Wojna domowa w Nigerii

Dzień dobry!
Dziś chciałbym pierwszy raz zmierzyć się z dłuższą formą posta na tym portalu i opisać przynajmniej pobieżnie pewien zapomniany konflikt - wojnę domową w Nigerii, a także wcześniejsze jej dążenia do niepodległości. Jeśli odbiór tego co tu napiszę będzie pozytywny, to być może raz na jakiś czas będę was częstował takimi właśnie opisami jakiegoś wydarzenia historycznego. Na pierwszy ogień poszła Nigeria, gdyż zawsze interesowałem się czarnym lądem, a jego konflikty często bywają wyśmiewane i sprowadzane do hehe gupich mudżynów. Aby jednak wprowadzić się w sytuację Nigerii w latach 60, opiszę tu zwięźle sytuację tego terenu w latach wcześniejszych.
Jak zapewne wam wiadomo, jeszcze do lat 60 XIX wieku ziemie Afryki nie były w większości podporządkowane żadnemu z europeiskich państw. Podobnie było z Nigerią. Oczywiście, na wybrzeżach znajdowały się faktorie handlowe, które zajmowały się początkowo handlem niewolnikami, a później olejem palmowym, czy nawet drewnem.
Sytuacja zaczęła się diametralnie zmieniać pod koniec XIX wieku, gdy kolonizacja Afryki znacząco przyspieszyła. Zainteresowanie rodziła także ziemia położona u ujścia Nigru - Nigeria. Z inicjatywy brytyjskiego polityka - George’a Taubmana Goldiego połączono faktorie handlowe znajdujące się na wybrzeżu, a także rozpoczęto dalsze badania w górę rzeki. W 1885r. powstała Królewska Kompania Nigru, która kontynuowała podporządkowywanie tych terenów Brytyjczykom. W 1900 roku kompania ta przeszła pod kontrolę rządu brytyjskiego, zaś w 1901r. Nigeria stała się protektoratem Wielkiej Brytanii. W 1914r. przekształcono ją w “Kolonię i protektorat Nigerii”. W kolonii tej jednak wciąż zachowany był system pośredni rządów, a Nigeria była do 1946r. rządzona jako 2 odrębne terytoria.
W 1947r. wprowadzono nową konstytucję dla Nigerii która dzieliła ją na 3 najważniejsze części:
północ - zarządzana przez Islamskich emirów.Najsłabiej rozwinięta gospodarczo, pod względem infrastruktury, a także edukacji. W 1949r. w regionie tym powstał Kongres Ludów Północy - partia reprezentująca muzułmańskich mieszkańców tej część kolonii.
zachód - Zdominowany był przez plemię Joruba. Był to najbogatszy region kraju - dzięki plantacjom kakao. Także ono powołało “swoją” partię polityczną.
wschód - Obszar kluczowy w naszej opowieści. Populacja tego regionu była stosunkowo najlepiej wykształcona. Główną rolę odgrywało tu plemię Ibo. Powstała w 1944r. Rada Narodowa Nigerii i Kamerunu była pierwszą partią reprezentującą ludność rodowitą na terenie Nigerii. Jej przywódcą został Nnamdi Azikiwe. Nie objęła ona jednak całości Nigerii swoim wpływem;postrzeganą ją jako reprezentanta interesów Ibo.
Kolejne konstytucję z 1952 oraz 1954r. jeszcze bardziej podkreślały różnice pomiędzy regionami. Ta druga powołała Federację Nigerii(wciąż w ramach Imperium Brytyjskiego)
z trzech wcześniej opisanych regionów, a także Kamerunu południowego, od 1950r. włączonego do Nigerii, z przyznaną w 1954r. autonomią. W kolejnych latach wymieniona wcześniej Rada Narodowa Nigerii i Kamerunu zyskała poparcie także na zachodzie kraju.
Po zawarciu sojuszu z reprezentującym północ Kongresem Ludów Północy stała się ona dominującą partią na terenie Federacji.
Pierwszego października 1960r. Nigeria uzyskuje niepodłegłość, a rządzącą partią staje się wymieniona wcześniej Rada Narodowa Nigerii i Kamerunu(NCNC). Nigeria nadal pozostaje członkiem brytyjskiej wspólnoty narodów, oraz dominium brytyjskim.
W tym czasie opracowana zostaje myśl polityczna NCNC - zikism, która zakłada, że prawdziwą niezależność tylko po odzyskaniu przez czarnego człowieka godności i niezależności.
Trzy lata po uniezależnieniu się, Nigeria przekształca się w republikę. U władzy wciąż pozostaje NCNC w koalicjii z Kongresem Ludów Północy(NPC). Premierem zostaje przywódca NCNC - Azikiwe, zaś prezydentem Abubakar Tafawa Balewa - przedstawiciel ludności Islamskiej.Między regionami kraju wciąż dochodzi do napięć - północ oskarża południe o chęć przejęcia kontroli nad władzami federalnymi. Po zamordowaniu prezydenta Balewy dochodzi do zamachu stanu przeprowadzonego przez oficerów z plemienia Ibo. Podejmuje on próbę zniesienia Federacji i przejęcie kontroli przez plemię Ibo, jednak już kilka miesięcy później dochodzi do kolejnego przewrotu - do władzy dochodzi Yakubu Gowon. Podejmuje on próbę ustabilizowania kraju, jednak nie udaje się to i dochodzi do pogromów około 90 tysięcy przedstawicieli plemienia Ibo na północy. W międzyczasie, generał Odumegwu Ojukwu doprowadza do oderwania się od Nigerii wschodniej części - bogatej w złoża ropy. Ogłasza ona niepodległość jako Biafra. Początkowo sukcesy odnoszą rebelianci, jednak już w czerwcu 1967r. następuje ofensywa Nigerii. Przejęte zostają obszary na których prowadzone jest wydobycie ropy, a także nałożona zostaje blokada, co doprowadza do klęski głodu. W kolejnych latach Biafra ponosiła kolejne klęski militarne, zaś nigeryjska blokada doprowadziła do katastrofy humanitarnej, w której zginęło nawet do 2 milionów, z ośmiomilionowej populacji Biafry. Ostatecznie w 1970r. rząd federalny podporządkował sobie Biafrę, zaś gen. Ojukwu uciekł za granicę. Co jeszcze w tym konflikcie było ciekawe, to fakt, że dowódcą biafrańskich sił zbrojnych był Polak - Jan Zumbach, wcześniej pilot dywizjonu 303. Ten osławiony Polak zasłynął tam po raz kolejny - wykonując atak na nigeryjskie lotnisko w którym zginął szef sztabu wojsk federalnych.
Po zakończeniu konfliktu prezydent Gowon dążył do ocalenia jedności kraju. Zrezygnowano z postbrytyjskiego podziału kraju na 3 regiony według kryterium etnicznego, zamiast tego podzielono go na 12 stanów z własnymi organami, co przyczyniło się do zmniejszenia międzyetnicznej rywalizacji. Po 1973r. Nigeria zaczęła szybki rozwój, głównie dzięki pieniądzom z ropy naftowej, której cena wówczas wzrastała. W 1975r. Gowon został obalony kolejnym przewrotem, jednak to już temat na oddzielną historię.
Co sądzicie o konflikcie w Biafrze?
Mam nadzieję, że tekst wyszedł mi w miarę przystępnie i daje się go przeczytać, a także że niczego nie pomyliłem. Dajcie znać, czy wam się spodobał, jeśli tak, to postaram się raz na tydzień - dwa opowiadać o jakichś wydarzeniach historycznych, przede wszystkim z XIX i XX wieku, jednak nie dotykając drugiej wojny światowej.