သီေပါ(သို႔မဟုတ္) ရာဇဝင္ထဲကၿမိဳ႕
Credit:photo
သီေပါမဟာေဒဝီရဲ႕ Twilight Over Burmaစာအုပ္ေၾကာင့္ သီေပါၿမိဳ႕ကို ႏိုင္ငံျခားသားကမ႓ာလွည့္ခရီးသည္ေတြ လာေရာက္လာပတ္ၾကတယ္။ ျပည္တြင္းခရီးသြားေတြ အရင္ကေဘာ္ႀကိဳဘုရားပဲဖူးၾကတာ အခုေနာက္ပိုင္းမွာမွ သီေပါကိုexploreလုပ္ၿပီး အလည္လာၾကတာမ်ားေပမဲ့ ျပည္တြင္းခရီးသည္ေတြၾကား အရမ္းႀကီးေခတ္မစားေသးပါဘူး။
🚂 သီေပါၿမိဳ႕ဆီကို ေမၿမိဳ႕ကေနရထားစီးလာခဲ့တယ္။ ျပင္ဦးလြင္ဘူတာကေန သီေပါအထိရထားစီးဖို႕ဆုံးျဖတ္တာက အရင္က ကားနဲ႕ပဲလာဖူးၿပီး ရထားမစီးရေတာ့ ရထားလမ္းတေလ်ာက္ရွဴခင္း ရွမ္းျပည္ျမင္ကြင္းကို ခံစားလိုလို႕ပါ။ ဂုတ္ထိပ္မေရာက္ခင္အထိ ရထားလမ္းတေလ်ာက္ စိုက္ခင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြက ေျမဆီဘယ္ေလာက္ႂကြယ္တယ္ဆိုတာျပေနတာပဲ။ ဂ်ဳ႕၊ၾကံ၊ ပဲ၊ဖရဲစုံေနတာပဲ။
ဂုတ္ထိပ္နားလည္းေရာက္ေရာ ပင္နီ၊ပင္ဝါတို႕ကို အေပၚစီးကေနျမင္ေနတဲ့ အရသာလည္းတမူထူးျခားတယ္။ ေကာင္းကင္မွာ ျမဴေတြနဲ႕ မသဲမကြဲျဖစ္တာေတာင္ ပတ္ဝန္းက်င္က လွေနေသးတယ္။
ရထားကိုဒီေန႔မနက္မွဝယ္ရတာျဖစ္ၿပီး ၂၅၀၀က်ပ္ေပးရပါတယ္။ ဆိုဖာထိုင္ခုံမို႕ ရထားကခုန္ေနေပမဲ့ လူကသိပ္ေတာ့မခံရဘူး။ ေလေအးေပးစက္စနစ္မပါေပမဲ့ ရွမ္းကုန္ျပင္ျမင့္မွာမို႕ ေႏြမွညေတာင္ သာယာေအးခ်မ္းေနေသး။ ရထားေပၚမွာ ခ်စ္တဲ့ခ်စ္တဲ့ရွမ္း႐ိုးမဆိုၿပီး သီခ်င္းေလးညဥ္းေနမိတယ္။
💐ေခ်ာင္းဆုံ
ေခ်ာင္းဆုံဆိုတာကေတာ့ ဒုဌဝတီျမစ္ျဖစ္လာဖို႕ နမ့္တူျမစ္နဲ႕ နမ့္မျမစ္တို႕ေပါင္းဆုံရာေနရာေလးေပါ့။ ဒီေနရာေရာက္ဖို႕ သီေပါၿမိဳ႕ကေန ၉မိုင္ေလွနဲ႕ ဒုဌဝတီျမစ္ထဲ ဆန္တက္လာရတာ။ ျမစ္ေရကၾကည္လြန္းတယ္။ ေရစီးကလည္းၿငိမ္ၿငိမ့္ ၿငိမ့္ၿငိမ့္ေလး။ တခ်ိဳ႕ေက်ာက္ေဆာင္ေက်ာက္တုံးေတြရွိတဲ့ေနရာမွာသာ ေရစီးၾကမ္းသြားတာပါ။
စိုက္ခင္းအတြက္ေတာရွိဳ႕တာ တေပါင္းကေနမိုးရာသီအထိမို႕ ေကာင္းကင္က မီးခိုးေတြနဲ႕ျပည့္ေနတယ္။ ရႈခင္းရႈကြက္လွသင့္သေလာက္မလွေတာ့ဘူးေပါ့။ ေအာက္တိုဘာနဲ႕ႏိုဝင္ဘာမွာဆို ၾကည္လင္တဲ့ေကာင္းကင္နဲ႕မို႕ သီေပါဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အလွဆုံးပဲတဲ့။
💐ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ပ်မ္းမ်အျမင့္ ၁၃၉၈ ေပအထက္တြင္႐ွိတဲ့ သီေပါၿမိဳ႕ကုိ ခရစ္သကၠရစ္ ၁၈၈၈ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး စဝ္ၾကာထြန္းရဲ႕သားေတာ္စဝ္ၾကာခုိင္ ေခၚ စဝ္ခြန္ဆုိင္က မႏၱေလးၿမိဳ႕ပုံစံနီးပါးအတုိင္း တည္ေထာင္ခဲ့တယ္တဲ့။ ၿမိဳ႕ေထာင့္ေလးေထာင့္မွာ ၿမိဳ႕တည္ ဆီအုိးႀကီး ၄လုံးကုိ ျမဳပ္ႏွံၿပီး အရံအတားအျဖစ္ ထားရွိတယ္တဲ့။ ၿမိဳ႕စတည္တုန္းက နမ့္ေပါ့ေခ်ာင္းရဲ႕ အဝမွာ တည္ခဲ့လို႕ ဆြတ္ေပါ့ (႐ွမ္းဘာသာျဖင့္ ပါးစပ္ဝ၌ တည္ေသာၿမိဳ႕)ကေန ဆီေပါ့လို႕ ဆင္းသက္လာခဲ့တယ္တဲ့။ ဗမာလိုကေတာ့ သီေပါေပါ့။ အဂၤလိပ္ေပါင္းတဲ့ Hsipawက ရွမ္းအသံနဲ႕စာလုံးေပါင္းထားတာပါ။
Hsipawမွမဟုတ္ဘူး ရွမ္းၿမိဳ႕ရြာနာမည္အမ်ားစုကို အဂၤလိပ္လိုစာလုံးေပါင္းခ်ိန္မွာ ရွမ္းသံနဲ႕ေပါင္းထားပါတယ္။
(စိုင္းကသမိုင္းပညာရွင္မဟုတ္သလို researcherမဟုတ္လို႕ အခ်က္အလက္ေဒတာလြဲရင္ သီးခံေပးပါ။)
🚣 စိုင္းထက္တို႕သီေပါကေန မနက္၉နာရီစထြက္လာတာ ၁၀နာရီမထိုးခင္ေရာက္တယ္။ စိုင္းထက္တို႕အျပန္မွာ ဆန္တက္လာတဲ့ေလွ အစီး၂၀ေလာက္ရွိမယ္။ အသက္ကယ္အၤက်ီ၊ခေမာက္ေတြပါေပးတဲ့ ေလွကတစ္စီးကို အသြားအျပန္က်ပ္၂၅၀၀၀ ေပးရပါတယ္။
နမ့္မတူျမစ္က နမၼတူၿမိဳ႕ေတြဘက္က ပတ္လာလို႕ထင္။ ေရစီးကၿငိမ္ေနတယ္။ နမ့္မကေတာ့ သီေပါနယ္မွာပဲ ေခ်ာင္းစတင္တယ္တဲ့။ ေခ်ာင္းဆုံမွာ ေက်ာက္တန္းေလးေတြ အဆင့္ဆင့္နဲ႕မို႕ လွပေနသလို ေရစီးလည္းသန္တယ္။
ေခ်ာင္ဆုံကကြ်န္းမွာ စားေသာက္ဆိုင္ေတြရဲ႕အျပင္အဆင္က ရွမ္း႐ိုးရာေဒသထြက္ေလးေတြနဲ႕အလွဆင္တာမို႕ ဆိုင္ေတြမွာလည္း ေအးေအးေဆးေဆးထိုင္ရင္းနဲ႕ သဘာဝအလွေလးေတြခံစားရႏိုင္ေသးတယ္။
အျပန္မွာ ရွမ္းရြာမွာ ရွမ္း႐ိုးရာအိမ္ေလးကို ေလ့လာလို႕ရေသးတယ္။ သီေပါၿမိဳ႕ထဲမရွိသေလာက္ျဖစ္သလို စိုင္းထက္တို႕ဘက္မွာေတာင္ မရွိေတာ့တာမို႕ အခ်ိန္ေပးၿပီး ခံစားေလ့လာသင့္တဲ့ေနရာေလးပဲ။
💐သီေပါေဟာ္
ေဟာ္ဝင္းထဲ စက္ဘီးနင္းလာရင္ပဲ ေတြ႕လိုက္ရတဲ့လမ္းေလးေပၚမွာ သီေပါေစာ္ဘြားနဲ႕သူ႕မဟာေဒဝီဒီလမ္းေပၚမွာ ေလ်ာက္ေနခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ အေတြးတစ္စဝင္လာတယ္။ ေစာ္ဘြားဖမ္းဆီးခံရစဥ္ မေသမခ်ာမေရမရာမႈေတြနဲ႕ ကေလးႏွစ္ေယာက္အတြက္ စိတ္ဆင္းရဲမႈမ်ားနဲ႕ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့မဟာေဒဝီကိုလည္း ျမင္ေယာင္လာမိတယ္။ ေဟာ္နန္းဝင္းထဲေရာက္ကတည္းက ေတာ္ေတာ္emotionalေတာ္ေတာ္ျဖစ္ေနတာ။
ေတာ္တဲ့ထက္တဲ့သူရွိရင္ ဝိုင္းနွိပ္ကြက္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓါတ္ေတြမ်ားတဲ့ ျမန္မာျပည္မွာထုံးစံလိုျဖစ္ေနတာ ဟိုးအရင္ကတည္းကပါလားလို႕လည္း ေအာက္ေမ့မိသား။
ေဟာ္နန္းကိုေစာက္ေရွာက္ေပးေနတဲ့ ေဒၚစဝ္စံဖုန္းကို စိုင္းထက္က ေန႕စဥ္အလည္လာသူရွိေတာ့ လူေပါင္းစုံလို႕ တခ်ိဳ႕လူ႕က်င့္ဝတ္မသိပဲ အမွိုက္ျပစ္တာရွိမွာေပါ့ေမးေတာ့ ရွိတာေပါ့တဲ့။ တခ်ိဳ႕ဆိုပန္းပင္ေတြ သစ္ပင္ကသစ္ကိုင္းေတြေတာင္ ခ်ိဳးသြားေသးတယ္တဲ့။ ဒီလိုမလုပ္သင့္တာ ဘာလို႕မသိၾကပါလိမ့္လဲလို႕။
ေဟာ္နန္းကိုၾကည့္ၿပီး ကိုယ္ေတြဘယ္ေလာက္အႏိုင္က်င့္ခံရတယ္ဆိုတဲ့အသိက ေတာ္ေတာ္ခံရခက္တယ္။ အႏိုင္က်င့္ထားခံရၿပီးတာကို ထပ္ၿပီးမေလးမစားထပ္လာလုပ္တာဟာ ေတာ္ေတာ္ကို ကိုယ္ခ်င္းစာမရွိတဲ့ စိတ္ဓါတ္နွိမ့္က်လြန္းတယ္။
ေလာကႀကီးကိုအလွမဆင္ရင္ေတာင္ ကိုယ့္ေၾကာင့္အက်ဥ္းမတန္သင့္ဘူး။
အရာရာကိုအေကာင္းျမင္ၿပီး ျဖည့္ေတြးဖို႕က်င့္ေပမဲ့ တခါတေလမတရားတာေတြကို ေမ႔လိုက္လို႕မတတ္ႏိုင္ဘူး။
💐💐💐သီေပါေဟာ္နဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ဖတ္လို႕ေကာင္းတဲ့ ဧရာဝတီကေဆာင္းပါးကိုလည္း မွ်ေဝဖို႕Copy & paste လုပ္လိုက္တယ္။ (ဒါေၾကာင့္စိုင္းထက္ရဲ႕အာေဘာ္မဟုတ္ဘူးေပါ့)
ေနာက္ဆုံး သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္၏ ဇနီးျဖစ္သူ Inge Eberhard ကို သူ ေနာက္ဆုံးျမင္ခဲ့ရသည္မွာ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဂၤလာဒုံ ေလဆိပ္မွာ ျဖစ္သည္။ ၾသစႀတီးယားသူ မဟာေဒဝီႏွင့္ သူ၏ ကေလး ၂ ေယာက္တို႔ သူတို႔၏ လုံၿခဳံေရး အတြက္ စိုးရိမ္စိတ္ျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ထြက္ခြာ မသြားမီ အခ်ိန္ကေလးတြင္ ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္၏ ဖမ္းဆီး ထိမ္းသိမ္းျခင္း ခံထားရစဥ္ ကာလအတြင္း သီေပါေစာ္ဘြား ႐ုတ္တရက္ ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့ၿပီး ၂ ႏွစ္ခန႔္ အၾကာလည္း ျဖစ္ပါသည္။
သူတို႔ ျပည္ပသို႔ ထြက္ခြာသြားရသည့္ အေၾကာင္းကို စစ္ေဆး ေမးျမန္းရန္ အတြက္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိ ၂ ဦးက ေစာင့္ၾကပ္ ေခၚေဆာင္ မသြားမီ ေလဆိပ္ အျပင္ဘက္တြင္ Inge Eberhard ႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားကို ႏႈတ္ဆက္ခြင့္ ရခဲ့သူ အနည္းငယ္ထဲတြင္ ေဒၚစဝ္ဆမ္ဖုန္း လည္း တေယာက္အပါ အဝင္ ျဖစ္သည္။ Pan Am ေလေၾကာင္းလိုင္းမွ ဘိုးအင္း ၇၀၇ ေလယာဥ္ ႀကီးတစီးက ေျပးလမ္းေပၚတြင္ ေနာက္ဆုံး ခရီးသည္မ်ားကို ေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ရသည္။
“အဲဒီ အခ်ိန္တုန္းက သူ႕ကို ၾကည့္ရတာ တကယ္ကို ေၾကာက္ေနတယ္” ဟု အသက္ ၇၃ ႏွစ္ အ႐ြယ္ရွိၿပီ ျဖစ္ေသာ ရွမ္း အမ်ိဳးသမီးႀကီး စဝ္ဆမ္ဖုန္း က ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႕ ညက အေၾကာင္းကို ျပန္ေျပာျပသည္။
“အာဏာပိုင္ေတြက သံသယရွိရင္ သူတို႔ ထြက္ခြာခြင့္ကို ပိတ္လိုက္နိုင္တယ္ေလ” ဟု တခ်ိန္က သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္၊ မဟာေဒဝီ Inge Eberhard ႏွင့္ သူတို႔၏ သမီးငယ္မ်ား လြန္ခဲ့သည့္ ၅၃ ႏွစ္က ေနထိုင္သြားခဲ့ေသာ ေဟာ္အတြင္းတြင္ ထိုင္ေနရင္း စဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာျပသည္။
သူတို႔သည္ သီေပါၿမိဳ႕ကို ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ မွ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အာဏာ သိမ္းယူခဲ့သည့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ သီေပါၿမိဳ႕သည္ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ အမ်ားအျပား လာေရာက္ၾကသည့္ ေနရာတခု ျဖစ္လာ ေနသည္။
စဝ္ဆမ္ဖုန္း ႏွင့္ သူ၏ ခင္ပြန္းသည္ စဝ္ဦးၾကာတို႔က သီေပါေဟာ္ ကို ဆယ္စုႏွစ္ ၄ ခုေက်ာ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္ ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ၾကာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ Donald ဟုလည္း သိၾကသည့္ စဝ္ဦးၾကာ မွာ သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္ ႏွင့္ တူေတာ္စပ္သူ ျဖစ္ပါသည္။
နိုင္ငံတကာမွ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ား ၾကားတြင္ “ရွမ္းနန္းေတာ္” ဟု အသိမ်ားေသာ သီေပါေဟာ္နန္းသည္ ႀကီးမားေသာ အုတ္ႂကြပ္အမိုး၊ မွန္ျပတင္းမ်ား၊ ဝရန္တာမ်ား၊ ေလသာေဆာင္မ်ား ႏွင့္ တန္ဆာဆင္ထားသည့္ အဂၤလိပ္ ေက်းလက္အိမ္ ပုံစံ အျဖဴေရာင္ ၂ ထပ္ အေဆာက္အဦး တခု ျဖစ္ပါသည္။
သက္တမ္း ၉၃ ႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္ေသာ သီေပါေဟာ္သည္ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ေဟာ္ ၆ ခု အနက္ ဧည္သည္မ်ား သြားလာ ၾကည့္ရႈ႕ရန္ အလြယ္ကူဆုံး ျဖစ္သည္။ က်န္ေဟာ္မ်ားမွာ သြားလာ ဝင္ထြက္ခြင့္ ပိတ္ပင္ထားျခင္း၊ လုံးလုံး ပ်က္စီးေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပဳျပင္ရန္ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနျခင္းမ်ား ႀကဳံေတြ႕ေနရသည္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္က ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ သူ၏ သီေပါေစာ္ဘြားကေတာ္ ေန႕ရက္မ်ား အေၾကာင္း ေရးထားသည့္ “Twilight Over Burma,” စာအုပ္တြင္ Inge Eberhard က သီေပါေဟာ္၏ ဝန္းက်င္တြင္ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္း ထားသည့္ ဥယ်ာဥ္မ်ား၊ ျမက္ခင္းမ်ားႏွင့္ အေရာင္အေသြးစုံေသာ သစ္ပင္မ်ား ရွိေၾကာင္း ေရးသားထားသည္။
သို႔ေသာ္လည္း မၾကာေသးမီက ဧရာဝတီမွ ေရာက္ခဲ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ သီေပါေဟာ္သည္ ယခင္ အေနအထားႏွင့္ မ်ားစြာ ျခားနားသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။
တခ်ိန္က လွပေသသပ္ခဲ့ေသာ ေဟာ္နန္း ပရိဝုဏ္သည္ ယခု ၿခဳံႏြယ္မ်ား ျမက္ပင္မ်ားျဖင့္ ဖုံးလႊမ္းေနသည္ (ဓာတ္ပုံ – ေဇာ္ေဇာ္/ဧရာဝတီ)
၅ ဧက က်ယ္သည့္ ၿခံဝင္းထဲတြင္ ယခင္ကလို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းထားသည့္ ျမင္ခင္းမ်ား မရွိေတာ့ဘဲ ေတာထေနသည္။ ျပည္နယ္ ခ်န္ပီယံမ်ားႏွင့္ ေစာ္ဘြား ကစားခဲ့သည့္ တင္းနစ္ကြင္းကလည္း လုံးလုံးလ်ားလ်ား ပ်က္စီးေနသည္။ မိသားစု၏ ေရကူးကန္တြင္ ေရမရွိေတာ့ဘဲ ပ်က္စီးေနၿပီျဖစ္သည္။
အေဆာက္အဦးမွာလည္း ရာသီဥတုဒဏ္ ခံေနရသည္။ မိုး႐ြာလွ်င္ အမိုးမွ မိုးယိုေၾကာင္း စဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာသည္။ ေရတံေလ်ာက္မ်ား အျမန္ဆုံး ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေနသည္။
“ဧည့္သည္ေတြရဲ႕ အလႉေငြပဲ အားကိုးေနရေတာ့ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ အတြက္ အခက္အခဲေတြ ရွိတယ္” ဟု သူမက ေျပာသည္။
ျပည္သူ႕ အခ်စ္ေတာ္ စုံတြဲ
အာဏာသိမ္းၿပီး ေနာက္ ၁ ရက္ အၾကာ၊ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃ ရက္ေန႕တြင္ စဝ္ၾကာဆိုင္ ကို စစ္တပ္ က ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ သူ႕ ဇနီး၏ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္ အရ ေစာ္ဘြားလည္း ျဖစ္သလို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္လည္း ျဖစ္ေသာ စဝ္ၾကာဆိုင္အား ရွမ္းတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္းႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ရန္ ႀကံစည္ျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားျဖင့္ စြပ္စြဲခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
သူ႕အေပၚ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကို ထပ္တလဲလဲ ျငင္းဆန္ခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရစဥ္ အတြင္း အသက္ ၃၈ ႏွစ္ အ႐ြယ္ စဝ္ၾကာဆိုင္ ကို စစ္တပ္ က သတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု သိရသည္။ စစ္တပ္ က ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ အတြင္း Inge Eberhard သို႔ ေပးပို႔ခဲ့ေသာ စာတေစာင္တြင္ ကာကြယ္ေရး ဌာနက ေစာ္ဘြားကို မည္သည့္ အခါကမွ် ဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ႏွောင္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
သူတို႔ ေစာ္ဘြားႏွင့္ မဟာေဒဝီကို ေဒသ၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ စီးပြားေရး တိုးတက္ေရး အတြက္ စိတ္အား ထက္သန္ခဲ့သူမ်ား အျဖစ္ သီေပါၿမိဳ႕မွ သက္ႀကီး ႐ြယ္အိုမ်ားက ယေန႕ထက္ထိ မွတ္မိေနၾကသည္။
သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္၊ ဇနီးျဖစ္သူ Inge Eberhard ႏွင့္ သမီး ၂ ဦး (ဓာတ္ပုံ – Twilight Over Burma စာအုပ္မွ)
“သူတို႔က သီေပါကို ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အတြက္ စံနမူနာျပ ျဖစ္ေစခ်င္ခဲ့တာ” ဟု သီေပါၿမိဳ႕ခံတဦး ျဖစ္သည့္ အသက္ ၇၃ ႏွစ္ အ႐ြယ္ ဦးရဲေအာင္က ေျပာသည္။ သူ၏ မိဘမ်ားက ေစာ္ဘြားႏွင့္ မဟာေဒဝီတို႔၏ ရင္းႏွီးသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဦးရဲေအာင္၏ မိခင္ျဖစ္သူက ေဒသခံ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ မဟာေဒဝီ၏ ေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ တည္ေထာင္ ထားေသာ အခမဲ့ မူႀကိဳေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး ျဖစ္သည္။
သူ၏ မိခင္ျဖစ္သူႏွင့္ မဟာေဒဝီတို႔ အနီးအနားမွ ရွမ္းႏွင့္ ပေလာင္ (တအာင္း) ေက်း႐ြာမ်ားသို႔ Land Rover ကားကို ေမာင္း၍ သြားေရာက္ခဲ့ၾကသည္ကို ဦးရဲေအာင္ မွတ္မိေနပါသည္။ ထိုစဥ္က ဦးရဲေအာင္မွာ ၁၁ ႏွစ္ ၁၂ သာသာ ရွိေသးသည္။
သူတို႔၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ေက်း႐ြာမ်ားရွိ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္မ်ား ေသဆုံးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်နိဳင္ေရး အတြက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကို သီေပါရွိ သားဖြားခန္းတြင္ လာေရာက္၍ ကေလး ေမြးၾကေရးကို တိုက္တြန္းရန္ ျဖစ္သည္။ ေက်းလက္ ေဒသမ်ားတြင္ ကေလးေမြးဖြားရန္ အတြက္ လူနာတင္ကားမ်ားက ေ႐ြ႕လ်ား ေဆးခန္းမ်ား အျဖစ္ မဟာေဒဝီက အသုံးျပဳနိုင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။
ေစာ္ဘြား ကိုယ္တိုင္လည္း မိသားစုပိုင္ေျမ အားလုံးကို လယ္သမားမ်ားသို႔ ေပးျခင္း အားျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့သည္။ ေကာ္ဖီ၊ နာနတ္၊ ခ်င္း (ဂ်င္း) ႏွင့္ ပဲပိစပ္ စသည့္ သီးႏွံသစ္မ်ား စမ္းသပ္ စိုက္ပ်ိဳးရန္ အတြက္ လယ္ထြန္စက္မ်ား ဝယ္ယူခဲ့သည္။ သတၱဳတြင္း အင္ဂ်င္နီယာ ပညာရပ္ကို သင္ၾကားခဲ့သူတ ဦး အေနျဖင့္ ေဒသတြင္းတြင္ မရွာေဖြရေသးေသာ တြင္းထြက္သတၱဳမ်ားကို ထုတ္ယူရန္ The Tai Mining ကုမၸဏီကို ထူ ေထာင္ခဲ့သည္။
သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္ႏွင့္ မဟာေဒဝီ Inge Eberhard
ဦးရဲေအာင္ ကိုယ္တိုင္ လယ္သမားမ်ား ေတြ႕ရွိသည့္ သတၱဳနမူနာမ်ားကို ေစာ္ဘြားထံ သူ၏ ဖခင္ႏွင့္ အတူ မၾကာခဏ သြားပို႔ ေပးရသည္။
“ေနာက္လာမယ့္ ၁၀ ႏွစ္ အတြင္းမွာ ရွမ္းျပည္နယ္က လမ္းေတြကို ေ႐ႊနဲ႕ ခင္းနိုင္လိမ့္မယ္လို႔ သူတခါက ေျပာဖူးတယ္” ဟု သူက ျပန္ေျပာျပသည္။
သူတို႔ စုံတြဲ (ေစာ္ဘြားႏွင့္ မဟာေဒဝီ) ေရာက္လာသည့္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ သူတို႔ကို သီေပါမွ ျပည္သူမ်ားက ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ ၾကသည္ ဟု ဦးရဲေအာင္က ေျပာသည္။ အထူးသျဖင့္ မဟာေဒဝီကို ျဖစ္သည္။ သီေပါတြင္ သူ ျပန္ေရာက္လာမည္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေနေသာ လွပသည့္ သတို႔သမီးေလာင္း ၈ ဦး ရွိေသာ္လည္း ေစာ္ဘြားက ဥေရာပသူတဦး ျဖစ္သည့္ Inge Eberhard ကို လက္ထပ္ၿပီး ျပန္ေရာက္ လာခဲ့သည္။
“မဟာေဒဝီက ၆ လအတြင္းမွာ ရွမ္းစကားနဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကို သင္တယ္။ ရွမ္းအမ်ိဳးသမီး တေယာက္လို ေနျပလိုက္ေတာ့ အကုန္ အံအားသင့္ကုန္တာဘဲ” ဟု ဦးရဲေအာင္က ရယ္ေမာရင္းေျပာသည္။
Inge Eberhard ကိုယ္တိုင္လည္း သူမ၏ စာအုပ္တြင္ သူမ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပုံမ်ား အေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေ႐ႊေရာင္ ဘရိုကိတ္ လုံခ်ည္၊ အျဖဴေရာင္ ပိုးအက်ႌဝတ္၍ ဒူးေရာက္သည္ အထိ ရွည္လ်ားေသာ သူ၏ ဆံပင္ကို ရွမ္းဆံတုံး ထုံးထားသည့္ မဟာေဒဝီ ကို သူ၏ အိမ္ေဖာ္က “မဟာေဒဝီက တေန႕တျခား ရွမ္းအမ်ိဳးသမီးနဲ႕ ပိုၿပီးတူလာတယ္” ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။ “အရပ္ နည္းနည္းသာ ပိုပုလို႔က ပိုေတာင္တူဦးမွာ” ဟု သူမက ထပ္ေျပာခဲ့သည္။
လွပခဲ့သည့္ အတိတ္ရက္မ်ား အလြန္
၁၁ လၾကာ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ သေဘာမ်ိဳး ႏွင့္ ေနထိုင္ခဲ့ရၿပီးေနာက္ မဟာေဒဝီႏွင့္ သူ၏ သမီး ၂ ဦး ျဖစ္သည့္ Mayari ႏွင့္ Kennari တို႔ သီေပါေဟာ္မွ ထြက္ခြာသြားခဲ့သည့္ အခ်ိန္တြင္ ေဟာ္တြင္ က်န္ရစ္ခဲ့သည္မွာ သူတို႔၏ ထမင္းခ်က္ႏွင့္ မိသားစု ျဖစ္သည္။
“သူတို႔မွာ အေဆာက္အဦးကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းဖို႔ ေငြေၾကး လုံလုံေလာက္ေလာက္ မရွိဘူး။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဝန္းက်င္ေလာက္ မွာ က်မတို႔ ျပန္ေရာက္လာေတာ့ အတြင္းက ပရိေဘာဂ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ျခေတြ ႂကြက္ေတြ ကိုက္လို႔ ပ်က္စီးကုန္ၿပီ” ဟု စဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာသည္။
ထိုအခ်ိန္က ၿမိဳ႕ခံ အမ်ားစုက အစိုးရ၏ အျပစ္ရွာျခင္း ခံရမည္ကို စိုးရိမ္သည့္ အတြက္ ေဟာ္ႏွင့္ မပတ္သက္ရဲဘဲ ေဝးေဝးေနၾကသည္ ကို သူ မွတ္မိေနသည္။
“ဒါေပမယ့္ က်မတို႔ ၿမိဳ႕ထဲ သြားတဲ့အခါ သူတို႔က လွိုက္လွိုက္လွဲလွဲ ရွိၾကပါတယ္” ဟု သူမက ေျပာသည္။
သီေပါေဟာ္၏ တံခါးဝသို႔ ပထမဆုံးေရာက္လာသည့္ ဧည့္သည္မ်ားမွာ “Twilight Over Burma” ေၾကာင့္ သိခဲ့ၾကပုံ ရသည့္ နိုင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က စစ္အစိုးရက “ျမန္မာ့ခရီးသြားႏွစ္” ေႂကြးေၾကာ္သံျဖင့္ တိုင္းျပည္၏ ခရီးသြား လုပ္ငန္းကို တံခါးဖြင့္ခဲ့သည့္ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္က ျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံက ကမၻာသို႔ ျပန္၍ တံခါးဖြင့္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ‘Shan Palace’ က ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ခရီးထြက္ လာၾကသည့္ နိုင္ငံတကာမွ ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ား၏ သြားေရာက္ လည္ပတ္မည့္ ခရီးစဥ္ ေျမပုံေပၚတြင္ ေရပန္းစား လူသိမ်ားသည့္ ေနရာတခု ျဖစ္လာခဲ့သည္ ဟု စဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာသည္။
ဧည့္သည္မ်ား လာေရာက္မႈ မွန္မွန္ ရွိလာေသာ္လည္း စဝ္ဆမ္ဖုန္း ၏ မိသားစုက ဝင္ေၾကး ေကာက္ခံျခင္း မျပဳပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ေဟာ္က ျပတိုက္မဟုတ္သည့္ အတြက္ျဖစ္သည္။
“ဒါက က်မတို႔ အိမ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ က်မတို႔က အလႉေငြကိုပဲ လက္ခံပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပမွ ဧည့္သည္မ်ားကို စဝ္ၾကာဆိုင္၊ Inge Eberhard ႏွင့္ သူတို႔ ၏ ဘိုးေဘးမ်ား၏ ဓာတ္ပုံ အေဟာင္းမ်ား ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့္ လက္ရွိ ဧည့္ခန္းတြင္ စဝ္ဆမ္ဖုန္းက ေဟာ္၏ သမိုင္း၊ ေစာ္ဘြားႏွင့္ မဟာေဒဝီတို႔ အေၾကာင္းႏွင့္ ေစာ္ဘြား၏ ထူးဆန္းေသာ ေပ်ာက္ဆုံးမႈ တို႔ကို အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာဘာသာ သာမက ရွမ္းဘာသာႏွင့္ပါ ရွင္းျပသည္။
“Inge Eberhard က အခုဆိုရင္ အသက္ ၈၅ ႏွစ္ ရွိၿပီ။ ျမန္မာနိုင္ငံကို လာနိုင္ေလာက္ေအာင္ မက်န္းမာေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူက သူရဲ႕ ခင္ပြန္းကို သူတို႔ သတ္ခဲ့ပါတယ္ ဆိုတာကို စစ္တပ္က အတည္ျပဳေပးတာကို လိုခ်င္ေနတုန္းပဲ” ဟု စဝ္ဆမ္ဖုန္းက ဧည့္သည္မ်ားကို ရွင္းျပသည္။
မဟာေဒဝီ ၏ “Twilight Over Burma” ကို အေျချပဳ၍ ရိုက္ကူးထားသည့္ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားက တိုင္းရင္းသား စည္းလုံး ညီၫြတ္ေရးကို ထိခိုက္ေစနိုင္သည္ ဆိုသည့္ အေၾကာင္း ျပခ်က္ျဖင့္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ လူ႕အခြင့္အေရး ႐ုပ္ရွင္ပြဲေတာ္ တခုတြင္ အမ်ားျပည္သူတို႔အား ျပသခြင့္ကို အာဏာပိုင္မ်ားက မႏွစ္က ပိတ္ပင္ခဲ့သည္ဟု သူမက ထပ္ေျပာသည္။
သူတို႔ မိသားစု အေနျဖင့္ အေဆာက္အဦးကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံမႈမ်ား ျပဳလုပ္လိုေသာ္လည္း မတတ္နိုင္ေၾကာင္း ေဒၚစဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာသည္။ Inge Eberhard ႏွင့္ သူ၏ သမီးမ်ား ျမန္မာနိုင္ငံမွ ထြက္ခြာသြားၿပီးကတည္းက သူတို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ မရွိေတာ့ ဟုလည္း သိရသည္။
သူတို႔ မိသားစုက ေဟာ္ကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္းမွာ ေဟာ္က စစ္အစိုးရ လက္ထက္တြင္ အ႐ြယ္ေရာက္ခဲ့ၾကသည့္ ရွမ္းျပည္သူမ်ား အတြက္ သမိုင္းတန္ဖိုး ရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ေဒၚစဝ္ဆမ္ဖုန္း က ေျပာသည္။ “က်မတို႔ သမိုင္းကို သူတို႔ ဘာမွ မသိေတာ့ဘူး”
“ဒါက သမိုင္းဝင္ ေနရာတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔ အစိုးရက ဒါကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ နည္းနည္း ရႈပ္ေထြးနိုင္ပါတယ္။ က်မတို႔ ဒီမွာ ေနေနတာကိုး” ဟု သူက ေျပာသည္။ သူ၏ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ေစာ္ဘြား၏ တူမွာ ဧရာဝတီက ေရာက္သြားခ်ိန္တြင္ ခရီးသြားေနသည္ ဟု သိရသည္။
ေဟာ္က သီေပါ အတြက္ သာမက တိုင္းျပည္အတြက္လည္း သမိုင္းအရ အေရးပါေသာေၾကာင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ရမည္ ဟု ဦးရဲေအာင္ က ေျပာသည္။ ေဟာ္ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားနိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္း မွန္သမွ်ကို လက္ခံသြားရန္လည္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သည့္ မိသားစုကို သူက တိုက္တြန္းလိုက္သည္။
“က်ေနာ္တို႔ ေစာ္ဘြားကို ဆုံးရႈံးခဲ့ၿပီးၿပီ။ သူ႕ေဟာ္ကိုပါ ထပ္ဆုံးရႈံး မခံနိုင္ဘူး”
(ဧရာဝတီ အဂၤလိပ္ပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ္ ေက်ာ္ၿဖိဳးသာ၏ “The Tragedy and Hope of a Palace” ကို ဘာသာျပန္ဆို ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
ေဆာင္းပါးက ဒီအထိျဖစ္ပါတယ္။
ေစာ္ဘြားၿမိဳ႕မို႕ ေရွးေဟာင္းဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ ေရွးေဟာင္းဘုရားေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ Little Baganလို႕ေပးထားတဲ့ မန္မိုက္ေက်ာင္းစုက ဘုရားရယ္ တၿမိဳ႔လုံးကို ေနဝင္ဆည္းဆာၾကည့္တဲ့ Sunset Hillဆီကိုလည္း အလည္သြားႏိုင္ေသးတယ္။
စိုက္ပ်ိဳးဖို႕ေတာရွိဳ႕ေနခ်ိန္မို႕ ေကာင္းကင္မွိုင္းေနတာေၾကာင့္ Sunset Hillကိုမသြားဖို႕ ဆုံးျဖတ္လိုက္တယ္။
စိုင္းထက္တို႕မိုးနဲကလည္း ေစာ္ဘြားၿမိဳ႕မို႕ ေရွးေစတီေတြ အေျမာက္အမ်ားရွိသလို လက္ရာလည္းေျမာက္ပါတယ္။ စိတ္ထဲမွာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ဒီထက္ေကာင္းရင္ မိုးနဲလည္း သီေပါၿမိဳ႕ေလးလို ခရီးသြားလုပ္ငန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးလာမွာပဲလို႕ ေတြးေတာရင္းေမွ်လင့္မိတာေပါ့။
🙏🏻 ေဘာ္ႀကိဳဘုရား
ေဘာ္ႀကိဳဘုရားကို ၂၀၁၃တုန္းက ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သီေပါၿမိဳ႕ရဲ႕ ငါးမိုင္ခန႔္အကြာမွာ တည္ရွိတဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ အလြန္ထင္ရွားတန္ခိုးႀကီးတဲ့ ဘုရားေစတီျဖစ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃ဝဝ ေက်ာ္က သီရိဓမာေသာကမင္းႀကီး တည္ထား ခဲ့ေသာ ဘုရားေစတီျဖစ္တယ္လို႕ ေဘာ္ႀကိဳဘုရားသမိုင္း စာအုပ္တြင္ေဖာ္ျပထားတယ္။
ေခတ္အဆက္ဆက္ အသစ္သစ္မြန္းမံမႈရွိမယ္လို႕ ခန္႔မွန္းရတယ္။ ေရွးေဟာင္း နကိုလက္ရာ ဘယ္ေလာက္က်န္မယ္ မေျပာႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။
💐ခရီးသြားဖြံ႕ၿဖိဳးစျပဳလာၿပီမို႕ ေလွငွားတာ၊ ဆိုုင္ကယ္ငွားတာ၊ စက္ဘီးငွားတာ လြယ္ကူပါတယ္။ စိုင္းထက္တည္းတဲ့ Northen Land Hotel ေျမာက္ပိုင္းေျမဟိုတယ္က Receptionမွာေစာင့္ေနတဲ့ ညီမေလးက သူ႕ၿမိဳ႕မွာဘာရွိတယ္သိသလို ေျမပုံေပၚမွာလည္း ဘယ္လိုသြားရမယ္ဆိုတာ ရွင္းျပတတ္တယ္။ ေဟာ္နန္းသြားဖို႕ စက္ဘီးကို ဟိုတယ္မွာပဲ ငွားလိုက္တာပါ။ ကိုယ္တည္းတဲ့ေနရာမွာ ခ်ိဳခ်ိဳသာသာဆက္ဆံခံရတဲ့အျပင္ အလည္လာသူကို ကူညီေပးလိုစိတ္ရွိသူနဲ႕ ေတြ႕ေတာ့ စိတ္ထဲေက်နပ္မိတယ္ေပါ့။
Double Roomတစ္ည ၂၅၀၀၀က်ပ္ဝန္းက်င္ေပးရတဲ့ Mid- Rangeဟိုတယ္ေပမဲ့ ဟိုတယ္အတြင္း facilityက Money Valueနဲ႕ဆို ေပးရတာထက္ပိုၿပီးျပန္ရပါတယ္။ မနက္စာလည္း ေသေသခ်ာခ်ာေကြ်းပါတယ္။ ဟိုတယ္ဖုန္းနံပါတ္က ၀၈၂၈၀၇၁၃။
စားဖို႕ေသာက္ဖို႕က ေစ်းထဲမွာဆို ေစ်းေပါေပါေလးနဲ႕စားႏိုင္သလို စားေသာက္ဆိုင္ေစ်းနဲ႕ေစ်းေကာင္းေကာင္းေပးရေပမဲ့ ျမစ္riversideလို ဒါမွမဟုတ္ traditional ဝါးလုံးအိမ္ေလးလိုမွာ စားရတာေၾကာင့္ ေပးရတာတန္တယ္ထင္မိတယ္။
ပုံမွန္ေနတဲ့စားတဲ့အေၾကာင္း ရံဖန္ရံခါေျပာေပမဲ့ ဒီတခါေကာင္းမြန္တဲ့အေၾကာင္းတရားေတြၾကဳံတယ္ဆိုေတာ့ ေဝမွ်လိုက္ဦးမွပဲလို႕။
💐ခရီးလည္းသြားေနဆဲမို႕ အခ်ိန္လုၿပီးစာေရးရပါတယ္။ မေရးရင္လည္း ေရးစရာေတြျပဳံသြားၿပီး ေရးဖို႕ပ်င္းသြားမွာလည္းစိုးရေသးတယ္။
လိုရင္းတိုရွင္း ဘယ္သြား၊ဘာစား၊ဘာလုပ္ဆိုတဲ့ပုံ မေရးခ်င္တာေၾကာင့္ စာရွည္သြားတယ္။ ဒီလိုစာရွည္ရွည္ အၿပီးအထိဖတ္ေပးၿပီး စိုင္းထက္ခရီးသြားတဲ့အတိုင္း စာထဲမွာလိုက္သြားေနရသလိုပဲလို႕ စာဖတ္ေပးတဲ့သူငယ္ခ်င္းေတြခံစားသြားရရင္ စာေရးရတန္သြားတယ္ေပါ့။
စာဖတ္ေပးတဲ့သူငယ္ခ်င္းအားလုံးေက်းဇူးပါ။