Sa Fu Lo Bawa byarrr
ေလာေလာဆယ္ gpမွာ 
postတင္ျခင္းကိုရပ္နားထားပါအံုးမည္ တင္ေပးမည္ဟုေျပာထားေသာ၅၅၀နိပတ္ေတာ္(အမွတ္စဥ္၂၇၀ထိေရးၿပီးထားၿပီ)မ်ားကိုလဲတင္မေပးႏိုင္ေတာ့သလိုgroupမွpostမ်ားကိုshareခြင့္ပိတ္တဲ့အေနႏွင့္close groupထားရပါအံုးမည္😔😔😔group ကိုဖ်က္ရမလားဘယ္လိုလုပ္ရမလဲညစ္ေနရတဲ့အခ်ိန္(မဖ်က္ပါဘူး)ဒါေတြကိုShareလာၾကေသးတယ္ေနာ္ ေတာ္ေတာ္အသိတရားမ႐ွိတဲ့လူေတြပဲ😡😡😡မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး အတြင္းရွိ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အလြန္ေက်ာ္ေစာေသာ အင္းဝျမိဳ႕ျဖစ္သည္။
ၿမိဳ႕သက္တမ္းမွာ ၁၉၁ ႏွစ္တိုင္ၾကာျမင့္သည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတစ္ေလၽွာက္တြင္ မင္းဆက္ေပါင္း ၃ ဆက္
၄ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ နန္းစိုက္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။
ထိုမင္းဆက္မ်ားမွာ အင္းဝမင္းဆက္(၁၃၆၄-၁၅၂၇/၁၅၅၅)
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ (၁၆၀၀-၁၇၅၂) ႏွင့္
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ (ႏွစ္ႀကိမ္) အင္းဝၿမိဳ႕သည္ ဧရာဝတီျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ငယ္ျမစ္ (ဒုဌဝတီျမစ္)တို႔ ဆုံရာအရပ္တြင္ တည္ရွိသည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ (၁၁)မိုင္ခန္႔ ေဝးသည္။
အင္းဝၿမိဳ႕တည္ရွိေသာ ေနရာသည္ မိုးကာလ ေရတက္ခ်ိန္တြင္ ေရမ်ားဖုံးလႊမ္းတတ္ေလ့ရွိကာ ေရျပန္က်ခ်ိန္တြင္ မညီညာသည့္ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ေၾကာင့္ ျမစ္က်ိဳးအင္းမ်ားျဖစ္က်န္ေနတတ္သည္ ဟုဆိုသည္။ မူလအစက အင္းဝေနရာတြင္ ၿမိဳ႕တည္ရန္ ပင္းယတစ္စီးရွင္သီဟသူ သည္ သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္တည္ေသာ္လည္း ျမစ္ေရတက္ခ်ိန္တြင္ ေရပတ္လည္ဝိုင္းကာ ၿမိဳ႕ကိုေရတိုက္စားသျဖင့္ ၿမိဳ႕ပ်က္ေလသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ သတိုးမင္းဖ်ား(၁၃၆၄-၁၃၆၇) အင္းဝၿမိဳ႕တည္စဥ္ ထိုအင္းမ်ားရွိသည့္ေနရာကို ေျမဖို႔ျခင္းမ်ားကို ဦးစြာျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
အင္းမ်ားရွိရာအရပ္ျဖစ္သည္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျမစ္ႏွစ္ေၾကာင္းဆုံရာ ျမစ္ဝတြင္ရွိသည္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း အင္းဝ ၿမိဳ႕ဟုေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
၁၊ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ ၁၃၆၅ က သမုတ္ခဲ့သည့္ နာမည္မွာ ရတနာပူရ ျဖစ္သည္။ ပင္းယသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕နန္းတည္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ၿမိဳ႕တည္စဥ္ကအင္း၉အင္းကို ယၾတာေခ်သည့္ အေနျဖင့္ ေျမဖို႔ေစေသာေၾကာင့္ အင္းနဝဟူ၍လည္းေခၚၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္း ေညာင္ရမ္းေခတ္အေရာက္ အဝ ၊ ေ႐ႊဝ အစရွိသျဖင့္ ေခၚေဝၚၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာမ်ားတြင္မူ (အခြဆုံ) ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္းမ်ိဳးျဖင့္လည္း ေခၚသည္ကိုေတြ႕ရတတ္သည္။ “‘တုတ္ခြန္သြင္း-အင္းဝၿမိဳ႕တည္”‘ ဆိုေသာ ရာဇဝင္အမွတ္အသားအရ သကၠရာဇ္ (၇၂၆)ခုႏွစ္တြင္ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယႏွင့္ စစ္ကိုင္းတို႔ကို ဖ်က္သိမ္း၍ အဝ (အင္းဝ) ေနျပည္ေတာ္ကို တည္ေထာင္သည္။ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္သူမွာ အင္းဝမင္းဆက္ကို စတင္တည္ေ 
ထာင္သူ တေကာင္းမင္းဆက္ သတိုးမင္းဖ်ား ျဖစ္သည္။ သတိုးမင္းဖ်ားသည္ ပင္းယၿမိဳ႕ႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားကို ေအာင္ႏိုင္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ပင္းယၿမိဳ႕တြင္ ေခတၱစံေနေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၂၆-ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း(၆)ရက္၊ အဂၤါေန႔ (ေအဒီ-၁၃၆၄)တြင္ အင္းဝၿမိဳ႕ကို စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
ၿမိဳ႕တည္သကၠရာဇ္ကို {ထုတ္ခြန္သ အင္းဝတည္} ဟူ၍ အမွတ္သညာ ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတို႔၏ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တင္စားကာ ရတနာပူရ အင္းဝေ႐ႊၿမိဳ႕ေတာ္ ဟူ၍ ေခၚေဝၚသမုတ္သည္။ ဧရာဝတီ၊ ဒုဌဝတီ၊ စမုံ၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ ပန္းေလာင္ ျမစ္ငါးခုဆုံရာအရပ္တြင္ အင္းေလးခုကိုဖို႔ၿပီး ၁၃၆၅တြင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ရတနာပူရ ဟု၎၊ နန္းေတာ္အား ေ႐ႊဘုံသာ ဟု၎ သမုတ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွအစျပဳသည့္ အင္းဝမင္းဆက္ တစ္ေလၽွာက္လုံးတြင္ အင္းဝမွာ ျမန္မာ မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ ေအာက္ျပည္အရပ္ ရာမညမွ မဂဒူး မင္းဆက္ႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ မင္းဆက္မ်ားမွာ ရွမ္းမင္းမ်ား (သို႔) ရွမ္းေသြးႏြယ္ေသာမင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အင္းဝေခတ္ကို ပထမံရွမ္းေခတ္ဟု ေခၚၾကသည္။
အင္းဝမင္းဆက္မွ ဒုတိယမင္းဆက္ျဖစ္သူ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲမွသည္ စတုတၳေျမာက္ မင္းဆက္ျဖစ္သူ ဘုရင္မင္းေခါင္ လက္ထက္မ်ားအထိ ဟံသာဝတီ မြန္ဘုရင္ ရာဇာဓိရာဇ္ ႏွင့္ အင္းဝ-ဟံသာဝတီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးမင္းျဖစ္သည့္ ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္ အင္းဝ၏ အင္အားဩဇာ ယုတ္ေလ်ာ့ က်ဆင္းခ်ိန္တြင္ အင္အားႀကီးမားလာသည့္ မိုးၫွင္းစလုံ ႏွင့္ ၎၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္းဝကို သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီး ေ႐ႊနန္းေက်ာ့ရွင္လည္း က်ဆုံးေလသည္။
ထို႔ေနာက္ သိုဟန္ဘြားမင္းျပဳရာ ရက္စက္လြန္းလွသျဖင့္ ျမန္မာအမတ္ မင္းႀကီးရန္ေနာင္က ဦးေဆာင္လုပ္ႀကံလိုက္သည္။ မင္းႀကီး ရန္ေနာင္အား မႈးမတ္တို႔က နန္းအပ္ေသာ္လည္း အျခား ရွမ္းေစာ္ဘြား တစ္ဦးျဖစ္သည့္ အုန္းေဘာင္ခုံမႈိင္းအား နန္းအပ္ရန္ မွာၾကားခဲ့ၿပီး ရဟန္းျပဳကာ ေတာထြက္သြားခဲ့သည္။
ဘုရင့္ေနာင္ ဟံသာဝတီတြင္ နန္းတက္ၿပီးေနာက္တြင္ အင္းဝကို သိမ္းပိုက္ကာ ညီေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္ထင္အား သတိုးမင္းေစာဘြဲ႕ျဖင့္ အင္းဝဘုရင္ခံအျဖစ္ နန္းအပ္ကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ဘုရင့္ေနာင္၏ူားေတာ္ နႏၵဘုရင္ လက္ထက္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿပိဳကြဲမႈ အစမွာလည္း အင္းဝ မွပင္ ျဖစ္ရသည္။ နႏၵဘုရင္ ႏွင့္ သတိုးမင္းေစာတို႔ ေဆြမ်ိဳးမ်ား အခ်င္းခ်င္း မသင့္ျမတ္ရာမွ ဟံသာဝတီႏွင့္ အင္းဝတို႔ စစ္ျပဳရာ အင္းဝဘုရင္ သတိုးမင္းေစာ က်ဆုံးၿပီးေနာက္ နႏၵဘုရင္က မင္းလက္ယာ၊ ၎လြန္လၽွင္ သားေတာ္ မင္းရဲေက်ာ္စြာ တို႔ကို နန္းအပ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အင္းဝမွ မင္းရဲေက်ာ္စြာလည္း ဟံသာဝတီသို႔ ျပန္လည္ေခၚေဆာင္ခံရကာ အင္းဝမွာ မင္းလစ္လပ္ေနခဲ့ၿပီး ၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးသဖြယ္ ႏွစ္အတန္ၾကာေနခဲ့ရသည္။ မဂၤလာေစတီ
ပုဂံမွာေနာက္ဆံုးတည္ခဲ့တဲ့ဘုရားေတြထဲကတဆူျဖစ္ပါတယ္။
ပုဂံမပ်က္သုဥ္းမီ ပုဂံေခတ္ရဲ႕
ေနာက္ဆံုးဗိသုကာနဲ႔အႏုပညာလက္ရာေတြကို ဒီဘုရားမွာေလ့လာနိုင္ပါတယ္။
မဂၤလာေစတီကို ေအဒီ၁၂၇၇ ခုနွစ္မွာ
ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ
တရုပ္ေျပးမင္းလို႔ ထင္ရွားတဲ့ နရသီဟပေတ့မင္း
က တည္ခဲ့ၿပီး၁၂၈၃ ခုနွစ္မွာၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။
ေ႐ႊစည္းခံုကို နမူနာယူၿပီးတည္ထားတယ္လို႔ အဆိုရိွပါတယ္။
ဘုရားတည္ေနစဥ္မွာပဲ မြန္ဂိုစစ္မက္ ေဘးဒဏ္ဟာပုဂံအေပၚစတင္က်ေရာက္လာၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဘုရားဟာ ပုဂံကတျခားေစတီပုထိုးေတြလို
တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းသာယာေနစဥ္မွာ တည္ခဲ့ရတာ
မဟုတ္ပဲ တိုင္းျပည္ပ်က္ခါနီး ဗရုတ္ဗရက္ကာလပုဂံရဲ႕ေနာက္ဆံုးေန႔ေတြမွာ တည္ခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္အေပၚက်ေရာက္ေနတဲ့ၾကမၼာဆိုးေတြကေန ကင္းလြတ္ဖို႔ အတိတ္ေကာင္း နမိတ္ေကာင္း
ယူတဲ့အေနနဲ႔ "မဂၤလာ"ဆိုတဲ့ အမည္ေပးခဲ့သလား စဥ္းစားစရာပါ။
ႀကီးက်ယ္ခဲ့တဲ့ ပုဂံသားေတြရဲ႕
ေနာင္လာေနာက္သားေတြအတြက္ အေမြအျဖစ္ထားခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးႏုတ္ဆက္လက္ရာေတြကို
ဒီဘုရားမွာ လြမ္းေမာတမ္းတဖြယ္
ျမင္ေတြ႕ရမွာပါ။
ေစတီမွာပစၥယံသံုးဆင့္ရိွၿပီး ဇာတက ဝတၴ ုထဲက ပံုေတြကိုထြင္းထားတဲ့ လက္ရာေျမာက္ စဥ့္အုတ္ခ်ပ္ေတြ ပတ္ပတ္လည္ျခယ္မူန္းထားပါတယ္။
ဘုရားပရဝုဏ္ အတြင္းမွာ ယခင္ကဘုန္းႀကီးေက်ာင္္းေဆာင္မ်ား အစီအရီ ရိွခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
အခုအခါမွာေတာ့အုတ္ပိတကတ္တိုက္ တလံုးကိုေတာ့အေကာင္းပကတိေတြ႕နိုင္ပါေသးတယ္။
ကူဘလိုင္ခန္ထံသြားေရာက္အေရးဆိုခဲ့တဲ့
ရွင္ဒိသာပါေမာက္ရဲ႕ေက်ာက္စာကို ဒီေစတီ အေနာက္ဖက္ဂူတခုအတြင္းကေနေတြ႕ရိွခဲ့တာ
ျဖစ္ၿပီး အခုအခါပုဂံျပတိုက္မွာ ေလ့လာနိုင္ပါတယ္။
မဂၤလာေစတီဟာ ပုဂံရဲ႕အေနာက္ဖက္ယြန္းယြန္း
ဧရာဝတီျမစ္ေဘးမွာတည္ရိွၿပီး အေပၚဆံုးပစၥယံ
အထိတက္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ရွားရွားပါးပါးေစတီေတြထဲက တဆူ ျဖစ္တဲ့အတြက္
ပုဂံတၿမိဳ႕လံုးက ဘုရားေတြကို မြန္းလြဲပိုင္းမွာ ျမင္ကြင္းက်ယ္(Panorama view) ဓာတ္ပံုရိုက္လို႔ေကာင္းတဲ့ ေနရာတခုျဖစ္ပါတယ္။
Tun Aung Kyaw(T.A.K