Sarsılmış Bebek Sendromu

sarsılmış bebek sendromu (sbs), uluslararası literatürde bilinen isimleriyle shaken baby syndrome (sbs) veya abusive head trauma (aht); toplum tarafından az bilinen ve doktorlar tarafından teşhis edilmesi oldukça zor bir çocuk istismarı çeşididir.

sbs’ye neden olan olay; genellikle 2 yaş altı çocukların bir yetişkin tarafından herhangi (!) bir nedenle omuzlarından, kollarından, göğüs bölgesinden veya nadiren bacaklarından tutulup kuvvetlice sarsılması / sallanmasıdır. bebeklerin vücut hacminin küçük olmasına karşın baş/gövde oranın yüksek olması; sarsma sırasında, zaten zayıf olan boyun kaslarının baş kontrolünü güçleştirir ve başın öne-arkaya 240 dereceyi bulan açılarda savrulmasına ve neticesinde ciddi kafa travmalarına hatta ölüme sebebiyet verir. sarsma öldürecek ya da nörolojik bulgular yaratacak kadar şiddetli olmadığında, kurban günler veya haftalarca süren beslenme güçlüğü, kusma, uykuya eğilim ve huzursuzluk gibi belirtilerle kendini belli edebilir.

sbs’ye neden olan davranışların temel sebebi bilinçsizlik / eğitimsizliktir. birçok durumda istismarcı, bebeğe zarar verdiğinin farkında bile değildir. hatta bebeğin nedensiz bir şekilde sürekli ağlaması ve bakıcının (anne, baba, dadı, abi, abla vs.) ne yaparsa yapsın susturamaması sebebiyle sinirlenip / cinnet geçirip şiddet uygulamaktan kaçındığını zannederek bebeği sadece (!) sarsması birçoğumuzun şahit olduğu bir durumdur diye tahmin ediyorum.

durumun ciddiyetini kavramak için biraz rakamlara bakalım. sbs, kaza dışı kafa travmasının (kdkt) bir alt ve en çok rastlanan türüdür. kaza dışı kafa travması, en sık ilk bir yaşta görülür ve bebeklik çağının en sık görülen doğal olmayan ölüm nedenidir. bebeklik döneminde görülen ciddi kafa travmalarının %90’dan fazlası, iki yaş altında; kafa travmasından ölen çocukların %80'i ise kdkt nedeniyledir. amerika birleşik devletleri'nde (abd), 2005 yılı verilerine göre her yıl 1200-1500 çocuğun sbs’ye maruz kaldığı ve 300 çocuğun bu nedenle öldüğü bildirilmektedir. türkiye’de ise henüz bu konuyla ilgili yalnız bir çalışma vardır.

kaynak 1, kaynak 2, özellikle bunu okumanızı tavsiye ederim: ailelerin sarsılmış bebek sendromu konusundaki bilgi ve tutumları