【 ေဆာင္းပါး 】 “ပြဲခါေညာင္ေရ သြန္းေလာင္းဓေလ့ ”

ကဆုန္- နယုန္ေဆြ႕ေဆြ႕ခုန္ဆုိသည့္အတုိင္း ကဆုန္လသည္ အပူဓာတ္လြန္ကဲေသာလ ျဖစ္သည္။ေန႔တာရွည္၍ ညတာတုိေသာ ရက္စံုလျဖစ္သည္။ကဆုန္လသည္ ျမန္မာ့ဆယ့္ႏွစ္လရာသီတြင္ ဒုတိယလျဖစ္၍ ေႏြဥတုတြင္ ပါဝင္သည္။ဤလတြင္ အင္း၊ အုိင္၊ ကန္၊ ေခ်ာင္း၊ ေရႏုတ္ေျမာင္းမ်ားမွာ ေရခန္းေျခာက္၍ သစ္ပင္ပန္းမန္မ်ား ညႇိဳးေရာ္ကာ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ေသာ ကာလလည္းျဖစ္သည္။

ကဆုန္ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚသည္ “ကဆိႏၷ” ဟူေသာ ပါဠိကို “ကဆုန္” ဟု ျမန္မာမႈျပဳထားေသာ ပါဠိသတ္ ေ၀ါဟာရ အမည္ျဖစ္သည္။ဤ ကဆိႏၷ၌ (က=ေရ၊ ဆိႏၷ=ျပတ္သည္) ကဆိႏၷ=ေျမဓာတ္မွာ ေရျပတ္ ေသာ လဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ကံ=ဥဒကံ ဆိႏၷတိ ဧတၳာတိ ဣတိ-ထုိေၾကာင့္၊ ကံဆိႏၷမည္၏ဟုလည္း ဆုိ ၾကေသးသည္။ကဆုန္လတြင္ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအုိင္မ်ား ေရခန္းေျခာက္သည့္ အခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ ကဆုန္ လကို ျပိႆရာသီဟု ေခၚ၍ ထိုလတြင္ စန္းယွဥ္နကၡတ္မွာ ၀ိသာခါနကၡတ္ ျဖစ္၍ တာရာမွာ တံငါတာရာ ျဖစ္ သည္။ ရာသီရုပ္မွာ ႏြားထီးရုပ္ ျဖစ္ၿပီး ရာသီပန္းကား စကားပန္းျဖစ္ကာ ရာသီပြဲေတာ္ကား ေညာင္ေရသြန္း ပြဲ ေတာ္ ျဖစ္သည္။

လရာသီအခါအလုိက္ ဘာသာေရးႏွင့္ ယွဥ္တြဲကာ ပြဲေတာ္မ်ားသတ္မွတ္ထားၾကသည္။တန္ခူးလ
ႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္ ကဆုန္လတြင္ ဗုဒၶေန႔ အျဖစ္ ေညာင္ေရသြန္းပဲြေတာ္၊ နယုန္လတြင္ မဟာသမယေန႔ ၀ါဆုိလတြင္ ဓမၼစၾကၤာအခါေတာ္ေန႔ ၊ ၀ါေခါင္လတြင္ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ ၊ေတာ္သလင္းလတြင္ ဂရုဓမၼ အခါ ေတာ္ေန႔၊သီတင္းကၽြတ္လတြင္ အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔၊တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ နတ္ေတာ္လတြင္ ဓမၼစာဆုိေတာ္မ်ားေန႔၊ ျပာသုိလ္လတြင္ ရွင္တစ္ေထာင္အခါေတာ္ေန႔၊ တပုိ႔တဲြလတြင္
ဩ၀ါဒပါတိေမာက္အခါေတာ္ေန႔၊တေပါင္းလတြင္ ျမတ္ဗုဒၶ ျပည္ေတာ္၀င္ အခါေတာ္ေန႔ျဖင့္ အသီသီး
သတ္မွတ္ထားသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာတု႔ိအဖုိ႔ ကဆုန္လျပည္ေန႕ကို ထူးျမတ္ေသာေန႕အျဖစ္ သတ္မွတ္ ယူဆကာ အေလးအျမတ္ထားၾကသည္။ အမွန္တစ္ကယ္လည္း ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကား ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔အတြက္ ဗ်ာ ဒိတ္၊ ဖြားျမင္၊ ေဗာဓိပင္၊ စံ၀င္ နန္းနိဗၺာန္္္္္ဆုိသည့္ ထူးျခား အေလးအျမတ္ထားရသည့္ ေန႔ထူး ေန႔ျမတ္ အခါျဖစ္ သည္။ထုိ ဗ်ာဒိတ္၊ ဖြားျမင္၊ ေဗာဓိပင္၊ စံ၀င္ နန္းနိဗၺာန္္္္္ဆုိသည့္ မွာ ဒီပကၤရာ ဘုရားရွင္ထံမွ ဘုရား စင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ဘုရားေလာင္းေတာ္သုေမဓာရွင္ရေသ့ နိယတဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ခံယူ ရရွိေသာ ေန႕၊ ဘုရား ေလာင္းေတာ္ကို မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္ လျပည့္ေန႕ ေသာၾကာေန႕ နံနက္ တစ္ခ်က္တီး အခ်ိန္ ၀ိသာခါနကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္၍ မယ္ေတာ္ မာယာ၏ ၀မ္းၾကာတုိက္မွ မီးရွဴးသန္႕စင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည့္ေန႔ ၊သကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ေတာ္မူျပီး ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့ သည့္ေန႔၊ (၄) ကာဠဳ၊ ယေသာ္၊ ညီေတာ္၊ ဆႏၵ၊ က႑က၊ ေသာဏၰ၊ ဗုဒၶေဟ ဆုိသည္ႏွင့္အညီ ဖြားဖက္ေတာ္ ခုႏွစ္ပါးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေညာင္ဗုဒၶေဟ(ေဗာဓိပင္) ကဆုန္လျပည့္ေန႕တြင္ စတင္ေပါက္ေရာက္ခဲ့သည့္ေန႔၊ (၅) သကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔၌ ၀ါေတာ္ ၄၅-၀ါ၊သက္ေတာ္ ၈၀-၌ ဘုရားရွင္ ကုသိနာရုံျပည္ ရွိ အင္ၾကင္းေတာ၀ယ္ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူသည့္ေန႔ စသည့္ ဗုဒၶ၀င္ႏွင့္ဆုိင္သည့္ အထင္ကရေန႔ထူး ေန႔ျမတ္ထားရသည့္ ေန႔လည္းျဖစ္သည္။

အခါတစ္ပါး၌ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေ၀ေနယ်တုိ႔အား တရားေရေအး ခ်ီးေျမွာက္ရန္အတြက္ ေဒသစာရီ ၾကြခ်ီေတာ္မႈေလသည္။ သာ၀တၳိျမိဳ႕သူ ျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ ဘုရားရွင္ သီတင္းသံုး ေနသည္မွတ္၍ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ၾကရန္ ပန္းနံ႕သာ လွဴစရာမ်ားကိုယူေဆာင္လ်က္ ေဇ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္သို႔ သြားၾကရာ ဘုရားရွင္ မရွိသည့္အတြက္ ပူေဇာ္ခြင့္မရၾကသျဖင့္ မိမိတုိ႔ ယူေဆာင္ခဲ့ေသာ ပန္းနံ႕သာမ်ားကို ဂႏၶကုဋီေက်ာင္းတုိက္၏ တံခါး၀၌ ခ်ထားၾကလ်က္ ျပန္လာခဲ့ၾကသည္။

ထုိအေၾကာင္းကို အနာထပိဏ္သူေဌးၾကီးသိရသည့္အခါ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္သို႔ကပ္၍-အရွင္ဘုရား ဤ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရား ေဒသစာရီၾကြခ်ီေသာအခါ၌ ကိုးကြယ္ရာမဲ့ ေနပါသည္။ ပူေဇာ္ခြင့္လည္း မရွိပါ။ ဤအေၾကာင္းကို ဘုရားရွင္အား ေလွ်ာက္ထားျပီး ဘုရားရွင္မရွိခိုက္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ရာကို ေလွ်ာက္ထားေပးပါဘုရားဟု အရွင္အာနႏၵာအား ေလွ်ာက္ထားေလသည္။ ထုိအခါ အရွင္အာနႏၵာက ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္အား မဟာေဗာဓိ ပင္မွ မ်ိဳးေစ့ကိုယူ၍ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၏ တံခါး၀၌ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ျပဳရန္ ေလွ်ာက္ထားေလသည္။

ဘုရားရွင္သည္ အရွင္အာနႏၵာ၏ေလွ်ာက္ထားျခင္းကုိ ခြင့္ျပဳကာ စုိက္ပ်ိဳးခြင့္ကိုေပးလ်က္ “ ဤသုိ႔ ေဗာဓိပင္ကို စိုက္ပ်ိဳးထားျခင္းသည္ ေဇတန္ေက်ာင္းေတာ္၌ ငါဘုရား အျမဲ သီတင္းသံုးေနေတာ္မႈသည္ ႏွင့္ အတူတူပင္ျဖစ္လတၱံ႕” ဟု မိန္႕ၾကားေတာ္မႈခဲ့သည္။ ဘုရားရွင္သည္ မိမိကုိယ္စား ဖူးေျမာ္ႏုိင္ရန္ အရွင္အာနႏၵာ အား မူလေဗာဓိပင္မွ မ်ဳိးေစ့ကုိ ေဆာင္ယူစုိက္ေစသည္။ ရွင္မဟာ ေမာဂၢလာန္ မေထရ္ျမတ္သည္ ယူဇနာ ၆ဝ ေဝးကြာေသာ ေဗာဓိမ႑ိဳင္ကုန္းေတာ္သုိ႔ ေကာင္းကင္ခရီးျဖင့္ ႂကြကာ ေႂကြက်ဆဲျဖစ္ေသာ မူလမဟာမ်ဳိးေစ့ကုိ သကၤန္းျဖင့္ပတ္ကာ ယူေဆာင္လာခဲ့ၿပီး အရွင္အာနႏၵာအား ေပးအပ္သည္။ ထုိယူေဆာင္လာသည့္ ေဗာဓိမ်ဳိး ေစ့ကုိ ေဇတဝန္ေက်ာင္းဝင္းတံခါးမုခ္ သတ္မွတ္ေနရာတြင္ အနာထပိဏ္သူေဌး ေျမသုိ႔ခ်စုိက္လုိက္သည္ႏွင့္ တန္ခုိးေတာ္ေၾကာင့္ ေျမသုိ႔မေရာက္မီ ထြန္တံုးပမာဏခန္႔ အေတာင္ ၅ဝ ျမင့္ေသာ မဟာေဗာဓိပင္သည္ ပရိသတ္မ်ား၏ ေရွ႕ေမွာက္၌ပင္ ခက္မငါးျဖာႏွင့္ ျပည့္စံုစြာ အံ့ၾသဖြယ္ရာ ႐ုတ္ျခည္းေပါက္ဖြား လာခဲ့သည္။

တုိင္းသူျပည္သားတုိ႔မွာ ထုိမဟာေဗာဓိပင္ကုိ ဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္အလား ပန္းနံ႔သာ၊ ဆီမီး စသည္ တုိ႔ျဖင့္ ေန႔စဥ္ပူေဇာ္သကၠာရ ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ထုိမွ အပူရွိန္ျပင္းသည့္ ကဆုန္လသုိ႔ ေရာက္သည့္အခါတုိင္း မဟာေဗာဓိပင္ မညိႇဳးေရာ္ေစရန္ ေရသြန္းပူေဇာ္ပဲြ သဘင္ကုိ က်င္းပခဲ့ၾကရာမွ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပဲြေတာ္ ေပၚေပါက္လာဟန္ ရွိသည္ဟု ေရွးပညာရွိမ်ားက ယူဆၾကသည္။

ဘုရားရွင္ကုိယ္စား ေဗာဓိပင္ကို အေမႊးနံ႕သာ ပန္း ဆီးမီးတုိ႔ျဖင့္ ဆက္ကပ္ညွိထြန္းျခင္းက အက်ဳိးထူး သလုိ မဟာေဗာဓိပင္မွာ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ေစတီ(၄)မ်ိဳးတုိ႔တြင္ ပရိေဘာဂေစတီေတာ္လည္း ထုိက္သျဖင့္ ျမတ္ဗုဒၶ ႏွင့္ ပတ္သက္ေနေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္ကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာတုိ႔အဖုိ႔ အေလး အနက္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေရအျပတ္ဆံုးလျဖစ္ေသာ ကဆုန္လတြင္ မဟာေဗာဓိပင္ ေသမ သြားေစရန္ ႏွင့္ ဘုရားရွင္ကိုယ္စား ကိုးကြယ္သည့္ အေနျဖင့္ ေညာင္ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည့္ ဓေလ့စဥ္လာမွာ ေရွးယခင္ကပင္ထြန္းကားလာခဲ့သည္။

အေစာဆုံးအေနျဖင့္ က်မ္းဂန္မ်ားအရ ပုဂံေခတ္တြင့္ပင္ ကဆုန္လတြင္ ေညာင္ေရသြန္းပြဲေတာ္ကို စည္ကားသိုက္ျမိဳက္စြာ က်င္းပေနၾကၿပီဟု ယူဆထားၾကသည္။ ထုိသုိ႔ က်င္းပလာသည့္ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္မွာ ေရွးျမန္မာမင္းမ်ား၊ ပေဒသရာဇ္ေခတ္၊ ကုိလုိနီေခတ္မွသည္ ယေန႕ထက္တုိင္ အစဥ္အဆက္ က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။ ႏွစ္စဥ္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ ေရာက္တုိင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏွံ႔အျပားတြင္ ကဆုန္ေညာင္ ေရသြန္း ပဲြေတာ္ကုိ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္စြာ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

ဗုဒၶေန႔ျဖစ္သည့္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔မွာ ငါးပါး၊ ရွစ္ပါးစသည့္ သီလမ်ားကုိ ခံယူ ေဆာက္တည္ၾကၿပီး ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ မ်ားကုိ ႀကိဳးစားျပဳလုပ္ကာ ရပ္ရြာအလုိက္စုစည္း ၍ မိမိပတ္ဝန္းက်င္ရွိ ေစတီပုထုိးမ်ားရွိ ေဗာဓိေညာင္ပင္မ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ကာ အေမႊးနံ႔သာရည္ တုိ႔ျဖင့္ သြန္း ေလာင္းကုသုိလ္ယူၾကသည္။ ေညာင္ေရသြန္းေလာင္းၾကပံုမွာ ေဗာဓိပင္ကုိျဗဟၼာ၊ နတ္၊ သိၾကား၊ နဂါး၊ ဂဠဳန္မ်ားက အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာဝန္းရံ၍ စတုေလာကပါလနတ္မင္းႀကီး ေလးပါးတုိ႔မွ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာတြင္ ေနရာယူၿပီး တာဝန္က်သူမ်ားက ေညာင္ေရသြန္း၍ အခ်ိန္တန္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ျပန္ၾကားလုိက္သည္ႏွင့္ ကုသုိလ္ယူသူတုိ႔က ေညာင္ေရအုိး ကုိယ္စီျဖင့္''ဇေယာဟိ ဗုဒၶႆ သီရိမေတာအယံ'' အစခ်ီေသာ ဂါထာကုိ သံၿပိဳင္ရြတ္ဆုိ ပူေဇာ္ၿပီး ၿပိဳင္တူ ေညာင္ေရသြန္းေလာင္း ပူေဇာ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ပုဂံေခတ္ကပင္ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခုအခါ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာတုိးတက္မႈ ၊ဘာသာေရအတြန္းအတုိက္မ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္သက္ဆုိင္ သည့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္၊အခါႀကီး ရက္ႀကီး မ်ားမွာ လူငယ္လူရြယ္တုိ႔ ၊ေနာက္လူတုိ႔ စိတ္၀င္စားမႈ တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ ေလ်ာ့နည္းလာသည္ကုိ ေတြ႕လာရသလုိ ဘာသာေရး ေလးျမတ္ရုိေသကုိင္းရႈိင္းမႈမွာ ေလ်ာ့ပါးလာသည္ကုိ စိတ္မေကာင္းစြာ ေတြ႕လာရသည္။

ဗုဒၵဘာသာ၀င္တုိ႔ အေလးအျမတ္ထားရသည့္ ဗုဒၶေန႔လည္းျဖစ္ ၊ ကုသုိလ္ျပဳရသည့္ ကဆုန္ေညာင္ ေရသြန္းပြဲကဲ့သုိ႔ ေန႕ထူးလည္း ျဖစ္သည့္ ကဆုန္လျပည့္ေနတြင္ ကုသုိလ္ျပဳသည့္ အစဥ္အလာေကာင္း ေညာင္ ေရသြန္းပြဲကုိ ဘာသာေရး အသိႏွင့္ ယွဥ္ကာ တန္ဖုိးထားဆင္ႏႊဲျခင္းျဖင့္ ပြဲခါေညာင္ေရ သြန္းေလာင္းသည့္ ရွိၿပီး သား ဓေလ့အစဥ္အလာေကာင္းကုိ ေနာက္လူတုိ႔ လက္သုိ႔ လက္ဆင့္ကမ္းေစာင့္ထိန္းသင့္လွေပသည္။