လူမ်ိဳး (၅၈,၀၀၀) ေက်ာ္ သတ္ျဖတ္ ျခင္း ခံခဲ့ ရပါတယ္။

ထို သတ္ျဖတ္မႈ႕ၾကီး ေၾကာင့္ ဟစ္တလာ အေန ႏွင့္ ပိုလန္ ကို အလ်င္အျမန္ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ပါေတာ႔တယ္။

ဒီကိစၥ ကို သမိုင္းဆရာ အေတာ္မ်ားမ်ား ဖုံးဖုံးဖိဖိ ေရးသားသလို အခ်က္အလက္ ဓာတ္ပံု မွတ္တမ္း ေတြ ကိုလည္း ဖ်က္ဆီးခဲ့ ၾကတာ ေၾကာင့္ ကမ႓ာ မွာ လူသိ နည္းေသာ ကိစၥ ႏွင့္ စစ္ၾကီး ျဖစ္ေပၚလာပံု ကြင္းဆက္ ကို ျဖတ္ျပီး စစ္ႏိုင္ သူတို႕ ထုံးစံ အတိုင္း ဂ်ာမနီ နာဇီ ဟစ္တလာ ကိုသာ အျပစ္ပံု ခ်ျပီး ေရး သား ထားခဲ့ ၾက ပါတယ္။

ထိုသို႕ ဂ်ာမန္ အႏြယ္ဝင္ေတြ ကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ ခဲ့တဲ့ ပိုလန္ လူမ်ိဳး အစိုးရ ႏွင့္ အထူးသျဖင့္ ပိုလန္ ဂ်ဴးေတြ ကို ဟစ္တလာ ရဲ႕ နာဇီ ဂ်ာမန္ေတြ က ပိုလန္ ကို သိမ္းပိုက္ျပီး ေနာက္ပိုင္း လက္စား ေခ်ခဲ့ တာ ကိုေတာ့ ကမ႓ာက မေမ့ႏိုင္ေအာင္ ယေန႕အထိ ထုတ္ေဖာ္ ၾကလွ်က္ ရွိပါတယ္။

အေနာက္ ပရပ္ရွား မွာ ရွိသည့္ ဂ်ာမန္ အႏြယ္ဝင္ အိမ္မ်ား ကို ပိုလန္ အစိုးရ စစ္သားမ်ား ႏွင့္ ဇိုင္ယြန္နစ္ ဂ်ဴးမ်ား က အၾကမ္းဖက္ လုယက္၊ မီး႐ိႈ႕၊ မုဒိမ္းက်င့္ ၾကယံုမွ် မက အမ်ိဳးသားမ်ား ကို ျမိဳ႕ျပင္ ထုတ္ လက္ေနာက္ျပန္ ၾကိဳးတုတ္ ျပီး တန္းစီ ပစ္သတ္ ခဲ့ ပါတယ္။

ဒီလို အေျခအေနဆိုး ေအာက္ မွာ ဟစ္တလာ အေန နဲ႕သူ႕လူမ်ိဳးေတြ ကို ပိုလန္ ကေန ကယ္မထုတ္ ႏိုင္ရင္ သို႕တည္းမဟုတ္ စစ္ေရးအရ ဝင္ေရာက္ မတားဆီး ႏိုင္ဘူး ဆိုလွ်င္ သူ႕လူမ်ိဳး အားလုံး ေသခ်ာေပါက္ အသတ္ခံ ရမယ္ ဆိုတာ ကို စိုးရိမ္မႈ အျပည့္ ရွိ ေနသည္။

အကယ္၍ စစ္ေရး အရ တုန္႕ျပန္ ျပန္ရင္ လည္း ပိုလန္ အစိုးရ ရဲ႕ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္တဲ့ ျပင္သစ္ ၊ အဂၤလိပ္ တို႔နဲ႕ အေသအခ်ာ ထိပ္တိုက္ တိုးမယ္ ဆိုတာ တြက္ခ်က္ လို႕ ရေပ မယ့္ ဆိုဗီယက္ ႐ုရွ က ဝင္ပါ မည္ေလာ (သို႕) လက္ေရွာင္ ေနမည္ လား ဆိုတာ ကို ခ်ီတံု ခ်တံု စဥ္းစားရ ၾကပ္ေနတာ ေၾကာင့္၊ ႐ုရွ ပါဝင္ မလာႏိုင္ေအာင္ ဂ်ာမန္ ႏိုင္ငံျခား ေရး ဝန္ၾကီး ရစ္ဘင္ထေရာ့ ( Joachim von Ribbentrop ) ကို ေမာ္စကိုသို႕ ေစလႊတ္ ျပီး ႐ုရွ ေခါင္းေဆာင္ စတာလင္ ( Joseph Stalin )၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ေကာ္မစ္စာ မိုလိုေတာ့တို႕ ႏွင့္ ေဆြးေႏြး ညွိႏိႈင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ ခဲ့ပါတယ္။

ရစ္ဘင္ထေရာ့ ၏ ၾကိဳးပမ္းမႈ႕ေၾကာင့္ "ဂ်ာမန္ - ဆိုဗီယက္ မက်ဴးေက်ာ္ေရး စာခ်ဳပ္ ( German-Soviet Nonaggre-ssion Pact) ကို စစ္ၾကီး မျဖစ္ခင္ တစ္လ အလို ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၂၃ ရက္ မွာ ေအာင္ျမင္စြာ ခ်ဳပ္ဆို ႏိုင္ခဲ့ ပါေတာ့တယ္။

ပထမ ကမ႓ာစစ္အတြင္း မွာ သာမန္ ဆက္သား စစ္သားေလး ဟစ္တလာ ၏ ႏွလုံးသားထဲ စြဲျမဲ အမာရြတ္ထင္ က်န္ရစ္ေနေသာ ဂ်ာမနီ စစ္ရွုံး ေစသည့္ "ေနာက္ေက်ာ ဓားထိုး ခံရျခင္း" မွ လြတ္ကင္း ေအာင္ ယခု ဆိုလွ်င္ ဆိုဗီယက္ ႐ုရွ ကို ေနာက္ေက်ာလံုေအာင္ ေခြၽးသိပ္ ႏိုင္ခဲ့ျပီ မို႕သူ႕လူမ်ိဳး အားလုံး ကို ကယ္တင္ရန္ ႏွင့္ အဖု အထစ္မရွိ ေနာက္ ေျခလွမ္း တစ္လွမ္း လွမ္းရန္ အဖက္ဖက္ က အဆင္သင့္ ျဖစ္ခဲ့ျပီ မဟုတ္ ပါေလာ။

ထိုသို႕ေသာ ေနာက္ ေျခလွမ္း တစ္လွမ္းကေတာ့......။

နံနက္ လင္းအားၾကီး ၄ နာရီ ၄၅ မိနစ္ မွာ ဂ်ာမန္ စစ္တပ္ၾကီး နယ္စပ္ ေက်ာ္ျဖတ္ျပီး ပိုလန္ကို အလုံး အရင္း ႏွင့္ ဝင္တိုက္ ပါတယ္။ German Luftwaffe လို႕ေခၚတဲ့ ေလတပ္ ႏွင့္ ပိုလန္ ေရတပ္ အေျခစိုက္ရာ ေဘာ္လ္တစ္ ပင္လယ္ထဲ ရွိ စစ္ စခန္း ေတြကို ဂ်ာမန္ စစ္သေဘၤာ၊ ေရငုပ္ သေဘၤာ (U-boats) ေတြ နဲ႕ပါ ေျမျပင္ တိုက္ခိုက္ခ်ိန္ ႏွင့္ တစ္ခ်ိန္တည္း လိုလို တိုက္ခိုက္ ပါတယ္။

ဂ်ာမန္ စစ္သည္ေပါင္း တစ္သန္းေက်ာ္ ႏွင့္ အၾကီးအက်ယ္ ထိုးစစ္ဆင္ျခင္း အေၾကာင္း က ပိုလန္ အစိုးရ ထက္ ၎တို႕ေနာက္မွာ႔ ေျမႇာက္ေပး ေနတဲ့ အဂၤလိပ္ နဲ႕ ျပင္သစ္ ကို အင္အားျပျခင္း က အဓိက အခ်က္ ျဖစ္တယ္။

တစ္ခ်ိန္တည္း မွာ ဟစ္တလာက က႐ိုးလ္ ေအာ္ပရာ ဇတ္႐ံု ကို ႐ိုက္ခ်္စတက္ လႊတ္ေတာ္ လုပ္ျပီး ကမ႓ာ ကို မိန္႕ခြန္းေျပာ ၾကားပါတယ္။

သာမန္ထက္ ထူးျခားျပီး အံ့မခန္း ေသာ သူ၏ မိန္႕ခြန္း ထဲတြင္ " ဒန္းဇစ္ျမိဳ႕ဟာ ယခင္ ကတည္း က ဂ်ာမန္ ယဥ္ေက်းမႈ႕နဲ႕ ထြန္းကား လာတဲ့ ဂ်ာမန္ျမိဳ႕ ျဖစ္တယ္။

ဒီ ကေန႕ ကိုယ့္ျမိဳ႕ ကို ကိုယ္ျပန္ ယူတယ္။ ပိုလန္ သံအမတ္ ကို လြန္ခဲ့ တဲ့ သုံးပတ္ အလို အခ်ိန္ ကတည္း က သတိေပး ထားတယ္၊

ဒီလို သာ ကြၽႏု္ပ္တို လူမ်ိဳးေတြ ကို ခင္ဗ်ားတို႕ တစ္ေတြ ဆက္လက္ ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပန္း ေနမယ္၊ ဒန္းဇစ္ျမိဳ႕ကို ေမာင္ပိုင္ စီးျပီး စီးပြားေရး အရ ထိုးႏွက္ ေနမယ္ ဆိုရင္ ေတာ့ ကြၽႏု္ပ္သီးခံ ႏိုင္ေတာ့မယ္ မဟုတ္ဘူး လို႕ ေျပာခဲ့တယ္၊

ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္း ၾကရ ေအာင္လို႕ အၾကိမ္ၾကိမ္ ေျပာခဲ့ ေပမယ့္ ဂ႐ုမစိုက္ လစ္လ်ဳ႐ႈ႕ တဲ့ အေျဖ ကို ခင္ဗ်ားတို႕ ဒီေန႕ရၾက တာ ျဖစ္တယ္" ဟု ပိုလန္ အစိုးရ ကိုလည္း တိုက္႐ိုက္ ရည္ညႊန္း ေျပာၾကား သြားခဲ့ ပါတယ္။

ယခု အခ်ိန္ မွာေတာ့ ဘယ္အရာက မွ သူ႕ရဲ့ စစ္တပ္ၾကီး ကို မဟန္႕တားႏိုင္ သလို ပိုလန္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ေတြ႕ျမင္ ေနရတာ ေတာ့ ဗုံးတစ္လုံးျပီး တစ္လုံး က်ေရာက္ ေပါက္ကြဲ ေသေၾက ပ်က္စီးျခင္းနဲ႕သာ ႏွစ္ပါး သြားေနရ ပါျပီ။

ဂ်ာမန္ လက္နက္ကိုင္ တပ္မေတာ္ ကို အထင္ေသး တြက္ခ်က္မႈ႕ မွားခဲ့တဲ့ အတြက္ ပိုလန္ အစိုးရ တန္ဘိုး ၾကီးစြာ ေပးဆပ္ ခဲ့ရ သလို ဂ်ာမန္ လို Blitzkrieg ( Lightning War / လွ်ပ္တစ္ျပက္ ထိုးစစ္၊ ေျပာက္က်ားစစ္) လို႕ေခၚတဲ့ ေရွာင္တခင္ လ်င္ျမန္ တဲ့ အဟုန္ နဲ႕ ရုတ္တရက္ မထင္မွတ္ဘဲ ထိုးစစ္ ဆင္ေသာ စစ္နည္း ဗ်ဴဟာ ကို ပိုလန္ စစ္တပ္ တြန္းလွန္ ႏိုင္စြမ္း မရွိပါ။

စစ္ၾကီး မျဖစ္ခင္ေလး အခ်ိန္ မွာ ပိုလန္ ႏိုင္ငံထဲ ရွိ ဂ်ာမန္ လူမ်ိဳး ( ၅၈,၀၀၀ ) ကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ခဲ့ တဲ့ ကိစ ၥကို ပိုလန္ ကို သိမ္းျပီး မဆိုင္းမတြ အက္ဥပေဒ ျပ႒ာန္း ၍ အေရးတၾကီး ေဆာင္ရြက္ ပါတယ္။

၁၉၃၉ ခု၊ ၃၁ ဩဂုတ္ ႏွင့္ ၆ ရက္ စက္တင္ဘာ အၾကား စက္တင္ဘာ (၃) ရက္၊ ဘရြန္းဘတ္ (Bromberg) ျမိဳ႕ မွာ အထင္ကရ အထြတ္အထိပ္ အၾကီးအက်ယ္ သတ္ျဖတ္ ခဲ့တဲ့ ေနာင္ေသာ အခါ "ေသြးစြန္းေသာ တနဂၤေႏြ" (Bloody Sunday) လို႕ သိခဲ့ ၾကတဲ့ ဂ်န္မန္ လူမ်ိဳးေတြ ကို အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့မႈ႕ႏွင့္ ဆက္လက္ ၍ က်ဴးလြန္ ေန ၾကတာ ဟာ ဂ်ာမန္ တပ္ေတြ Lowitsch ျမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိ တဲ့ စက္တင္ဘာ (၁၈) ရက္ အထိ ရွိေန ခဲ့ျပီး ၎တို႕ေရာက္ ရွိလာ ခ်ိန္မွ သာ ဒီ သတ္ျဖတ္မႈ႕ ေတြ ကေန ဂ်ာမန္ တိုင္းရင္း သားေတြ လြတ္ေျမာက္ ခဲ့ၾက ရ ပါေတာ့တယ္။

ဒီ အေၾကာင္းေတြ ကိုလည္း ကမ႓ာ့သမိုင္း မွာ ယေန႕အထိ ထင္ထင္ရွားရွား ေဖာ္ျပမႈ႕ မရွိဘဲ ေပ်ာက္ဆုံး လွ်က္ ရွိေန သလို ထိုသို႕ ရက္စက္ ယုတ္မာေသာ အျဖစ္ ကို က်ဴးလြန္သူ အေပါင္း ျပစ္မႈ ထင္ရွား သျဖင့္ ဂ်ာမန္ လက္ေျဖာင့္ တပ္သားတို႕၏ ပစ္သတ္ခံ ရျခင္း ျဖင့္ အသက္ ကို အသက္ျဖင့္ သာ ျပန္လည္ ေပးဆပ္ ခဲ့ရ ပါေတာ့တယ္။

Ref:သူရိယေနဝန္း ဂ်ာနယ္ - «AndrewSoe» သမိုင္းက မေျပာေသာ ဟစ္တလာ အေၾကာင္းမ်ား အခန္းဆက္ မွ
Photo google