Lightning Network nedir? Basit bir dille nasil calisir?

Dünyada ki tüm bilgisayarların birbirlerine sadece bir email gönderebilmeleri için bile tüm emailleri beraberinde yollamak zorunda olduğunu bir düşünsenize?

İşte blockchain aynen böyle işliyor.

Fakat "Lightning Network" bu durumu değiştirmek üzere. Artık Bitcoin işlemleri beraberinde onlarca gıgabytelik veri ile gitmek zorunda kalmadan, sadece gerekli olanları, yani kendi para transferi işlemlerinizi saklamanızı sağlayacak.

Lightning Network blok zincilerini ölçeklemek ve hızlandırmak için yazılmış bir protokol. Aslında Bitcoin blok zinciri üzerinde ki teknik limitasyonları çözmek için dizayn edilmiş olsa da, diğer çoğu blok zinciri üzerine de entegre edilebilir.

Lightning için ölçeklendirme en büyük motivasyon aracıydı, Bitçoin'in dağıtık yapısı malesef ağ üzerinde ki işlem hızını fazlasıyla düşürüyor. Visa kartlar saniyede on binlerce işlem onayı yapabilirken, Bitçoin ağı sadece saniye de 10 işlem ile kısıtlı.

Bir başka motivasyon aracı, Bitcoin'in blok onay zamanı ortama 10 dakika ve bu da demek oluyor ki bir işlem onayı alabilmek için en az 10 dakika beklememiz gerekiyor. Dahası, Bitçoin ağı üzerinde işlem ücretleri 5-10 cent civarı tutabiliyor, hatta bazen çok daha fazla. Bu da malesef mikro işlemler için olanaksız bir ortam oluşturuyor.

Ancak, lightning network sayesinde işlemler neredeyse anlık ve işlem ücretleri de neredeyse bedava olabilecek kadar düşük.

Lightning Network'un teknolojisi "Ödeme Kanalları" üzerine kurulu. Çift taraflı bir ödeme kanalı oluşturulduktan sonra iki tarafda blockçhain üzerinde 2'de 2 çift imza işlemi gerçekleştiriyor ve en az bir tarafın tahaatut fonunu 2'de 2 olan deftere girmesi gerekli. Her iki tarafında birer private key'si var, ve defterde ki harcama işlemleri ancak iki taraf da imzalarsa gerçekleşebiliyor. Kanal açmak için yapılan bu ilk işlem ortalama 10 dakika sürüyor, ama sonrasında katılımcılar birbirleri arasında gerçekleştirecekleri işlemleri kanal içinde bulunan tahaattut fonuna anında gerçekleştirebiliyor.

Lightning ödeme kanalları teknolosini alıp, akıllı kontratlar sayesinde merkezsiz bir şekilde işleyiş sağlıyor ve bu kanallar ile bir ağ oluşturuyor.

Mesela, Ali ve Ahmet bir kanal açıyorlar, Ahmet'in hali hazırda Fatma ile bir kanalı var ve Fatma'nın da Ayşe ile açık bir kanalı var. Ali, Ayşe'ye para göndermek isterse bunu Ahmet ve Fatma'nın aracılığıyla yapabiliyor ve Ayşe parasını anında alabiliyor. Akıllı kontratlar ve çoğul imzalar "multi-signature" sayesinde, Ali'nin Ahmet ve Fatma'nın aracı olmasına güvenmesi gerekmiyor. Protokol kriptoğrafı kullanığı için gönderilen para illa ki Ayşe'ye gidecek veya Ali'ye geri iade edilecek.

Aslında bir bakıma her bir kanalı açan taraf bir sunucu/düğüm "node" olarak düşünülmeli.

Peki ya Ahmet veya Fatma sunucularını kapatırsa? Lightning'in oluşturduğu akıllı kontratlar sayesinde, "hashed timelock contract" eğer Ahmet ortadan kaybolursa (sunucusunu kapatırsa) Ali her zaman parasını geri alabilecek.

Anlaşılır ve basit bir dille açıklamaya çalıştım. 

Eğer sorularınız varsa lütfen cekinmeyin.

Saygilar,

Altug Ozturk

Elizabeth Stark (2016) alintilar yapilmistir.