You are viewing a single comment's thread from:
RE: Herşeyin Teorisi: Sicim Teorisi (Kısa Kısa...)
Bilgilendirici dolu dolu bir yazı olmuş. Emeklerinize sağlık.
Ancak, "Yer Çekimi Kuvveti" yerine "Kütle Çekim Kuvveti" ifadesi kullanılsaydı sanırım daha doğru olurdu. Hele ki kuantum fiziğinden bahsediyorsak.
Ayrıca yer çekimi teorisinin kuantum fiziğindeki formülüzasyonuna ilişkin vermiş oldunuz bilgiler dikkatimi çekti. Daha doğrusu zihnimde bir takım çelişkilere neden oldu. Bu konuya ilişkin mümkünse kaynak paylaşabilir misiniz?
İşte en sevdiğim kısım😊 bilim yazıları üzerine tartışma. Klavye başına geçince sorularınızı cevaplamaya çalışacağım. Şimdi telefondayım. Teşekkürler ilginiz için.
Sabırsızlıkla bekliyorum. :)
Yer çekimi kuvveti ve kütle çekimi kuvveti tabirlerinin her ikisi de eş anlamlıdır. Özellikle fizik ve astronomide birbirlerinin yerlerine rahatlıkla kullanılabilir. Bir farklılık ya da çelişki ihtiva etmezler. Yer çekiminin de kütle çekiminin de İngilizce'deki karşılığı 'gravitation' 'dur. Hatta bana sorarsanız. Grave- Gravity- Gravitation anlamsal tüme varımı kütle çekimi lafından daha ziyade yer çekimini kafalarda canlandırıyor. Yanlış anlamadıysam, kuantum boyutlarına indiğimizde artık yer (yani dünya) değil de kütlenin söz konusu olması ve bundan dolayı da yer yerine kütle kullanmamızın daha doğru olabileceğini öneriyorsunuz. Sizin düşünceniz de oldukça mantıklı. Kuantum yer çekimi yerine Kuantum kütle çekimi demeliyiz gibi bir argüman sanırım.
Ancak işte sorunuzun da devamını teşkil eden kısım tam da burası. Yani kuantum boyutları için şu an bilim dünyasında tanımlanmış henüz bir kütle çekimi diye bir kavram bulunmamaktadır. Çünkü mikroskopik manada bildiğimiz kütle yoktur o boyutlarda. O nedenle günümüzün dünyasında, makroskopik dünyada bir kütleden bahsederken onun ağırlığını kastederiz. O da kütle skaler büyüklüğü çarpı yerçekimi ivmesi vektörel büyüklüğüdür. Yani G=m.g'dir. tek başına m, bizim günlük yaşamda bildiğimiz kütle kavramını karşılamaz. O madde miktarıdır. Her hangi bir cismin (yani genellikle bir gezegen ya da gök cisiminin) kütle/yer çekiminin onun üzerinde yarattığı çekici ivme tarafından yarattığı kuvvet'e maruz kaldığında anlam kazanmaktadır. Bu nedenle biz insanlar bir şeyin ağırlığına 100 gram deriz ama, tek başına o 100 gram'ın her şeye uyarlanabileceğini, uzay'da 100 gram ile 100 tonun hacim haricinde hiç bir karşılaştırmaya tabi olamayacağına aşinayızdır. O nedenle biz onun ağırlığına 100 gram deriz aslında.
Kuantum dünyasına gittiğimizde bütün bunlar da anlamını yitirmektedir. 10-8 metrenin altına inmeye başladığımızda bir parçacığın ya da madde yapıtaşının kütlesi hakkında bu yukarıda söylediklerimizi dahi söyleyemeyiz. Çünkü, kuantum dünyasının garipliklerinden birinin sonucu olarak artık o parçacığın ya da madde yapıtaşının bir kütlesi olsa dahi, her hangi bir kütle/yerçekimine maruz kalmaz. O nedenle 0.00000000000000000000000000000015 gram'lık proton diyemeyiz. ya da 10-14 gram'lık elektron diye bir tabir yoktur. Evet onların kütleleri vardır. Belki kütleleri bunlardır (farazi söyledim değerleri) ama, herhangi bir g (yerçekimi ivmesi) ile kuvvete maruz kalmazlar. Onların maruz kaldıkları kuvvetler ; doğanın 4 temel kuvvetinden 3'üdür artık. Ya zayıf nükleer kuvvet, ya güçlü nükleer kuvvet ya da elektromagnetik kuvvettir. Ayrıca bir de Einstein'ın da belirttiği gibi işte tam o skalalarda artık parçacık ya da madde yapıtaşlarını elle tutulur, gözle görülür, tartıyla tartılabilir birer malzeme/maddeden daha ziyade, titreşen enerji olarak düşünmeliyiz. Onlar belli bir kütleleri olan ama bu kütlelerin kütle/yer çekimi ivmeleriyle hiç bir etkileşimi olmayan titreşen enerji paketleridir. Lütfen bu noktada E=mc2 formülü aklınıza gelsin.
İşte parçacıkların kütlelerindeki bu kütleçekim anlatım değişikliği sebebiyle parçacık fizikçileri (ya da yüksek enerji fizikçileri) bu parçacıkların kütle miktarını gram, kütleden daha ziyade eV, MeV gibi enerji birimleriyle ifade etmeye başlarlar. Belki proton, nötron ve elektron için günlük yaşamdaki aşina olduğumuz gram ve kilogram cinsinden ifade etmeye çalışabilirler ama bu hesaplarda uyumluluğu sağlayabilmekten daha öte bir şey değildir. Bu kütle birimlerini eV, keV ya da MeV gibi enerji birimleri cinsinden ifade etmeleri, bu atom altı parçacıkların aslında hiç yerlerinde durmamakta olduklarını, durağan kütle'nin o diyarda hiç bir şey ifade etmediğini, sürekli hareket halinde olduklarını ve çok yüksek enerjiler taşıdıklarını anlatmaktadır. Bu nedenle bu tip atom altı parçacıkların kendileri ve kütle, spin gibi özellikleri parçacık çarpıştırıcılarında çok çok yüksek enerjilerde ortaya çıkarılabilmektedir. Bunun yanı sıra bunları bir başka özelliği de etkin kütle denilen bir parametre ile ifade edilmeleri gerekliliğidir.
Bütün bunlar iyi hoş, güzel. Hatta belki binlerce fizikçi artık oturmuş bu konseptlerin yüzü suyu hürmetine mesleklerini icra ediyorlar. Parçacık fiziği, yüksek enerji fiziği ve nükleer fizik diye koskoca alanlar var ama, aslında özünde hiç bir fizikçi bu gidişattan kendi içsel dünyasında tam olarak da hoşnut değildir. Çünkü bunun böyle bildiğimiz gerçek dünyadan ayrı gayrı bambaşka bir fizikle ifade edilmemesi gereklidir. Bütün yasaların (kütleçekimi de dahil) her yerde, her referans çerçevesinden bakıldığında, her simetri değişimi altında, her zaman ve her surette aynı şekilde olması ve aynı sonucu vermeleri gerekmektedir. Birer kütleye sahip olan atom altı parçacıkların ya da madde yapıtaşlarının, nasıl bildiğimiz dünyadaki cisimler kütle/yerçekimi ile kuvvete maruz kalıyorsa onların da aynı şeye maruz kalabilmeleri gerekmektedir. Bu şekilde olmayınca bu sanki bu dünyada topu havaya atıyorsunuz yerçekiminden ötürü yere düşüyor. Ama bir yandaki gezegene geçince top yere düşmüyor da yer tarafından itiliyor gibi absürd garip tutarsız bir fiziğe dönüşüyor. Her yasa her yerde aynı olmalıdır. Farklı farklı teorilerle farklı case'lere göre açıklanmak zorunda kalmamalıdır. İşte biliminsanları bu nedenle atom altı ölçeklerdeki kütlelere de ne oluyorda böyle oluyor sorusunun cevabı peşindeler (Her şeyin teorisi) Alttaki yazılara referans olarak bakabilirisiniz:
HER ŞEYİN TEORİSİ PEŞİNDE >> SİCİM TEORİSİ & HALKA KUANTUM KÜTLEÇEKİM KURAMI BİRLEŞİYOR MU?
Kuantum Kütleçekime İlişkin Temel Sorular
Genel Görelilik Ve Kuantum Mekaniği’nin Çıkmazı, İki Küskün Aşık