📷📖

ေဝဖန္ေရးနဲ႔ ေလကန္ေရး

ကၽြန္ေတာ့္ကို ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ ဘာကားေတြႀကိဳက္သလဲလို႔ေမးရင္ ဒါ႐ိုက္တာေမာင္တင္ဦးရဲ႕ "သၾကၤန္မိုး" တို႔ ငယ္ငယ္ကသေဘာက်ခဲ့တဲ့ မင္းသားႀကီး ဦးေက်ာ္ဟိန္း ပါဝင္သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ "ပန္းၿမိဳင္လယ္မွ ဥယာဥ္မႈး" "လြမ္းေနမယ္မမ" စတဲ့ (လက္တစ္ဖက္တည္းနဲ႔ ေရတြက္လို႔ရတဲ့) ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားႀကီးေတြ တခ်ိဳ႕ပဲ စဥ္းစားလို႔ရတယ္။ အခ်ိန္လည္းမရ စိတ္လည္းမရွည္လို႔ ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ေတြမၾကည့္တာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာလွေရာေပါ့။ ခုရက္ပိုင္းေတြမွာေတာ့ social media ေပၚမွာ review ေတြ ေတာ္ေတာ္ေလးေရးၾကလို႔ "Deception ဥပါယ္တံမ်ဥ္" ဆိုတဲ့ ႐ုပ္ရွင္အသစ္ကို သတိထားမိတယ္။ ၾကည့္ခ်င္မိတယ္။ ဘန္ေကာက္မွာ ရံုတင္တဲ့အထိေတာ့ ေစာင့္ရမွာေပါ့။

ေခါက္႐ိုးက်ိဳးေနတဲ့ ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ေလာကထဲမွ ခြဲထြက္လာတဲ့ Deceptionဟာ ႐ုပ္ရွင္ခ်စ္ျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ a breath of fresh air ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ review ေရးၾကတဲ့သူေတြအမ်ားစုက အျပဳသေဘာနဲ႔ ေဝဖန္ ႀကိဳဆိုခ်ီးၾကဴးျကေပမဲ့ အနည္းစုကေတာ့ ဒီဒါ႐ိုက္တာအသစ္ေလးနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အႏုပညာအဖြဲ႕ အခ်ိန္မ်ားစြာ ေငြမ်ားစြာအကုန္အက်ခံၿပီး ပံုစံအသစ္နဲ႔ အားထုတ္တင္ဆက္ထားတာကို အပုတ္ခ် ႏွိမ့္ခ် ေဝဖန္ေရးသားၾကတာလည္းေတြ႕ၾကမွာပါ။ (စကားမစပ္ "ေပါကားေတြ" ကို 'silly movies' လို႔ေခၚပါတယ္။)

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ေက်ာင္းတက္ေတာ့ ဆရာမႀကီး Professor Daw E J Kangyi က ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို Literary Criticism စာေပေဝဖန္ေရး ဘာသာရပ္ကိုပို႔ခ်ခဲ့ရာမွာ criticism နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပထမဦးဆံုးဝင္တဲ့အတန္းမွာ ဆရာမႀကီး အဂၤလိပ္လို သင္ျပေပးခဲ့တဲ့အထဲက စကားတစ္ခုကို ယေန႔ထက္တိုင္ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ ဆရာမႀကီးေျပာခဲ့တဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ေဝဖန္ေရးဆိုတာ
"A good criticism does not just focus on the negative! It also tries to bring out the positive aspects of a piece of work."
ေဝဖန္ေရးဆိုတာ မေကာင္းတာခ်ည္းဖိေျပာေနရတာမဟုတ္၊ ေကာင္းကြက္ေတြကိုလည္းေထာက္ျပရပါတယ္တဲ့။

ဒီအေတြး စိတ္ကူးေလးေတြေၾကာင့္ ေဝဖန္ေရး၊ ေလကန္ေရးနဲ႔ သြားပုတ္ေလလြင့္ေျပာၾကျခင္းမ်ားအေၾကာင္းကို အဂၤလိပ္လို ဘယ္လိုေျပာရ၊ ေရးရမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေလးတစ္ခုေရးဖို႔ရည္ရြယ္ေနခဲ့တာ...အခုပဲခ်ေရးလိုက္ပါေတာ့တယ္။

ပထမဦးဆံုး ေဝဖန္သည္၊ ေဝဖန္ေရးကို အေျခခံ စကားလံုးေလးေတြစမွတ္ၾကစို႔။ အသံုးမ်ားတဲ့ အသံုးဝင္တဲ့ စကားလံုး၊ usage ေတြအတြက္ ေပးထားတဲ့နမူနာဝါက်နဲ႔တပါတည္း ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္မွတ္ဖို႔ အားထုတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ A,B,C ဆိုၿပီး သံုးစုခြဲၿပီး တင္ျပထားပါတယ္။

A. ေကာင္းတယ္ ဆိုးတယ္ မွ်တေအာင္ေဝဖန္တာ

criticise (verb)= ဆန္းစစ္ေဝဖန္သည္၊ အျပစ္ရွာသည္
criticism (noun)= ေဝဖန္ေရး၊ အကဲျဖတ္ေဝဖန္ခ်က္
constructive criticism= အျပဳသေဘာေဝဖန္ျခင္း
critique (noun)= ဆန္းစစ္ေဝဖန္မႈ
literary criticism= စာေပေဝဖန္ေရး
analyse (verb)= စိစစ္သည္၊ ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာသည္
analysis (noun)= စိတ္ျဖာေလ့လာခ်က္

📍The new movie Deception has been receiving rave reviews while the other major movies are being heavily criticised by critics, saying they still cannot break free of the formula of Myanmar silly movies.
Deception ဆိုတဲ့႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားသစ္ကို အရမ္းေကာင္းေၾကာင္းခ်ီးမြမ္းေနၾကၿပီး၊ တျခား႐ုပ္ရွင္ကားႀကီးေတြကိုေတာ့ ျမန္မာေပါကားေတြ ပံုေသနည္းထဲကကို႐ုန္းမထြက္ႏိုင္ၾကေသးလို႔ ေဝဖန္ေရးဆရာေတြ အျပင္းအထန္ေဝဖန္တာခံေနၾကရတယ္။

📍Please don't try to find fault with my design.I don't mind constructive criticism, of course.
ငါ့ရဲ႕ ဒီဇိုင္းပံုစံကို အျပစ္မရွာပါနဲ႔။ အျပဳသေဘာနဲ႔ေဝဖန္တာေတာ့ရပါတယ္။

B. သူမ်ားရဲ႕ ဂုဏ္သေရညွိဳးႏြမ္းေအာင္ မဟုတ္တန္းတရားေတြေျပာဆိုတာ

accuse (verb)= စြပ္စြဲသည္
false accusation (noun)= မဟုတ္မမွန္စြပ္စြဲျခင္း

defame (verb)= အသေရဖ်က္သည္
defamation (noun)= အသေရဖ်က္မႈ
libel (noun/verb)= အသေရဖ်က္မႈ၊ သိကၡာခ်သည္

slander (verb)= အသေရပ်က္ေအာင္လုပ္ၾကံေျပာဆိုသည္
slander (noun)= အသေရဖ်က္မႈ၊ အသေရပ်က္ေအာင္ေျပာေသာစကား
slanderous (adjective)
slanderous attack, slanderous accusation စသည္ျဖင့္ Adjective + Noun ပံုစံသံုးရပါတယ္။

aspersion (noun)= ဂုဏ္သေရထိပါးေစေသာစကား
to cast aspersions on someone လို႔အတြဲလိုက္သံုးပံုကိုမွတ္ပါ။ formal English အခန္႔သံုးပံုစံမွာ အသံုးမ်ားလို႔ သိထားသင့္ပါတယ္။
to cast aspersions on someone= သူတစ္ပါးဂုဏ္သေရထိပါးေအာင္ အက်င့္စာရိတၱမေကာင္းေၾကာင္း တမင္ပုတ္ခတ္ေျပာဆိုသည္

📍He tried to discuss his political opponents respectfully, without casting aspersions on them.
သူဟာ သူ႔ရဲ႕ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားေတြအေၾကာင္းကို ေလးေလးစားစားနဲ႔ အပုတ္မခ်ဘဲ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးခဲ့တယ္။ (ဒီေလာက္ေရးႏိုင္ ေျပာႏိုင္ရင္ ေတာ္ေတာ္ေလးဟုတ္ေနပါၿပီ။)

သူတစ္ပါးရဲ႕ နာမည္ပ်က္ေအာင္၊ ဂုဏ္သေရထိပါးေအာင္ မေကာင္းသတင္းေတြျဖန္႔ထားတယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ expressions ေတြအားလံုးကို သိထားသင့္ပါတယ္။ လွပၿပီး အသံုးမ်ား အသံုးဝင္တာေလးေတြပါ။

• spread scandal about= မဟုတ္တန္းတရားသတင္းလႊင့္သည္
• tarnish someone's reputation= ဂုဏ္သိကၡါက်ဆင္းေအာင္လုပ္သည္
• give bad press to= မေကာင္းေၾကာင္းဖြသည္ (ေျပာ/ေရးသည္)
• blacken someone's name= နာမည္ဖ်က္သည္
• sully someone's reputation= သိကၡါက်ေအာင္လုပ္သည္
• tell lies about= မဟုတ္တာေတြဖြထားသည္
• tell tales= မဟုတ္တ႐ုတ္ေတြေလွ်ာက္ေျပာထားသည္

ဟုတ္ေသာ္ရွိ၊ မဟုတ္ေသာ္ရွိ၊ အာေခ်ာင္တယ္၊ ပါးစပ္ဖြာတဲ့ သူေတြ၊ ေတြ႕ကရာလူကို အထိန္းအကြတ္မရွိဘဲေျပာတတ္ၾကတာကိုေတာ့ ေအာက္မွာေပးထားတဲ့ Verb ေတြကိုသံုးရပါတယ္။

• talk idly= ေတာင္စဥ္ေရမရေျပာသည္
• have a big mouth= ႏႈတ္ဖြာသည္
• have a loose tongue= လွ်ာေခ်ာင္သည္

📍You should never tell your personal secrets to Daw Mya Lay! You should know that she has a loose tongue!
မင္းရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးလွို႔ဝွက္ခ်က္ေတြကို ေဒၚျမေလးကိုမေျပာသင့္ဘူး။ သူက အာေခ်ာင္တယ္။

ေအာက္က စကားလံုးေတြကေတာ့ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ အသံုးမ်ားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးကို သူ႔ရဲ႕ရန္ဖက္ အတိုက္အခံပါတီဘက္မွ သူ႔ကိုမေကာင္းေၾကာင္း၊ လူဆိုး လူယုတ္မာပံုေပါက္ေအာင္ မေကာင္းၾကံ အကြက္ခ်ၿပီး နာမည္ပ်က္ေအာင္ျပဳၾကတာမ်ိဳးေတြမွာသံုးၾကပါတယ္။
mud-slinging (noun)= သြားပုပ္ေလလြင့္ေျပာျခင္း
muckraking (noun)= စစ္စစ္ေပါက္ေပါက္ရွာေဖြအပုပ္ခ်ျခင္း
smear (verb)= အိုးမဲသုတ္သည္
smear campaign (noun)= နာမည္ပ်က္ေအာင္လုပ္ေဆာင္မႈ
character assassination (noun)= လူပံုအလယ္ေခါင္းမေဖၚဝံ့ေအာင္ နာမည္ဖ်က္ျခင္း

C. အတင္းအဖ်င္းေျပာတာ၊ ကြယ္ရာမွာ မေကာင္းေၾကာင္း အတင္းတုတ္တာ

• talk behind your back (verb) ကြယ္ရာမွာ မင္းမေကာင္းေၾကာင္းေျပာၾကတယ္တဲ့။ အသံုးမ်ားပါတယ္။

📍They are all smiles in front of you, but they do talk behind your back.
မင္းေရွ႕မွာေတာ့ ျပံဳးျပံဳး ျပံဳးျပံဳးနဲ႔၊ ကြယ္ရာမွာေတာ့ သူတို႔မင္းအတင္းေတြတုတ္ၾကတယ္။

• bitch about (verb)= သူမ်ားမေကာင္းေၾကာင္း ပက္ပက္စက္စက္ေျပာသည္၊ ဗ်စ္ေတာက္ဗ်စ္ေတာက္လုပ္သည္။ စကားေျပာမွာ အရမ္းအသံုးမ်ားလို႔ မွတ္ထားပါ။

📍He would just sit at the teashop and bitch about everyone who walks past.
သူဟာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာထိုင္ၿပီး ဆိုင္ေရွ႕ကျဖတ္ေလွ်ာက္သြားသူမွန္သမွ်ကို မေကာင္းေၾကာင္းေပါက္ေပါက္ေဖါက္ေနတဲ့သူ။

• gossip (noun/verb) (ဒါကေတာ့လြယ္လို႔ ရွင္းျပစရာမလိုဘူးထင္ပါတယ္)

မင္းမို႔လို႔ သိေစခ်င္လို႔ေျပာျပတာ၊ ဘယ္သူ႔မွေလွ်ာက္မေျပာနဲ႔ေနာ္ (တကယ္ေတာ့ သူကပဲ တစ္ရြာလံုးကို ထီးေဆာင္းၿပီးလိုက္ေျပာထားၿပီးၿပီ) အဲဒီလိုမ်ိဳး သူမ်ားအတင္းအဖ်င္းကို တစ္အိမ္တက္ တစ္အိမ္ဆင္းလိုက္ေျပာတတ္တဲ့သူေတြကို၊ အတင္းတုပ္တဲ့သူေတြကို

• gossipmonger
• scandalmonger
• rumourmonger
• taleteller
• talebearer လို႔ေခၚတယ္။ အားလံုး Noun ေတြပါ။

အတင္းအဖ်င္းကိုေတာ့

• gossip
• hearsay (တဆင့္စကား၊ ေကာလာဟလ)
• malacious gossip
• tattle
• tittle-tattle
• scandal လို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးသံုးလို႔ရပါတယ္။ အားလံုး Noun ေတြခ်ည့္ပဲ။

ကြယ္ရာမွာ အတင္းခ်တာကို ေနာက္ထပ္သံုးလို႔ရတဲ့ စကားလံုးေလးေတြရွိပါေသးတယ္။

• backbite (verb)
• backbiting (noun)
• bad-mouth (verb)
• badmouthing (noun)
• smack talk (noun)
• speak ill of someone (verb)
• speak evil of someone (verb)

ကုန္းေခ်ာတာ ကိုအဂၤလိပ္လိုလည္းသိထားသင့္ပါတယ္။ ကိုယ့္အေၾကာင္း ဟုတ္လည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႔ သူေဌးကိုသြားေထာင္တာ၊ ကိုယ္လည္းမလုပ္ဘဲနဲ႔ လုပ္လိုက္တာျမင္ပါတယ္ဆိုၿပီး ဆရာမကိုတိတ္တိတ္ေလးသြားတိုင္တာ...ဒါမ်ိဳးေတြေန႔စဥ္ဘဝမွာၾကံဳၾကရတာကိုး။
ကုန္းေခ်ာတာ၊ တိုင္ေျပာတာကို to tell on someone လို႔သံုးပါတယ္။

📍I am going to tell the teacher on you.
ငါ မင္းအေၾကာင္းကို ဆရာမကိုတိုင္ေျပာမယ္။

📍Please don't tell on me. I am in enough trouble as it is.
ငါ့အေၾကာင္း မတိုင္လိုက္ပါနဲ႔ကြာ။ အခုနဲ႔ေတာင္ ဒုကၡမ်ားေနပါၿပီ။

nitpick (verb) ကေတာ့ အေသးအဖြဲေလးေတြကအစ အျပစ္လိုက္ရွာတာ၊ ခ်စ္တီးေခါင္းသန္းရွာတာ။

အဂၤလိပ္စာဟာ တကယ္ေလ့လာရင္ လိုက္လို႔မကုန္ႏိုင္ပါဘူူ။ ေရးေပးခ်င္တာေတြမ်ားေပမဲ့ စာဖတ္သူအတြက္ ဝန္မပိေအာင္လည္း ခ်ိန္ဆရပါတယ္။ သို႔ေပမဲ့ ဒီတစ္ခါေဆာင္းပါးေလးကေတာ့ ေပးခ်င္တာေတြမ်ားလို႔ နည္းနည္းရွည္သြားျပန္တယ္။ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းဖတ္ နည္းနည္းစီ ထပ္ခါထပ္ခါဖတ္ၿပီး မွတ္ႏိုင္ အသံုးခ်ႏိုင္ၾကပါေစလို႔။

With love,
@gla